Цені Дзікага палявання. Алесь Кожедуб

камарна, то і хлебна. Восень – на дзень пагод восем. Пчала на любую кветку ляціць, але не на кожную сядзе… Канешне, гэтыя прыкметы з людзей ведаў далёка не кожны, бо далёка не кожны ўмее чуць і бачыць. Для лесавіка ўсё гэта было навідавоку, ён усё ведаў, ды і, зрэшты, гэта ягонае жыццё. Людзі ж часта не бачылі таго, што сляпіцаю лезла ім у вочы. І часта цярпелі з-за гэтага, гаравалі, часта падалі на роўным месцы.

      А за апошнія часы многае змянілася так, што разгубіліся не толькі людзі – страціў спакой лесавік.

      І ўсё часцей і часцей, спачатку міжволі, а потым і па сваёй ахвоце, ён з’яўляўся недзе побач з людзьмі – як той крумкач, ці што? – цікаваў з-за дрэў, потым раптоўна, як напалохаўшыся, знікаў.

      Апошнюю вясну, праўда, ён усю прабыў у лесе. Вясна была наўздзіў дружная, пасля снежнае зімы з моцнымі маразамі і доўгімі завеямі, у якія яму добра драмалася на сваёй утульнай імшарыне, адразу павярнулася на цяпло. Падзьмулі палуднёва-заходнія вятры, якія амаль і з’елі пульхныя сумёты, выкацілася сонца, і ўсё жывое заварушылася, задыхала, заспяшала. Хутка набрынялі пупышкі, імкліва выдзеўбліся з іх стрэлкі маладога лісця, на прагалах, а асабліва на адкрытых сонцу ўзгорках, палезла трава. І хаця па нізінах стаяла вада, дрэвы ішлі па ёй і ўсё не маглі выбрысці да сухога, на вышэйшых месцах заквітнелі пралескі і воўчае лыка, адразу за імі ўзялася шчамяліца, загулі над іх пяшчотнымі ружова-сінімі званкамі яшчэ ачмурэлыя з зімы чмялі, былі скрозь запэцканыя жоўценькім пылком, і мурашкі прабівалі ў леташніх голках і лістах дарогі, па якіх хутка пацягнуць вусеняў, жукоў і лічынак, ва ўсіх напрамках паўзлі доўгія, круглыя, ледзь прыкметныя, вялікія жукі і павукі, пырхалі жоўта-чырвона-чорна-сінія матылькі, шархацелі яшчаркі, папісквалі мышы, ценькалі, свісталі, гугукалі, трашчалі, рыпелі птушкі ад малой пеначкі да лупатага пугача, трусіла аблезлая яшчэ лісіца, высока падскоквалі рудыя жабкі, лезлі з-пад палеглых бяроз і асін смаржкі і страчкі, – ішла вясна, ішла гэтак жа, як праходзілі сотні вёснаў да яе. Лесавік амаль усю вясну ўцякаў ад людзей, якія быццам шукалі яго, уцякаў ад рэха іхніх галасоў, нават не заблытваў тое рэха, кідаючы з аднаго боку ў другі, а проста ўцякаў. А потым яго неадольна пацягнула да лясных узмежкаў.

      Адцвілі вербы і бярозы, асіны і вольхі, сышла халаднаватая пена чаромхаў, адколваліся густыя хвалі бэзавых колераў і пахаў – узялося лета з ягонымі безліччу кветак і густым разнатраўем, пісклявымі птушанятамі, камячкамі зайчанят, вывадкамі лісянят і ваўчанят, што яшчэ сядзяць па норах, валтузяцца, б’юцца, ваюючы за сасок з малаком, і ляскі, увайшоўшы ў моц, выдавалі ўжо не такімі рэдкімі і малымі, а купкі старых ялін дык нагадвалі нават пра колішнія гушчары. Лес рос, квітнеў, звінеў, радаваўся, быццам не ў тысячны раз, а ўпершыню ўступіў ён у лета і не думаў, не задумваўся над тым, што чакала яго наперадзе, у будучыні.

      Набліжалася галоўнае свята лесу – Івана Купалы.

      Некалі, даўнавата ўжо, свята гэта было, бадай, агульным святам людзей і лесу,