Ирон фæндыр. Коста Хетагуров

г!..

      Æз дзыллæйæ къаддæр куы дарин,

      Куы бафидин искуы мæ хæс,

      Уæд афтæ æнкъардæй нæ зарин,

      Нæ хъуысид мæ кæуын хъæлæс…

      Сагъæс

      Мæ удылхæцæг

      Æнæ æнцой уа,

      Мæ мады зæнæг

      Мæ мардыл кæуа!

      Куыд зæхмæдзыд дæн,

      Куыд фыдуаг хæссын, —

      Мæ фыдæн фыртæн

      Цæуылнæ бæззын?

      Хъæубæстæй – хъоды,

      Æмгартимæ – сырд,

      Ныхасы – гоби, —

      Нæ мæ хауы дзырд.

      Мæ зонд, мæ фæндыл

      Нæ лæууы кæстæр,

      Кæстæр мæ фæдыл

      Нæ цæуы хæстмæ.

      Бæсты сæрвæлтау

      Нæ кæлы мæ туг;

      Хæссын, къæлæтау,

      Цагъайраджы дуг!..

      Ныфс

      Тызмæгæй мæм ма кæс,

      Мæ фыды зæронд,

      Дæ зæрдæмæ ма хæсс

      Мæ зæрдæйы конд!

      Йæ фыды фæндиаг

      Кæм вæййы фырт дæр? —

      Лæппуйæ рæдиаг

      Нæ вæййы æвзæр!

      Дæ номыл, дæ кадыл

      Нæ барын мæхи, —

      Ныууадз мæ мæ адыл, —

      Фæндон хорз кæм и?!.

      Æз топпæй нæ хъазын,

      Æз барæг нæ дæн;

      Æхсаргард æсласын

      Мæ бон нæу мæнæн…

      Фæхудæнт мыл хъалтæ,

      Ды се 'мбал нæ дæ!

      Мæ гутон, мæ галтæ —

      Мæнæн дæр цæттæ!

      Мæ гутон, мæ галтæ —

      Мæ фæндыр, мæ зонд;

      Мæ кадæг, мæ зарæг —

      Мæ цард хоры конд.

      Нæ дзыллæйы зæрдæ —

      Мæ хуымгæнды хай;

      Нæ бæсты сагъæстæ —

      Мæ фæззыгон най…

      Дзаг хорæй мæ хордон,

      Бæркадджын мæ зæхх,

      Хæдтулгæ мæ уæрдон,

      Мæ фæндаг уæрæх…

      Мæгуырæй мын ма тæрс,

      Мæ фыды зæронд, —

      Дæ зæрдæмæ ма хæсс

      Мæ зæрдæйы конд!..

      Гъæй, джиди!

       Бирæ фæлмæн тынтæ зæрдæ нывæнды, —

         Бар ма йын радт!..

      Бирæ цыдæртæ мæгуыры фæфæнды

         Иуæй-иу хатт.

      – Гъæй, джиди, – афтæ фæзæгъы йæхицæн, —

         Искуы æздæр

      Адæмы фарнæй куы скæнин мæхицæн

         Кад æмæ сæр!

      Тарфдæр мæ зæрдæ йæхимæ куы хæссид

         Искæй зынад,

      Дунейы хæрзтæй хуыздæр мæм куы кæсид

         Уарзондзинад!..

      Азар!

       Æз дæ зарынмæ куы хъусын,

      Уæд хъæлдзæгдæрæй фæкусын,

         О, мæ хуры хай, —

         Азар-ма, чызгай!..

      Мах бар нал æсты нæ сæртæ…

      Азар, цалынмæ дæ зæрдæ

         Не ссау фырмæстæй,

         Адæмы мæтæй!..

      Адæмæн зæхх у сæ дарæг…

      Азар!.. Ракæ мыл-иу хъарæг, —

         «О, мæ бон, – иу зæгъ, —

         Байстой нын нæ зæхх!..»

      Нал дæ бахъæудзæн ныр рувын..

      Азар!.. Сахуыр мæ кæ кувын!..

         Ма фæлидз тæргай,

         О, мæхурыхай!..

      Фесæф!

      Фесæф, фесæф, цард,

      Сау лæппуимæ,

      Тагъд дæлдзæх фæу

      Ме 'намондимæ! —

      Калмау мын мæ риу

      Судзгæ баууыддта

      Маст – зæрдæхалæн,

      Йæ тых басæтта!

      Афæлывта мæ

      Сауæрфыг рæсугъд…

      О, мæ худинаг,

      О, мæгуыр мæ уд!..

      Дзырд Хуыцауы раз

      Радта иннæмæн, —

      Къухæй нал ласы

      Ныр йæ къухдарæн…

      Гъей, чызгай, цæмæн

      Афæлывтай мæн?!.

      Цæй, дæ Хуыцау дын

      Уæд тæрхонгæнæг!..

      Даргъ хæххон зымæг,

      Уалдзыгон бонау,

      Ныр æрымысын.

      Æз, фынфенæгау…

      Кæд кæрæдзийы

      Фаг нæ рæвдыдтам?

      Кæд кæрæдзийæн

      Фаг нæ фæдзырдтам

      Уарзон