Mitoloji Sözlüğü. John Hendricks Bechtel

Latince aperio yani açık kelimesinden türetilmiş Aprilis’ten gelir. Dolayısıyla, yılın açılış dönemini ifade eder. May (Mayıs) ise büyüme tanrıçası Maia’nın şerefine bu şekilde adlandırılmıştır. June (Haziran), Romalılara ait bir isim olan Junius’tan gelir. July (Temmuz) ise adını Jül Sezar’dan alır. August (Ağustos) ayı Roma İmparatoru Augustus’un şerefine bu şekilde isimlendirilmiştir. September (Eylül), October (Ekim), November (Kasım) ve December (Aralık) ayları ise Latince septem “yedi”, octo “sekiz”, novem “dokuz” ve decem “on” sayılarından türetilmiştir. Yani bunlar Roma takviminin yedinci, sekizinci, dokuzuncu ve onuncu aylarıdır.

      Azgınlık: Bkz. Saturnalia.

      B

      Baal: Bir Fenike ilahıdır. Bu kelime “efendi” anlamına gelir ve Güneş için kullanılır. Baalbek “Güneş’in şehri” anlamına gelir. Yunanlar ise bu şehre Heliopolis demiştir.

      Baal-peor: Şehvet ve müstehcenlikle ilişkilendirilen bir Moab tanrısıdır.

      Bacchantes: Bacchus şenliklerine haykırıp şarkılar söyleyerek katılan rahibelerdir.

      Bacchus: Cümbüş ve şarap tanrısıdır. Jüpiter ile Semele’nin oğludur ve Thebai’de doğduğu düşünülür. Semele’yi kıskanan Juno, Gökgürültüsü Tanrısı olarak kendisini tüm ihtişamıyla Semele’ye göstermesi için Jüpiter’e yalvarır. Semele, Jüpiter’in dehşet verici yıldırımlarından biri yüzünden ölür. Fakat can verdiği esnada Bacchus’u dünyaya getirmiştir. Tanrıların elçisi Hermes, çocuğu Juno’nun gazabından korumak için gizlice Nysa adındaki bir yere götürür. Bacchus orada nemfler, satirler, çobanlar ve bağcılar arasında mutlu bir çocukluk geçirir. Bunlardan barış sanatına dair pek çok bilgi edinir. Yetişkinliğe erişince uzun bir yolculuğa çıkar. Yol üzerinde karşılaştığı insanlara sahip olduğu bilgileri öğretir ve her yerde büyük bir velinimet olarak karşılanır. Trakya kralı Lycurgus ise ona muhalefet eder. Bu yüzden Bacchus, bu kralı delirterek kendi oğlunu yok etmesine ve daha sonra çaresizlik içinde kendini öldürmesine yol açar. Şüphesiz ki bütün bunlar fazla şarabın kötü etkilerini temsil etmektedir. Bacchus’tan bazen “birçok adı olan tanrı” şeklinde bahsedilir. En yaygın isimleri şunlardır: Dionysos, Dithyrambos, Brimius, Biformis, Brisaeus, İacchus, Lenaeus, Lyceus, Liber Pater. Ariadne, Thesus tarafından terk edildikten sonra Bacchus bu genç kızla evlenir.

      Bahar: Bkz. Vertumnus, Attis, Lerna.

      Bahçe: Bkz. Pomoma, Flora, Lutinus, Priapus, Vertumnus.

      Bal: Bkz. Aristaeus, Dryadlar.

      Balıkçı: Bkz. Glaukos.

      Balios: Neptün’ün Peleus’a düğün hediyesi olarak verdiği bir attır.

      Balmumu Tabletler: Bkz. Kalliope.

      Balta: Bkz. Daidalos.

      Barış: Bkz. Concordia, İrini, Freyr, Pax.

      Bassarides: Bacchus rahibeleri için bazen kullanılan bir isimdir.

      Başarı: Bkz. Bonus Eventus.

      Bataklıklar: Bkz. Limniades, Limnaie, Nemfler.

      Batı Rüzgârı: Bkz. Favonius, Rüzgârlar.

