Гладиолус. Маматқул Хазратқулов

иган кўйи унга қаради. Мэлс Тельманович эътибор ҳам бермади, одатдаги суҳбат каби креслога ястаниб телевизор кўришда давом этди…

      Муслима Шариповна ўн йилдан бери касалхонада бош шифокор. Қанча машаққатларни бошидан ўтказмади. Уч йил олдин, эри автоҳалокатга учраганда, бош шифокорликдан озод қилинглар, майли, оддий врач бўлиб қолай, деб илтимос қилди. Энди ёшлар ишласин, деди. Йўқ, рухсат беришмади. “Ёшларга йўл берганингиз яхши, аммо сизнинг тажрибангиз зарур», деди бошқарма бошлиғи. Кейин қўшимча қилди: “Нима, сиз кексайиб қолдингизми? Бундай дейишга ҳали эрта сизга”.

      Аслида бу гапда жон бор. Муслима Шариповна элликдан ошган бўлса-да, ёшликдаги чиройи, латофати сақланиб қолган, бир қарашдаёқ ҳар қандай эркакни ром этадиган шаҳло кўзлари ҳамон чарақлаб турар, қалдирғоч қанотидек қайрилма қошлари, лаби устидаги митти холи уни янада кўҳлик кўрсатарди. Бошида минг бир ташвиш: шифохонанинг югур-югурлари, ҳали Фалончиевнинг онаси оғир аҳволда кепти, ҳали Пистончининг ўғлини операция қилиш керак, шифохонада дорилар тугапти… Эҳ-ҳе, муаммоларнинг охири йўқ. Бунинг устига уйда ногирон эрга қараш, ёлғиз қизининг тақдирини ўйлаш… Бироқ сира ўзини олдирмади. Бирон кун йўқки, ўзига қарамай келган бўлса, бирон кун йўқки, уни кимдир тушкун кайфиятда кўрган бўлса. Доимо саҳнага чиқаётган хонанда каби ораста. Сипо, айни чоғда замонавий кийимлари унинг шамшод қоматига узукка кўз қўйгандай ярашади. Қадам босишлари ҳам ҳамиша бир хил – тез ҳам эмас, сокину секин ҳам эмас, гўё йиллар давомида машқ қилиб, фақат ўзигагина хос юриш услуби яратиб олгандай. Ҳар доим юзида ним табассум. Ходимлари билан ҳам, беморлар билан ҳам, очиқ чеҳра билан хушмуомала гаплашади. Бирон марта овозини кўтарганини ҳеч ким эшитмаган. Шифокорлардан ёки ҳамширалардан кимдир жаҳлини чиқарса, вазминлик билан танбеҳ беради: “Сиз қаерда ишлаётганингизни унутманг, жон синглим. Бу ер бозор эмас, шовқин-сурон қиладиган. Бу ерга одамлар дардига даво истаб келади. Уларга аввало сизу бизнинг ширин сўзимиз зарур. Беморнинг кўнглига йўл топишга ҳаракат қилинг. Шундагина бераётган дориларингиз кор қилади… Бунинг учун асабингизни жиловлашни ўрганинг, жаҳлингизга эрк берманг, беморларнинг соғлиги қатори, сизнинг ҳам соғлигингиз муҳим биз учун…”

      Одатдаги иш кунларидан бирида Муслима Шариповна бўлимлардан кундалик ахборотни олиб, таҳлил қилиб ўтирганда телефон жиринглади. Нотаниш киши на салом-алик бор, на ҳол-аҳвол сўраш бор, бирданига пўписа оҳангида бир беморнинг аҳволини сўради. Муслима Шариповна аввал салом берди, сўнгра одоб билан беморнинг аҳволи ҳақида гапира бошлади. Қўнғироқ қилувчи унинг сўзини бўлиб, овозини баландлатди: “Борганига ўн кундан ошди, бирон-бир ўзгариш йўқ. Нима қилаяпсилар ўзи?” Муслима Шариповна бемор кексалигини, бунақа дардлар кексаларда бироз оғир кечишини, хавотирга ўрин йўқлигини, барча зарур муолажалар қилинаётганини, Худо хоҳласа, онахон тез кунларда соғайиб кетишини, ҳозир аҳволи олдингидан анча яхши эканини тушунтиришга ҳаракат қилди. Аммо суҳбатдоши бу гапларни тушунмади, аниқроғи, тушунишни истамади. Бир-икки керакли-кераксиз гапларни шанғиллаб айтди-ю, шарақ этиб гўшакни қўйди. Муслима Шариповна кафтларини икки чаккасига қўйиб тирсаклари билан столга суяниб, ўйга толди. “Ким бўлди бу одам? Нега ўзини таништирмади? Онахоннинг ўғли эмас. Уни кўрганман, жуда маданиятли йигит. Бу ким? Нима учун бу аёлни сўради?” Унинг боши ғувиллаб, бутун вужуди қизиб кетди. Кўкрагида оғриқ деса оғриқ эмас, ачишиш деса ачишиш эмас, ёқимсиз бир нарса сезди, юраги санчигандай бўлди. “Нима бало, босимим кўтарилдими?..” Секин ўрнидан турди-да, ойнага қаради: юзи қизариб кетган, ҳатто жигарранг тусини олган эди. Буни кўриб, юрак уриши баттар кучайди, гупиллаши ўзига ҳам эшитилгандай туюлди. Телефоннинг “котиба” деган тугмасини босди. “Лаббай, Муслима Шариповна” деган овоз келди. “Ситора, менга Шарифа Боқиевнани чақир, тез келсин”. “Хўп бўлади, ҳозир”.

      Кардиология бўлими мудираси Шарифа Боқиевна унинг ранг-рўйини кўриб қўрқиб кетди.

      – Сизга нима бўлди, Муслима Шариповна?

      Бош шифокор ўзини қўлга олишга ҳаракат қилди, сал жилмайди. Бироқ ўхшамади.

      – Ҳеч нарса, сал мазам бўлмаяпти, билмадим, ҳаво таъсир қилдими, бугун магнит бўрони дейишган эди шекилли… Давлениям кўтарилганга ўхшайди.

      Бу гап ёлғон эканини, нимадир бўлганини мудира сезди, лекин индамади. Қон босимини ўлчади. Тонометрни ечар экан, бош шифокорга маънодор қаради.

      – Қанча?

      Мудира ҳозир, деди-да, кабулхонага чиқди. “Ситора, бўлимдагиларга айтинг, тез портатив аппаратни олиб келсин. Опанинг юрагини кўришимиз керак”, деди.

      – Нима гап, тинчликми? – деди Муслима Шариповна мудира киргач.

      Мудира унинг қаршисидаги стулга ўтирди.

      – Опа, босимингиз баланд… Юрагингиз уриши ҳам ёқмаяпти менга. Ҳозир аппарат олиб келади, бир кардиограмма қилайлик.

      – Нималар деяпсиз, Шарифа Боқиевна? Шунчалар жиддийми?

      – Безовта бўлманг, опа. Кўриб қўйганимиз яхши… Нимадандир жуда қаттиқ сиқилгансиз. Мендан яширяпсиз.

      Муслима Шариповна бўлган гапни айтиш-айтмаслигини ўйлаб бироз жим қолди.

      – Тўғри, – деди ниҳоят хаста овозда. – Бир киши билан телефонда сал тортишиб қолдик.

      “Тушунарли”,