Иқтисодиёт қандай тузилган. Ха-Джун Чанг

Моралес билан), Венесуела (Уго Чавес билан), Аргентина (Нéстор Кирчнер билан), Эквадор (Рафаел Корреа билан) ва Уругвай (Табаре Васкес билан) бунга энг ёрқин мисоллар эди.

Девордаги ёриқ: 2008-йилги жаҳон молиявий инқирози

      2007-йилнинг боши ипотека кредитларининг тўланиши (ёки тўланмаслиги) ҳақида қайғурганлар учунгина огоҳлантириш йили бўлди. Мувофиқ кредитга эга бўлмаган ва барқарор даромади йўқ одамларнинг уй-жой нархлари ўсишда давом этади деган умидда тўлашдан кўра кўпроқ қарз олдилар. Шунда улар ҳеч бўлмаганда уйни сотгандан кейин қарзларини тўлашлари мумкин эди. Бундан ташқари, минглаб ва ҳатто юз минглаб ушбу хавфли ипотека кредитлари MBS ва CDO каби "тузилишли" молиявий маҳсулотларга бирлаштирилган (сиз ҳозир улар нима эканлигини билишингиз шарт эмас, батафсилроқ 8-бобда), ва паст хавфли активлар сифатида сотилган гўёки, кўпчилик қарз олувчиларнинг бир вақтнинг ўзида қийин вазиятга тушиб қолиш эҳтимоли алоҳида қарз олувчиларга қараганда анча паст бўлган.

      АҚШда дастлабки муаммоли ипотека кредитлари 50-100 миллиард долларга баҳоланган, миқдор унчалик катта эмас, лекин тизим осонликча қабул қила оладиган даражадан ташқарида эмас (ҳар ҳолда, ўша пайтда кўпчилик шундай даъво қилган эди). Бироқ 2008-йил ёзида инқироз тўлиқ авж олди, Беар Стеарнс ва кейин Леҳманн Бротҳерснинг инвеститсия банклари муваффақиятсизликка учради. Ваҳима бутун дунёни қамраб олди. Молиявий сектордаги энг обрўли одамлар ҳам катта муаммога дуч келишарди, чунки улар жуда катта миқдордаги шубҳали тузилган молиявий маҳсулотларни ишлаб чиқарган ва сотиб олган.

“Кейнс баҳори” ва эркин бозор мафкурасининг куч-қувватга тўлиб қайтиши

      Дастлаб, асосий мамлакатларнинг муносабати Буюк депрессиядан кейинги хатти-ҳаракатларидан жуда фарқ қилди. Улар Кейнс макроиқтисодий сиёсатини, яъни катта бюджет тақчиллигига дучор бўлиш маъносида, вазиятни тўғирлаш учун ҳеч бўлмаганда солиқ тушумларининг пасайишига мутаносиб равишда харажатларни қисқартиришдан бош тортиш ва баъзи ҳолларда ҳатто давлат харажатларини кўпайтириш орқали қўлладилар (Хитой бу сиёсатни жуда тажовузкор қўллаган). Буюк Британиянинг Шотландия Роял Банки каби йирик молия институтлари ва АҚШдаги GM ва Chrysler каби саноат фирмалари давлат маблағлари билан курашдилар. Марказий банклар фоиз ставкаларини тарихий энг паст даражага туширди, масалан Англия банки уларни 1694-йилда ташкил топганидан бери энг паст даражага туширди. Фоиз ставкаларини янада пасайтириш мумкин эмаслигини тушуниб, улар пул-кредит сиёсатини миқдорий юмшатиш деб аталадиган фаолият билан шуғулланишди, яъни моҳиятан, марказий банк пулни ҳаводан яратиб, уни иқтисодиётга, асосан, ҳукумат облигацияларини сотиб олиш орқали чиқаради.

      Кўп ўтмай, эркин бозор куч-қувватга тўлган ҳолда қайтади. 2010-йилнинг май ойи бурилиш нуқтаси бўлди. Буюк Британияда консерваторлар бошчилигидаги коалицион ҳукуматнинг сайланиши ва ўша ойда Греция учун евро ҳудудини қутқариш дастурининг жорий этилиши эски мувозанатли бюджет