      Battus: Yaramaz Merkür, Apollon’un hayvanlarını çalıp saklar. İşte bu oyunu Apollon’a haber veren köylünün adıdır.

      Baukis: İhtiyar bir çift olan Filemon ile fedakâr karısı Baukis bir defasında Jüpiter’i öyle güzel şekilde ağırlamıştır ki bu tanrı onların mütevazı evlerini muhteşem bir tapınağa dönüştürür ve vakit gelince birlikte ölme isteklerini de kabul eder. Bu çift öldüğünde biri meşe öteki ıhlamur olmak üzere iki ağaca dönüşür ve yan yana büyür.

      Baykuş: Bkz. Asklepios, İtys, Polyphonte, Askalaphos.

      Belagat : Bkz. Kalliope, Polyhymnia, İduna, Merkür.

      Belisama: Cennetin kraliçesi, Galyalıların tapındığı bir tanrıçadır.

      Bellerofontis: Başı bir aslan, ortası bir keçi ve alt kısmı da bir yılan olan Kimera adlı tuhaf yaratığı öldüren kahramandır. Bu canavar dağlara musallat olup ona saldıran herkesi mahvetmiştir. Kanatlı at Pegasus’un sırtına binen Bellerofontis, canavarın ağzının hemen yukarısında olacak şekilde uçarak mızrağıyla onu öldürmeyi başarır.

      Belleros: Bellerofontis ismi “Belloros’u öldüren” anlamına gelmektedir. Bellerofontis’in yanlışlıkla bu isimde bir kişiyi öldürdüğü ve bu suçun cezası olarak da Kimera’yla savaşmak zorunda kaldığı düşünülür.

      Bellona: Mars’ın karısı. Savaş tanrıçası. Rahiplerine Bellonarii adı verilir. Bellona’nın günü olan 21 Mart’ta ona tapınanlar kendilerini bıçaklarla keser ve kurban ettikleri hayvanların kanını içerlerdi.

      Belphegor: Bkz. Baal-peor.

      Belus: Neptün ile Libya’nın oğludur. Mısır tahtına çıkar ve Nilus’un kızı olan Achiroe’yle evlenir. Bu evlilikten Aigyptos ve Da-naos adlı oğulları olur. Belus ayrıca Kaldea dilinde Güneş’in adıdır.

      Berecynthia: Kibele’nin ya da Rhea’nın adıdır. Ona tapınılan dağdan gelir.

      Bias: Melampus’un kardeşidir. Ayrıca Proitos’un kendilerini inek sanarak etrafta böğürüp duran kızlarını iyileştiren kâhin ve rahiptir. Bu kızlar daha sonra Bias ve Melampus’un eşleri olur.

      Biformis: Bacchus’un pek çok isminden biridir. Bu kelime iki biçime ya da iki yüze sahip olmaya işaret eder zira Bacchus, kimi zaman sakallı kimi zaman ise sakalsız olarak temsil edilmiştir.

      Bifrons: Bu kelime iki başlı anlamına gelir ve Janus için kullanılır.

      Bilgelik: Bkz. Kheiron, Mimir, Minerva, Pittheus, Pollear.

      Bilimler: Bkz. Müzler.

      Bilmece: Bkz. Sfenks.

      Binicilik: Bkz. Kastor.

      Bitkiler: Bkz. Demogorgon.

      Bitkiler: Bkz. Proserpina.

      Boks: Bkz. Polluks, Oyunlar.

      Bolluk: Bkz. Copia, Metagitnia, Ops, Fortuna, Freyr.

      Bona Dea: Özellikle Romalı kadınların tapındığı doğurganlık tanrıçasıdır.

      Bonus Eventus: Başarı tanrısıdır.

      Borazancılar: Bkz. Tritonlar.

      Boreas: Bkz. Rüzgâr tanrıları, Chloris.

      Boşanma: Bkz. İno.

      Boynuz Kapı: Somnus’un mağarasından dış dünyaya ulaşan kapıdır. Fildişi Kapı ile aynıdır. Bkz. Morpheus.

      Boynuz: Bkz. Fortuna.

      Brahma: Hinduların baş tanrısı.

      Briareus: Yüz başlı bir devdir. Centimanilerden biridir.

      Brisaeus: