Tibet Kültürü. August Hermann Francke

en büyük güç, bir manastırmış gibi görünüyor. Da ve Garkunu köyleri tıpkı Baltiler gibi magsponlar yani “beyler” tarafından yönetiliyordu ama bu köyler her zaman Baltistan’dan bağımsız olmuştur. Kargil yakınlarındaki Kartse’de, bir yazıta göre kendilerine Tri rgyal adını veren şeflerden oluşan bir hanedan hüküm sürüyordu; bunlar Müslüman olduktan sonra unvanlarını Tri Sultan olarak değiştirdiler. Bu hanedan, Dogra savaşı zamanına kadar varlığını sürdürdü ancak şimdi nesli tükenmiştir. Temsilcileri hâlâ hayatta olan tek küçük şef hanedanı, Müslüman olduktan sonra unvanlarını Purig Sultan olarak değiştiren Chigtanlı Jobo rjes soyudur. Bu hanedanın, atalarının henüz Gilgit’ten ayrılmadığı günlere kadar giden yazılı bir tarihçesi vardır. Gerçek bir Dard hanedanıdır.

      Lamayuru Tapınağı, Bon Dininin Eski Kalesi.

      Kalatse’deki yerel gelenek, o günlerdeki genel durumu anlatır. Buna göre, birçok küçük kral arasında sürekli bir savaş vardı; hasat mevsimleri özellikle zordu. Tarladan gelen mahsul kesildiğinde, köyün erkeklerinin yarısının ok ve yayla nöbet tutması gerekirken diğer yarısı biçiyordu. Tagmachig köyünün adamları tam zırhlı olarak aniden ortaya çıktı ve mümkünse tüm hasadı götürmeye çalıştı. Birkaç gün sonra Kalatse’nin genç erkekleri, bu insanlardan öç almak için Tagmachig’e bir baskın düzenlemeye başlayacaklardı.

      O güvensiz zamanlarda ticaretin Batı Tibet üzerinden, görünüşe göre Hindistan ve Yarkent arasında yapıldığını öğrenmek şaşırtıcıdır. Kalatse’den çok uzak olmayan Balukar adında eski bir müstahkem gümrük dairesinin kalıntıları mevcuttur. Bu gümrük, İndus boyunca eski bir köprüyü koruyordu ve orada görevli olan gümrük memuru, mdo gtsong gtso, “Aşağı vadideki ticaretin efendisi” unvanına sahipti. Bu alanda birçok antik boncuk bulunduğundan, verginin parayla değil ayni olarak ödenmesi gerektiğine inanılıyor; zira orada henüz tek bir madeni para keşfedilmedi. Yazıtta kullanılan eski imla ve diğer koşullar, yazıtın MS 800-1000 yıllarında, daha büyük olasılıkla Tibet kralı Tri shrong de tsan

      1

      Dr. B. Laufer.

      2

      Tibet sığırı (ç.n.)

      3

      Tibet atı (ç.n.)

      4

      Hint dinlerinde bir türbe, kutsal alan, tapınak veya dua salonu anlamına gelen terim (ç.n)