Doğu'dan ve batı'dan aforizmalar. William Elliot Griffis

şey bilge insanın nitelikleridir, yedi şey de mankafa insanın: Bilge insan yaşça veya bilgice daha büyüklerin önünde konuşmaz. Konuşanın sözünü asla kesmez. Yanıt verirken aceleci davranmaz. Soruları konuya, yanıtları amaca yöneliktir. Duygularını açığa vururken önce ilk duygularını, sonra da son duygularını anlatır. Anlamadığı şeye “Anlamadım” der. Hatalarını görür ve farklı fikirlere açıktır. Bunların tam tersi de mankafanın nitelikleridir.

– TALMUD153

      Zenginliğinizi artıran şey neye yarar ki, eğer sizi yoksullara karşı küstahlaştırıyorsa?

– ARAP ATASÖZÜ154

      Akıl yükselişe açıktır

      Meyve vermek aklın doğasında vardır

      Bilginin yükselişi öğretmenin ustalığından değil onun özünden ötürüdür

      Bir mücevher üzerine vuran ışığı yansıtır

      Buna karşılık güneş ışığıyla beslenmesine rağmen toprak asla parlamaz.

– BHAVABHUTİ155

      Bu beden boş bir çadır

      Ruhun varlığıdır onu onurlandıran

      Ruhun ayrılış vakti geldiğinde

      Ölüm gelir çadırı sökmeye

      Ruhu alır ve bir başka menzile götürür

– ÖMER HAYYAM156

      Az konuş, öyle az ki, konuşman sadece amacına hizmet etsin. Tanrı sana iki kulak, ama bir dil vermiştir. Bu demektir ki iki kat dinle ve ilk konuşan sen olma.

– HÂFIZ22157

      Hayvanlardaki saldırganlık peşlerindeki takipçilerinden uzaklaşınca kaybolur. Aynı şekilde, bir tehlike yakınlaştığı zaman da rakipler arasındaki düşmanlık biter

      1

      Apoloji: Bir inancın, bir öğretinin akıl temelinde savunulması.

      2

      Kanonik: Otoritelerce doğrulanmış, sahih.

      3

      Baravi: “Mahakavya” ve “Kiratarjuniya” gibi yapıtlarıyla tanınan ve M.Ö. 6. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen bir Sanskrit ozanı. (ç.n.)

      4

      Firdevsî: (Hakîm Ebul Kasım Firdevsî Tusî) “Şehname” başta olmak üzere çok önemli yapıtlar veren ve 940 – 1020 tarihleri arasında yaşamış Fars ozanı. (ç.n.)

      5

      Hitopadeşa: Milattan yaklaşık 1200 yıl önce fabl tarzında yazılmış, Sanskrit felsefe metinlerini barındıran bir kitap. (ç.n.)

      6

      Sâdi Şirazî: (Ebu Muhammed Müslih el Din bin Abdullah Şirazî) “Bostan” ve “Gülistan” başta olmak üzere çok önemli yapıtlar vermiş, Doğu’da olduğu kadar Batı’da da etkili olmuş bir Fars ozanı. 1184 – 1283 yılları arasında yaşamıştır. (ç.n.)

      7

      Ömer Hayyam: (Gıyaseddin Eb’ul Feth Ömer İbni İbrahim’el Hay-yam) 1048-1131 yılları arasında yaşamış İranlı şair, matematikçi, filozof ve astronom. Kendine özgü tasavvuf anlayışını yansıttığı rubaileriyle dünya çapında büyük bir ün kazanmıştır. (ç.n.)

      8

      Nizamî: (Nizam ed Din Ebu Muhammed İlyas ibn-Yusuf ibn-Zekkî) Bir adı da Nizameeddin Gencevî olan, “Hüsrev ile Şirin”, “Leyla ile Mecnun” ve “İskendername” gibi yapıtlarıyla tanınmış olan ve 1141 – 1209 yılları arasında yaşamış Fars dili ozanı. (ç.n.)

      9

      Selman: (Hâce Cemâluddîn Selmân bin Hâce Alâuddîn Muhammed) 1309 – 1376 yılları arasında yaşamış, Selman-ı Savecî olarak da bilinen Fars ozanı. (ç.n.)

      10

      Magha: M.Ö. 5. yüzyılda yaşamış, Gijjhakuta kentinde Buda ile tanıştıktan sonra onun öğretisini benimsemiş bir Hint ozanı. (ç.n.)

      11

      Bhartrihari: M.Ö. 5. yüzyılda yaşamış ve Sanskrit dili gramerinin en önemli kitaplarından olan “Vakyapadiya”nın yanı sıra, “Satakatraya” adlı şiir kitabının yazarı olduğu düşünülen Sanskrit ozanı. (ç.n.)

      12

      Mahabharata: “Ramayana” ile birlikte, Sanskrit dilinin ve kültürünün en köklü ve değerli yapıtlarının biri olan halk destanı. Yazarının Vyasa olduğu tahmin edilen yapıt M.Ö. 4. yüzyılda ortaya çıkmış olmasına rağmen, içindeki hikayelerin kökeni M.Ö. 8. ve 9. yüzyıllara kadar dayanmaktadır. (ç.n.)

      13

      Talmud: Talmud Yahudi medeni kanunu, tören kuralları ve efsanelerini kapsayan dini metinlerdir. Sözcük İbranice ‘lamad’ (öğrenmek) kökünden gelir. ‘Mişna’ ve ‘Gemara’ bölümlerinden oluşur. Talmud’un iki versiyonu vardır: 5. yy’a ait olduğu kabul edilen ancak daha eski bilgileri de içeren ‘Bab

1

Apoloji: Bir inancın, bir öğretinin akıl temelinde savunulması.

2

Kanonik: Otoritelerce doğrulanmış, sahih.

3

Baravi: “Mahakavya” ve “Kiratarjuniya” gibi yapıtlarıyla tanınan ve M.Ö. 6. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen bir Sanskrit ozanı. (ç.n.)

4

Firdevsî: (Hakîm Ebul Kasım Firdevsî Tusî) “Şehname” başta olmak üzere çok önemli yapıtlar veren ve 940 – 1020 tarihleri arasında yaşamış Fars ozanı. (ç.n.)

5

Hitopadeşa:

22

Hâfız: (Hâfız-i Şirazî) 14. yüzyılda yaşamış Fars ozanı. Şiraz’da doğmuştur. Farsçanın en büyük şairlerinden biri olduğu kabul edilir. Fars tasavvuf şiirinin öncülüğünü yapmıştır. Şiirlerinde gerçeküstü öğeler de bulunur. Hafız-ı Şirazi fikirlerindeki kuvvet, görüşlerindeki özgünlük ve edasındaki rindlik bakımından, bütün Doğu’nun en lirik şairlerinden biri sayılmış ve şöhreti gün geçtikçe tüm dünyaya yayılmıştır.