Repressiya. Ebubekir Güngör

171 Ayrıca bu okulların diğer benzerleri Bişkek’te 1902’de, Karakol’da 1909’da Tatarlar tarafından kurulmuşlardır. Tatarların Kırgızistan’da kız çocuklarının okutulması konusunda da girişimleri olmuştur. Bu durum İsmail Gaspıralı’nın başını çektiği Ceditçilik düşüncesi içerisinde bulunan, Müslüman kadınlarını sosyal hayata kazandırma girişimlerinin bir sonucu ortaya çıkmıştır. Bişkek’te ve Karakol’da Kız mektepleri açılmıştır. Bu okullarda eğitim veren hocalar genelde, Tatar mollalarının eşlerinden oluşmuştur. Kız öğrenciler, diğer erkek mekteplerinde olduğu gibi aynı derslere devam etmekle birlikte, dikiş, örgü gibi sosyal hayatta işlerine yarayacak el işlemeciliği dersleri de görmüşlerdir. Bir öğretim yılında, Karakol’da 180, Bişkek Kız öğrenci okulunda 50 Tatar ve 20 Kırgız olmak üzere toplam 70 kız öğrenci eğitim görmüştür.172

      1

      Hüseyin Adıgüzel, Milli Komünizmin Öncüleri Rıskulov, İstanbul, 2005.

      2

      Erol Cihangir, Sultan Galiyev Davası RKP MK 4. Toplantısı Sultan Galiyev Dava Tutanakları, İstanbul, 2016.

      3

      Ahmet Buran, Kurşunlanan Türkoloji, Elazığ, 2007.

      4

      Ziya Bünyadov, Stalin Döneminde KGB Arşivlerinde Kırmızı Terör, Aktaran: Sebahattin Şimşir, İstanbul, 2004.

      5

      Yuriy Jukov, Öteki Stalin, Çev. Orhan Uravelli, Lena, Ankara, 2013.

      6

      Yuriy Yemelyanov, Stalin İktidara Giden Yol, Çev.: Orhan Uravelli, Lena, Ankara, 2014.

      7

      Orlando Figes, Karanlıkta Fısıldaşanlar Stalin Rusya’sında Özel Yaşam, Çev.: Nurettin Elhüseyni, İstanbul, 2011.

      8

      Türkiye’de Kırgız tarihi üzerine yayınlanmış çalışmalar ve mahiyetleri hakkında bakınız; Abdrasul İsakov, “Kırgızlar ve Kırgızistan Tarihi ile İlgili Türkiye’de Yayımlanmış Bilimsel Çalışmalar (1910 – 2009)”, OAKA, Cilt: 5, Sayı: 9, 2010, ss. 101-131.; Fahri Solak, Kırgızistan ile İlgili Türkçe Bibliyografya (1928 – 2003) (Tezler – Kitaplar – Makaleler), Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 5, Sayı. 9, 2004, ss. 67 – 115.

      9

      Otuz Ceditinçi Cıl Kırgızstanda, Red.: E. E. Semenov, Bişkek, 1991, s. 329.

      10

      Yu. Abdrahmanov, 1916 Dnevniki Pisma k Stalinu, Haz.: Dc. Dcunuşaliev – İ. E. Semenov, Frunze, 1991.

      11

      Otuz Ceditinçi…

      12

      Otuz Ceditinçi… s. 4.

      13

      V. M. Ploskih, Manas ne Priznal Sebe Vinovım, Bişkek, 1993.

      14

      Törekul Aytmatuulu, Arhivdik Materialdar Cana Eskerüülör, Bişkek, 1993.

      15

      R. Helimskaya, Tayna Çon-Taşa, Bişkek, 1994.

      16

      Z. Kurmanov, V. M. Ploskih, S. Begaliev, Abdıkerim Sıdıkov Natsionalnıy Lider, Bişkek, 1999.

      17

      E. Manaev, Z. Kurmanov, G. Kurumbaeva, Kırgızskaya İntelligentsiya Stanovlenie Rol v Obşestvenno – Politiçeskoy Jizni 20 – 30’e Godı, 2001.

      18

      S. V. Ploskih, Dve Stranitsı Repressirovannıy Kulturı Kırgızstana İstoriko – Sotsiolingvistiçeskoe Nasledie E. Polivanova i K. Tınıstanova, Bişkek, 2001.

      19

      S. V. Ploskih, Kırgızstandın Repressiyalangan Madaniyatı Tarıhtın Az İzildengen Baraktarı, Çev.: S. Ş. Tölögönova, Bişkek, 2004.

      20

      Dc. Dcunuşaliev, Vremya Sozidaniya i Tragediy 20 – 30’e Godı XX Veka, Bişkek, 2003.

      21

      A. Dcumanaliev, Politiçeskaya İstoriya Kırgızstana (Stanovlenie Politiçeskioy Sistemı Kırgızskogo Obşestva v 1920 – 1930-e Godı), Bişkek, 2005.

      22

      A. Begalieva, Deyatelnosti İspolnitelnogo Komiteta Sovetov Kirg AO RSFSR v Period Vozrojdeniya Natsionalnıy Gosudarstvennost, Doktora Tezi, Bişkek, 2003; T. C. Carkınbaev, Osnovnoy Etap Basmaçeskogo Dvijeniya v Ferganskoy Doline (1917 – 1924 gg.), Doktora Tezi Bişkek, 2005; B. Bakeeva, Antisovetskoe Dvijeniya Kırgızstane Naçala XX Veka, Doktora Tezi, Bişkek, 2007; A. E. Kubatova, Kırgızstandagı Caditçilik Kıymılı Caditçilerdin Koomduk Sayasiy Madaniy Cana Agartuuçuluk İş Araketteri (1900 – 1916), Doktora Tezi, Bişkek, 2013; A. Bolponova, K. Tınıstanov Uçenıy i Gosudarstvennıy Deyatel Kırgızstana, Karakol, 2011.

      23

      Z. Altımışova, 1920 – 1930 cc. Kırgızstanda Sovet Rejiminin Kulaktardı Tap Katarı Coyuu Sayasatı, Doktora Tezi, Bişkek, 2010.

      24

      C. R. Baydildeev, Kırgızstandagı Sayasiy Kuuguntuktoolor (1937 – 1938), Bişkek, 2003.

      25

      Bolşoy Russko – Turetskiy Slovar 250000 Slov i Slovasoçetaniy, Haz.: N. N. Bogoçanskaya, A. S. Torgaşova, Dom Slavyanskoy Knigi, 2009, s. 454.

      26

      K. K. Yudahin, Kırgız Sözlüğü, Çev.: Abdullah Taymas, Cilt: 2, Ankara, 1994, s. 529.

      27

      V.

172

Aytmambetov, Dorevolutsionnıe Şkolı… s. 42.