SERGÜZEŞT. Samipaşazade Sezai

atılarak, “Eviniz hırsız yatağı mı?” diye sordu.

      İhtiyar kadın sustu. İhtiyarlara saygının, kadınlara hürmetin, çocukları korumanın; insaniyetin ve medeniyetin vicdana yüklediği kutsal bir görev olduğunu bilmeyen bu iğrenç vahşi, “Esirim değil mi? Öldürürüm de yine sana satmam,” der demez ihtiyar, ayağa kalktı.

      Hayatın baş dönmesi veren derin uçurumlarını görmüş gözlerini, Mustafa Efendi’nin kuzguni siyah sakalının daha da çirkinleştirdiği – İran ile etrafında bulunan kavimlerde görülen toprak renginden esmer, uzun, gayet çok ve sık sakalıyla bıyığının arasında küçük bir siyah nefes deliği gibi görünen ağzının üzerine kadar inmiş uzun ve yuvarlak burnu, kılları, dik kaşları, çekik gözleriyle yırtıcı bir kuşa benzeyen-yüzüne dikerek ve zamanın beyaz saçlarla taçlandırdığı başını sallayarak, bir Roma imparatoruna özgü büyüklükle, “Lanet olsun size!” dedi.

      Hemen başını örttü ve her adım attıkça inleye inleye evine gidip de doğruca Dilber’in yanına girdiği zaman, bir dişi kalmayan ve sabahtan akşama kadar Cenab-ı Hakk’a yalvaran ağzıyla çocuğun gözlerinden öperek dedi ki: “Kızım, yeryüzündeki kelebeklere uçmak için çiçekten kanat veren Cenab-ı Hak seni daima onların elinde bırakır mı? Sen yine hanımına git. Korkma yavrucuğum. Bundan sonra seni dövmeyecekler.”

      İhtiyar kadın bunları söylerken sokak kapısı çalınıyordu. Cumbadan başını uzatarak:

      “Ne istersin İmam Efendi?” dedi.

      “Mustafa Efendi’nin cariyesini almaya geldim. Çabuk aşağıya insin!” cevabını verdiği zaman ihtiyar kadın, ışığı sönmeye başlamış; fakat yaşları dinmemiş kederli ve ıslak gözlerini çocuğa çevirdiği sırada, Dilber de kendisini ıstırap zindanına çağıran ve gök gürlemesinin çocukların kalplerinde doğurduğu dehşeti andıran bu ses üzerine,yardım isteyen bir bakışla ihtiyara bakıyordu.

      Hiç şüphe yok ki bu iki yaralı ruh, birbirlerini bulundukları yücelik ve Allah’a yakınlık mertebesinde; fakat kederli bir durum içinde görüyorlardı. İhtiyar kadın, çocuğu kucaklayarak gözlerini sildi.

      Dilber, ihtiyarın kucağından, doksan beş senelik bir hayatın son gün batımının ışığı olan beyaz ve uçları kınalı saçlarını yüzünden ayırarak odadan dışarı çıktı; fakat hiç ağlamıyordu. Ağlamak, uğradığımız felaketlere karşı vücudumuzda kalan son gücün bir feryadıdır. Ağlamadığımız zamanlar, o gücün yok olduğu zamanlardır ki onun yerini alan sessiz bir acı, en şiddetli ve kederli gözyaşlarından daha gönül yakıcıdır.

      Dilber, böyle bir sakinlikle aşağıya inerek doğruca İmam Efendi’nin ellerinden tutup yürümeye başladı.

      Çaresiz çocuk. Bu kısacık hayatı boyunca ikinci defa; fakat öncekinden daha şiddetli bir kılavuzla demirden kuvvetli, ölümden soğuk esaret pençesine giderken nasıl güçsüz olduğunu anladı. Gece yarısı kaçtığı zindan azabının kapısına gelince ruhunun, vücudunun bütün gücü ve cesaretiyle kurtulmaya çalıştığı acılara ve kederlere, zahmetli hizmetlere yıkıcı bir güç tarafından tekrar teslim edildiğini görerek zihninin yetişemediği ve kendisinin tabiatüstü saydığı bu korkunç güce karşı masum hisleri ve çocukça düşünceleriyle tamamen güçsüz ve mahkûm olduğu için baştan ayağa sinirsel bir titremeyle evin kapısından içeri girdi.

      1

      Vakıflardan sorumlu bakanlığın yazı işleri müdürlüğü

      2

      Şir (Far.): Aslan

      3

      Vatan hizmetleri

      4

      Bak beklemeye gücüm kalmadı

      Yalnızlık köşesinde yaşlandım

      Beklediğim hep yurdun güzel günlere kavuşmasıdır

      Bir düşman elinde perişan oldu

      Bu vatanda benim her gün gördüğüm

      Ah, feryat ile can çekişmesidir

      Lütfuna, tehdidine karşı durdum

      Yiğitlikle ün saldım

      5

      Bu ad, babamın yazdığı “Rümuü’l-Hikem”e bir de söylemediklerime bir işaretti.

      6

      Şeyh Sadi-i Şirazi, Fars şair ve İslam âlimi

      7

      Herkes, âdemoğludur, lakin birbirlerinin kanını kurtlar gibi dökerler.

      8

      Harem (Ar.): Bir erkeğin eşi

      9

      Gulyabani: Korkunç görünüşlü ve çok iri vücutlu kimseler için kullanılır.

      10

      19. yüzyılın en önemli bestekârlarından biri olan Hacı Faik Bey’in eseri: Ben, o kızıl dudakların varken gül renkli şaraba boyun eğmem.

      11

      Halayık (Ar.): Esir edilmiş veya satın alınmış kız, kadın

      12

      Rastık (Ar.): Antimon tozundan yapılan, hanımların kaşlarını veya saçlarını boyamak için kullandıkları siyah boya

      13

      Eskiden mahalle mekteplerinde ders kitabı olarak okunan, içinde elifbâ, elifbâyaâit bilgiler, namaz duaları ve bazı sureler bulunan ufak kitapçık.

      14

      Umacı: küçük çocukları korkutmak için uydurulmuş, korkunç bir biçimi olduğu düşünülen düşsel yaratık