Отзвук героизма / Батырлык кайтавазы. Шахинур Мустафин

Читать онлайн.
Название Отзвук героизма / Батырлык кайтавазы
Автор произведения Шахинур Мустафин
Жанр
Серия
Издательство
Год выпуска 2017
isbn 978-5-298-03599-6



Скачать книгу

да үзе турында түгел, өлкән иптәше турында кайгырта Мөхәммәт…

* * *

      Хәзер исә әлеге каһарман һәм аның әти-әнисе, нәсел-нәсәбе белән якыннанрак танышып үтик. Мөхәммәт батырның бертуганнары: энесе – техник фәннәр докторы, профессор Ильяс әфәнде Әхмәтгалиев (1927–1993) һәм сеңлесе – озак еллар дәвамында Татарстан китап нәшриятында редактор булып эшләгән, республикабызның Журналистлар берлеге әгъзасы Мәрьям ханым Әхмәтгалиева хатирәләрендә аларның һәркайсы ачык чагылыш тапкан: «Әтиебез – Ибраһим Җиһангәрәй улы Әхмәтгалиев (1888–1932), бик яшьли ятим калып, унике яшеннән байларга хезмәтче булып ялланган. Үтә тырышлыгы, булдыклылыгы, җитезлеге, тапкырлыгы нәтиҗәсендә ул приказчик дәрәҗәсенә күтәрелә, Яңа бистәдә шаулап торган алма бакчасы уртасында үз йортын булдыра, ике сыер асрый. Әмма бәхетле тормышлары 1932 елда җимерелә. Әтиебез, бер атна урын өстендә ятып, кырык дүрт яшендә үпкә шешеннән вафат була. Утыз сигез яшенә дә җитмәгән әниебез – Өммегөлсем Габделвахит кызы Кулиева (1895–1984) – өч бала, кияүгә чыкмаган Зәйнәп исемле бертуган сеңлесе белән язмыш кочагында кала. Җитмәсә, әтисе дә юк бит янәшәсендә – утлар-сулар кичкән, заманында Ишморатов дигән байларда приказчик булып эшләгән Габделвахит Йосыф улы да 1934 елда ук инде гүр иясе була… Шуннан соң әниебез, тормышның очын очка ялгау өчен, тегү фабрикасына эшкә урнаша. Тора-бара абыебыз Мөхәммәт тә аның кул астына керә башлый. Укулар тәмамланып, җәйге каникулга туктау белән, күрше-тирәдә яшәүчеләрнең утыннарын кисеп-ярып, өеп кую дисеңме, баржадан йөк бушатырга Бакалтайга йөрү дисеңме, өй эшләрендә булышу дисеңме – һәммәсен дә ялт иттереп куяр иде Мөхәммәт абыебыз. Без яшьрәкләр исә һәрвакыт аның кебек булырга тырыша идек.

      Яшь язучы Мөхәммәт Әхмәтгалиев (уңнан сулга) каләмдәш дуслары Гарәфи Хәсәнов, Җәвад Тәрҗеманов белән. Казан, 1938

      Әниебезнең бертуган абыйсы – күренекле журналист, җырчы һәм җәмәгать эшлеклесе Ибраһим Кулиев (1885–1937) һәм аның улы – танылган инженер, Казан һәм Уфа радиолары эшчәнлегенә нигез салучы, радио буенча татар телендә чыккан беренче китапның авторы Салих Кулиев (1908–1939), – кулга алынып, «халык дошманы» буларак, атылганчы, безнең гаиләгә хәйран ярдәм итеп тордылар. Алар «таш капчык» ка озатылгач та, әнинең әнисен – Латыйфа абыстайны – тизрәк үзебезгә алу хәстәрен күрдек. Әбиебез газиз балаларының 1957 елда тулысынча аклануларын, ни кызганыч, ишетә-күрә алмады – 1942 елның 1 маенда вафат булды…

      Горурланып әйтә алабыз: Ибраһим һәм Салих Кулиевлар – Татарстан тарихында гына түгел, әлбәттә инде, абыебызның үсүендә-формалашуында якты эз калдырган затлы шәхесләрдән иде…

      Мөхәммәт абыебыз дигәннән, ул 1920 елның 20 гыйнварында Яңа бистәдә дөньяга килгән. Туу турындагы таныклыгына, ни сәбәптәндер, туган көне «21 февраль» дип язып куйганнар…

      Яңа бистәдәге 13 нче татар урта мәктәбен тәмамлаганнан соң, абыебыз 1938–1941 елларда Казан дәүләт педагогия институтының биология факультетында белем алды. Бөек Ватан сугышы башлангач, студент иптәшләре белән