Стив Жобс. Уолтер Айзексон

тиниқлаштирувчи китоблар, айниқса, Баб Рам Дасснинг (ҳақиқий исми – Ричард Альперт) медитация ва онгни кенгайтиришга бағишланган “Шу ерда ҳозирнинг ўзида бўл” асари Жобсга катта таъсир кўрсатди. “Ақлли китоб. У мени ва кўплаб дўстларимни ўзгартириб юборди”, – эслайди Жобс.

      Яна бир қалин соқолли биринчи курс талабаси Дэниел Коттке унинг энг яқин дўсти эди. Жобс билан у Ридга қабул қилингач, бир ҳафта ўтиб танишиб қолганди. Дўстларни дзен, Дилан ва наркотикка бўлган иштиёқ бирлаштирди. Нью-Йорк чеккасидаги бой оилага мансуб бўлган Коттке ақлли, лекин ялқов эди, буддизмга қизиқиш эса уни яна ҳам мулойимлаштириб қўйди, унда шундоқ ҳам “гул” фарзандлар авлодига хос кўнгилчанлик бор эди. Руҳий изланишлар Котткени моддий ҳаётни инкор этишга олиб келди, лекин у Жобснинг магнитофонини ёқтирарди. “Стивда ғалтакли TEAC магнитафон ва Диланнинг жуда кўп пиратча кассеталари бор эди. У маънавий қизиқишларини техникага бўлган иштиёқ билан уйғунлаштира оларди”, – деб эслайди Коттке.

      Жобс кўп вақтини Коттке ва унинг дугонаси Элизабет Холмс билан ўтказди. Биринчи учрашувда Жобс Элизабетга неча пулга бошқа эркак билан бирга бўлардинг деб савол бериб, унинг қаттиқ жаҳлини чиқарганди. Уччалови автостопдан фойдаланиб океанга борар ва тунгача ҳаётнинг мазмуни ҳақида суҳбат қурар, шу ерда жойлашган Харе Кришна ибодатхонасидаги севги байрамига ва бепул тушлик учун дзен-буддизм марказига борарди. “Биз кўп кулардик, – дейди Коттке, – лекин файласуфлик ҳам қилардик. Умуман, дзенга биз жуда жиддий қарардик”.

      Жобс тез-тез кутубхонага борар ва дзен ҳақидаги китобларни жон деб Коттке билан ўртоқлашарди. Уларнинг орасида Шунрью Сузукининг “Дзен ақли, яқиндагина дженни қабул қилган одам ақли”, Парамаханса Йогананданинг “Йога автобиографияси”, Ричард Морис Бёккнинг “Космик онг” ва Чогьям Трунгпнинг “Маънавий материализмни енгиш” асарлари бор эди. Элизабет ётоғининг чердагида дўстлар медитация ўтказиш учун хона қуришди: деворларга мандалаларни осишди, гилам ёйишди, шамлар ва хушбўй ис таратувчи нарсаларни қўйишди, медитация ўтказиш учун ёстиқларни териб чиқишди. “Шифтда кенг чердакка олиб чиқадиган люк бор эди. Баъзан биз у ерда гиёҳванд моддалар қабул қилардик, лекин кўпинча шунчаки медитация ўтказардик”, – деб эслайди Стив.

      Жобснинг шарқча руҳий амалиётларга бўлган қизиқиши ёшликда ўтиб кетадиган иштиёқ эмасди: Стив ишга ғайрат билан киришди. “Дзен-буддизм унга жиддий таъсир кўрсатди, – дейди Коттке. – Бу унинг минималистик эстетикага қизиқиши ва интилишидан ҳам билиниб туради”. Буддизмнинг кўпинча интуицияга таяниши ҳам Жобсга катта таъсир ўтказди. “Интуитив билиш абстракт фикрлаш ва мантиқий таҳлил қилишдан анча муҳим эканини тушуна бошладим”, – деб айтганди кейинчалик у. Лекин Стивнинг фаоллиги унга асл роҳат-фароғатга етишиш имконини бермади; дзен-буддизмни билишга қаттиқ киришиб, у ички осойишталикка, руҳий хотиржамликка ёки мўминликка эришмади.

      Жобс ва Коттке XIX асрда пайдо