Από την ιστορία του ελληνικού λαού. Андрей Тихомиров

ζωή βασιζόταν σε μια σχετικά ήδη πολύ ανεπτυγμένη γεωργία και κτηνοτροφία. Γενικά, η οικονομία της ομηρικής περιόδου ήταν φυσικά κλειστή. Στα ποιήματα (κυρίως στην Οδύσσεια) αναφέρονταν σε ορισμένες περιπτώσεις έμποροι, αλλά, κατά κανόνα, δεν ήταν Έλληνες, αλλά Φοίνικες. Υπήρχαν και τεχνίτες-επαγγελματίες. Αν και ο υλικός πολιτισμός αυτής της περιόδου βρισκόταν σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τον κρητικό-μυκηναϊκό, κληρονόμησε από την προηγούμενη τεχνικά επιτεύγματα όπως ο τροχός του αγγειοπλάστη, η τεχνική της αγγειογραφίας κ.λπ., που συνέβαλαν στην περαιτέρω ανάπτυξη της τέχνης. Αναπτύχθηκε η οικοδομική επιχείρηση, η τεχνική της κεραμικής και η ναυτιλιακή επιχείρηση. Σε αυτή την οικονομική βάση έγινε αναπόφευκτα η αποσύνθεση του αρχαίου φυλετικού συστήματος. Η φυλετική αριστοκρατία ήταν απομονωμένη. Οι πολεμιστές-αριστοκράτες, σε αντίθεση με τους απλούς πολεμιστές, πολέμησαν σε άρματα, που εμφανίζονται για πρώτη φορά στην επικράτεια των Νοτίων Ουραλίων.

      Οι ευγενείς παίρνουν το μεγαλύτερο μέρος της πολεμικής λείας. Μένει σε μεγάλα σπίτια, με οικονομικές εκτάσεις, ωστόσο, ως επί το πλείστον, ο πληθυσμός συνέχιζε να αποτελείται από ελεύθερους αγρότες. Ανάμεσα στα μέλη της κοινότητας εμφανίζονταν αφενός άνθρωποι που είχαν χάσει τα οικόπεδά τους και αφετέρου συγκέντρωναν πολλά κτήματα στα χέρια τους. Στο κάτω μέρος της κοινωνικής κλίμακας βρίσκονταν μετανάστες, άνθρωποι που, για τον έναν ή τον άλλον λόγο, διέκοψαν τους δεσμούς με την κοινότητά τους και ως εκ τούτου στερήθηκαν την προστασία, εργάτες και, τελικά, σκλάβοι. Η δουλεία στην ομηρική κοινωνία είχε πατριαρχικό χαρακτήρα. Υπήρχαν σχετικά λίγοι δούλοι (στην Οδύσσεια οι αναφορές σε δούλους είναι πιο συχνές από ό,τι στην Ιλιάδα) και ανάμεσά τους κυριαρχούν οι γυναίκες, των οποίων η εργασία χρησιμοποιείται στο νοικοκυριό. Η ομηρική κοινωνία δεν γνώριζε ακόμη το κράτος με την πραγματική έννοια του όρου. Μεγάλη σημασία κατά την περίοδο αυτή είχαν ο αρχηγός της φυλής (βασιλείς), το συμβούλιο των δημογερόντων (bule) και η λαϊκή συνέλευση (αγορά), που αποτελούνταν από όλα τα ελεύθερα μέλη της κοινότητας. Με την ανάπτυξη της κοινωνικής διαφοροποίησης, η λαϊκή συνέλευση και ο αρχηγός της φυλής έχασαν σταδιακά την προηγούμενη σημασία τους. Αυξήθηκε η σημασία του συμβουλίου των δημογερόντων, που δεν περιλάμβανε πλέον τους γέροντες, αλλά τους ευγενείς και πλούσιους.

      Αφορμή για τον Τρωικό πόλεμο ήταν η απαγωγή της Ελένης, συζύγου του βασιλιά Μεπελαί, από τον Πάρη-Αλέξανδρο, γιο του Τρώα βασιλιά Πριάμου. Βαθιά προσβεβλημένος, ο Μενέλαος κάλεσε σε βοήθεια πολλούς βασιλιάδες και πολεμιστές. Ανάμεσά τους ήταν διάσημοι πολεμιστές όπως ο Διομήδης, ο Οδυσσέας, ο Αίας και ο πιο γενναίος από τους ήρωες – ο Αχιλλέας, ο νεαρός γιος της θεάς Θέτιδας, ο αρχηγός των γενναίων Μυρμιδόνων. Επικεφαλής της εκστρατείας των Αχαϊκών (ελληνικών) τμημάτων ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός του Μενέλαου – Αγαμέμνονας, βασιλιάς των Μυκηνών και του Άργους. Οι Αχαιοί πολεμιστές κατέλαβαν την πεδιάδα μεταξύ Τροίας και θάλασσας,