Dyktator. Jak przejąć władzę i pozostać u steru. Dumitru Ghereg

Hitler zostaje liderem partii, która otrzymuje nową nazwę – Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza, znana jako NSDAP. Teraz Hitler ma platformę do wyrażania swojego gniewu i oddaną grupę zwolenników, którzy chłoną każde jego słowo. Wielu Niemców uświadamia sobie: on mówi to, co oni skrycie myślą, ale boją się powiedzieć na głos.

      Dlaczego to działa tak dobrze? Bo dajesz ludziom przyzwolenie, by byli sobą. Wspólna uraza jednoczy ludzi, jest im razem łatwiej. Mają solidarność, mają silnego przywódcę – on prowadzi ich przeciwko mniejszości lub zewnętrznemu zagrożeniu. Trudno uwierzyć, że ludzie tak szybko obwiniają innych za swoje nieszczęścia, prawda? Nie udawajmy, że Niemcy w latach 20. byli gorsi niż my dzisiaj. Jeśli szczerze czujesz, że gdzieś jest wróg – chcesz, żeby twoi politycy coś z tym zrobili, prawda?

      Bardzo łatwo siedzieć z założonymi rękami i mówić: «Ja nigdy nie dałbym się oczarować takiemu tyranowi jak Hitler». Dasz się. Uwierz mi. Ale by osiągnąć absolutną władzę, potrzeba czegoś więcej niż przekonujące przesłanie. Musisz to przesłanie sprzedać – i ten podręcznik będzie twoim przewodnikiem.

      LEKCJA 4. BĄDŹ Z LUDU

      Jako dyktator staniesz się twarzą swojego narodu, a to, jak tę twarz zaprezentujesz, będzie zależało tylko od ciebie. Na tym wczesnym etapie poradnik oferuje konkretne wskazówki, jak stworzyć swój wizerunek. Pokaż ludziom, że jesteś jednym z nich.

      Potrzebujesz przykładów? Włoski dyktator Benito Mussolini z dumą nazywał siebie «człowiekiem z ludu», często wspominał o swoich skromnych korzeniach – że jest synem kowala z małego miasteczka. Na początku swojego panowania Idi Amin jeździł po Ugandzie otwartym jeepem i był znany z tego, że z radością grał na akordeonie podczas publicznych wydarzeń. A Mu’ammar al-Kaddafi otwarcie demonstrował swoje beduińskie pochodzenie – ubierał się w plemienne stroje i mieszkał w namiocie, nawet podczas zagranicznych podróży. Kto może lepiej wcielić się w marzenia narodu niż ten, kto czuje to samo co jego lud, kto marzy o tym samym, co oni? Charakterystyczną cechą skutecznych dyktatorów jest to, że potrafią całkowicie zlać się ze swoim narodem. Wychodzą przed tłum i mówią: «Ja to ty, ty to ja – jesteśmy jednym, zbiorowym organizmem». Hitler często powtarzał to w swoich przemówieniach. Teraz, gdy stałeś się prawdziwym człowiekiem z ludu, pora pomyśleć także o drobnych szczegółach. Hitler nie ubierał się luksusowo – zawsze nosił mundur. Wyszedł z okopów I wojny światowej. Wierzył, że wojna tworzy człowieka. To działało – przyciągało masy i zapewniało ich poparcie.

      A co z jego wąsami? Coś skłoniło go do zmiany wyglądu. W notatkach pisarza Alexandra Moritza Freya znajduje się opis tego, jak Adolf Hitler nabył charakterystyczne wąsy «szczoteczkę», które stały się nieodłącznym elementem jego wizerunku. Według Freya, podczas I wojny światowej przyszłemu führerowi, służącemu w niemieckiej armii, nakazano przyciąć bujne pruskie wąsy, ponieważ przeszkadzały one w zakładaniu maski gazowej. Przez to przechodzili wszyscy żołnierze. Wąsy wolno było nosić tylko wojskowym określonych rang.

      Notatki frontowe Freya, który służył razem z Hitlerem podczas wojny, zostały włączone do nowej biografii pisarza. Jej autorem jest Stephan Ernsting, który odkrył je w archiwum małego niemieckiego miasta Marbach. Wcześniej te zapiski nie były publikowane.

      Inny historyk i kulturoznawca, Ron Rosenbaum, twierdzi, że Hitler nie nosił wąsów «szczoteczek» aż do końca 1919 roku, mimo materiałów fotograficznych używanych jako dowody. Przed wąsami «szczoteczkami», jeszcze przed I wojną światową, Hitler nosił popularny wówczas styl nazywany «wąsami Kajzera» (takie nosił Wilhelm II, cesarz niemiecki). Może Hitler nie myślał, że w ten sposób toruje sobie drogę do nieśmiertelności, ale czasem przyszłemu tyranowi po prostu się poszczęści. Ostatecznie pojawiły się klasyczne, niewielkie wąsiki. Takie nosili mężczyźni z niższej klasy średniej w całej Europie. Co pokazywał Hitler? Jestem taki jak wy!

