Ике роман (җыентык). Әхәт Сафиуллин

дикъкать белән тыңлап торды. Шулай итеп, Ярсуар чиркәве милли поплы булды!..

      Чиркәүдә гыйбадәт кылу һәм мәхәлләнең побын тәкъдим итү чарасы үткәч, Александр өенә кайткан кунакларны аның әтисе, йорт хуҗасы Фёдор:

      – Әйдүк, әйдүк, хөрмәтле кунаклар, түргә узыгыз, түргә! – дип, бик җылы каршылады.

      – Син чиркәүдә күренмәдең шикелле?.. – диде аңа Кәтиринкә чиркәве побы Тимофей, күрешкәндә аңа шикле караш ташлап. – Булмадыңмы?

      – Соң, мин бит аннары тагын безгә керәсегезне белдем, шуңа күрә сезне каршыларга әзерләнергә калдым, – дип җавап бирде аңа Фёдор, серле генә итеп күзен кысып. – Ярар, бу юлга Ходай кичерсен инде, моннан соң йөри башларбыз…

      Аның күз кысуының мәгънәсен аңлап алган попның сүзне озайтып торасы килмәде, шуңа күрә бары тик:

      – Чиркәү – изге урын, анда йөрү – һәр христианның изге бурычы, – дию белән генә чикләнде.

      – Бик дөрес, атакай, бик дөрес! Ярар, утырышыгыз, кунаклар, утырышыгыз! Ходай биргән ризыклардан авыз итегез! – Ул, шулай сөйләнә-сөйләнә, өстәлгә бер чирекле шешә һәм берничә стакан да китереп куйды.

      Шешәдә нәрсә булгандыр, бары тик Тимофей атакайның, тулар-тулмас бер стаканны эчеп җибәргәннән соң, канәгатьлек белән иреннәрен сөртә-сөртә: «Усал нәрсә, шайтан алгыры!» – дигән сүзләреннән аның көмешкә булуын аңларга була иде. Тик аннан башка берәү дә шешәгә кагылып карамады, ә поп бераздан, үзе салып алып, тагын ярты стакан эчеп җибәрде.

      – Артыкка китмиме, атакай? – дип куйды архимандрит, аңа шелтәле караш ташлап. – Кәтиринкәгә кайтасың бар…

      – Бар нәрсә дә Алладан! – диде моңа каршы поп, тик өстәл янында утыручыларга аның моның белән нәрсә әйтергә теләве аңлашылмый калды. – Бар нәрсә дә!

      Ашап-эчеп алгач, Алексий Раевский һәм аның белән килгән монахлар китәргә җыена башлады.

      – Юл алдыннан берәрне тотып куй, атакай! Озын юлыгызны кыскарта төшәр, күңелең күтәрелеп китәр, – диде аңа инде шактый исерә төшкән поп.

      – Рәхмәт, мин мондый нәрсәне гомеремдә авызыма да кабып карамадым! – дип, архимандрит урыныннан күтәрелде. – Сый-хөрмәтегез өчен зур рәхмәт, Фёдор! Ә син, Александр, әгәр дә мәгәр ярдәм, киңәш-мазар кирәк булса, теләсә кайсы вакытта мөрәҗәгать ит – булышырбыз. Аннары динебезне тарату буенча татар авылларына да чыга башларсың дип ышанам. Бу мәсьәләдә мин сиңа зур өметләр баглыйм.

      – Әлбәттә, атакай. Ышанычың өчен рәхмәт, – диде Александр.

      Әтисе Фёдор исә бер сүз дә дәшмәде.

      Юллары чыннан да озын иде шул. Шуңа күрә, төннәрен юл уңаендагы авылларда куна-куна, дүрт тәүлек чамасы бардылар.

      …Алексий атакайның Бәрәскәгә беренче мәртәбә килеп чыгуы һаман исендә әле. 1723 елның көзе иде ул. Иеромонах Раевский Казан епархиясендә казначей булып эшли иде.

      – Мөселман дине руханилары – имам һәм хәзрәтләренең ул якларга да шактый ук күпләп керүләре турында сөйлиләр, – диде аңа бер мәртәбә Тихон атакай, үзенә чакыртып. – Бар әле шул тирәгә, белеп, үз