      Teraz, gdy umocniłeś swoją więź z prostym ludem, czujesz, że spotkanie z przeznaczeniem jest już blisko. Ale nie spiesz się. Jeśli chcesz przejść do historii, musisz sięgnąć głębiej – dotrzeć do samej podświadomości.

      LEKCJA 5. SPOPULARYZUJ SWÓJ RUCH

      Partia nazistowska szybko rosła, ale oprócz niej istniały dziesiątki innych partii prawicowych, z których każda dążyła do zdobycia władzy. Tak jak w przypadku każdego produktu, aby twój ruch wyróżniał się na tle innych, potrzebna jest świetna strategia marketingowa – a Hitler był urodzonym specjalistą od reklamy. Znał siłę obrazu, rozumiał potęgę brandingu. Potrzebujesz nie tylko człowieka – potrzebujesz symboli, które ucieleśniają ideę. A jeśli chodzi o symbole, trzeba przyznać: to bardzo potężne narzędzie. Nie ma bardziej rozpoznawalnej marki niż swastyka w białym kole na czerwonym tle. Prawdopodobnie to najsilniejszy symbol, jaki kiedykolwiek istniał na tej planecie.

      Ale nawet najpotężniejszy symbol nie wystarczy – twoją prawdziwą siłą są ludzie, a oni muszą być odpowiednio ubrani. Hitler przeczytał tę stronę podręcznika i wybrał brązową koszulę. Sam fakt otrzymania munduru miał znaczenie. Od teraz jesteś częścią czegoś większego niż ty sam. To miało ogromne znaczenie dla niemieckiej psychiki. Ten mundur oznaczał obowiązek, podporządkowanie i lojalność. Innymi słowy, kiedy nosisz mundur – jesteś częścią całości, należysz do drużyny. A kto nie chce być częścią drużyny?

      Podporządkowanie to bez wątpienia jeden z głównych celów, do których dążą wszyscy tyrani. Powód, dla którego czasem im się to udaje, jest zdumiewający: potrafią przekonać swoich zwolenników, że to wcale nie podporządkowanie, lecz jedność. Twój rosnący ruch zyskuje siłę. Wkrótce nie będzie można go ignorować. Hitler aktywnie wciąga ludzi w ten «luksusowy» przepych: wizerunek swastyki, ludzie maszerujący w mundurach, pochodnie na wiecach, płomienne przemówienia – to wszystko ogromne pokusy. «Jeśli chcemy być razem, jeśli chcemy brać udział w tym spektaklu – dołączmy». Brzmi to może zabawnie, ale fakt, że oferujesz dobre widowisko i ostre przemówienia, nie oznacza jeszcze, że jesteś blisko zdobycia władzy. Musisz się rozrastać – i tu kluczowe będą odpowiednie decyzje kadrowe.

      LEKCJA 6. ZBUDUJ ZESPÓŁ

      Nikt nie rządzi sam. Ani Idi Amin, ani Ludwik XIV, który powiedział: «Państwo to ja». Gdy przyjdzie czas na przejęcie władzy, będziesz potrzebować zespołu, któremu możesz zaufać – ludzi, którzy osłonią cię z tyłu. Oto dowody: bliski krąg towarzyszy Muammara Kaddafiego pomógł mu dokonać zamachu stanu przeciwko królowi Libii i utworzyć rząd. Będzie rządził przez prawie 40 lat. Saddam Husajn opierał się na członkach swojej rodziny i ludziach ze swojego plemienia – stanowili oni podstawę jego zaplecza. Józef Stalin wprowadził do Komitetu Centralnego swoich kluczowych zwolenników. To pozwoliło mu pozbyć się wszystkich rywali i zdobyć pełną kontrolę.

      Ale kiedy tworzysz zespół przede wszystkim po to, by chronić swoją władzę – nie każdy może się do niego dostać. Jak każdy lider, potrzebujesz ludzi z odpowiednimi umiejętnościami, by mogli wcielać w życie twoje idee: doświadczonych organizatorów – by skutecznie zarządzać i rozwijać twoje ruchy, bezwzględnych wojskowych – by rekrutowali innych i dokładnie wykonywali twoje rozkazy, zaufanych pomocników – by trzymali się napiętego harmonogramu i zapisywali twoje słowa dla potomnych. Potrzebny jest też prawdziwy bohater – by robić wrażenie na bogaczach. Rewolucja nie jest tania. I oczywiście musisz mieć oczy szeroko otwarte w poszukiwaniu nowych talentów. Ale ruch się rozrasta, a niektórzy mogą poczuć pokusę, by rzucić ci wyzwanie. Zawsze pamiętaj o tym, co najważniejsze: przede wszystkim potrzebujesz ludzi, na których lojalność możesz liczyć. I tu Hitler zawsze mógł liczyć