Яшен ташы / Непоседа (на татарском языке). Ренат Гаффар

аттыр моннан! Ату икеләнә торган адәм түгел. Каз жәлке түгел миңа, син жәлке…

      – Нәрсә сөйлисең син, картлач? Аңларлык түгел!

      Егет киреләнеп маташуның файдасыз булуын аңлады булса кирәк, карышмады. Авылга таба борылып кайтып та китте. Ялпылык таулары артына кереп югалганчы, карашы белән озатып калды аны карт. Ачыргаланып каңгырган каз үзе кебек гомер буе ялгыз булып күренде аңа. «Яраны канаттың бит, малай актыгы! Их, бала, бала…»

      …Хәтерли. Сугыш беткән көннәр. Ул әле өйләнмәгән егерме биш яшьлек солдат иде. Радист кыз Җәмиләне үлеп яратты. Бәкернең туган авылына да бергә кайтып китәргә вәгъдәләштеләр. Тик иң әүвәл Молдавиядә эшелон көтәргә туры килде. Бу бәхетле минутлар гүргәчә Бәкернең хәтереннән җуелмас…

      Шундый көннәрнең берсендә кыр казы атып алып кайтты Бәкер. Дөрес, киек, җылы илләрдән яңа килеп җиткәнгә, арык иде. Алабута боткасы булмас әле, һәрхәлдә, әнә бит хуҗа хатынының ачлыктан төсләре калмаган, өй тулы бала-чагасы… Тик күршедәге Палага түти генә, кечкенә башыннан каны саркып торган казга ымлап, ипләп:

      – Их, егет, егет! Ялгышасың, ай, нык ялгышасың. Гомерең буе ялгыз булырсың, – дип сөйләнгәч, егет кул гына селекте.

      – Әкият! Бүген үк кереп чык безгә, хет ит шулпасыннан авыз итәрсең.

      Әби, инде искереп беткән кара яулыгын төзәткәләп алгач, башын чайкый-чайкый, күмерләнгән читән буйлап китеп барган иде.

      …Состав чәчәк аткан ташландык бакчаларны артта калдырып чапты да чапты. Әле кайчан гына үлем төяп каядыр ашыккан вагоннар шатлык белән туп-тулы. Ничектер Смоленск тирәләрендәге бер станциядә төшеп, әнисе карчыкка яулык сайладылар. Шунда Җәмилә җилкәләрендә шпал ташыган кешеләргә игътибар итте. Әсир немецлар икән. Яннарында автомат аскан конвой егет тә бар. «Бер генә кыерчык ипи биримче шуларга. Бездән булсын игелек. Әнә теге кеше бигрәк жәл шикелле», – дип, Бәкердән рөхсәт алып, кыз шунда чапты. Нечкә күңелле иде ул. Күп тә үтмәгәндер, станциядәге барлык хәрбиләр, өерелешеп, бер якка чабыштылар. Чуклы ефәк яулыгына акча түләргә дә оныткан Бәкер дә аларга иярде. Ике шпал өеме арасында конвоир егетнең үле гәүдәсен шәйләп алгач, барысын да аңлады. Егетнең касыгында чалгы пәке тырпаеп тора. Чү… Җәмилә түгелме? Йөзтүбән ятканы чыннан да ул – Җәмиләсе булып чыкты. Әнә бит янында тузанга манчылган ипи кыерчыгы да бар…

      Бәкер як-ягына каранды. Бүтән әсирләрне җиргә ятарга мәҗбүр иткәннәр, ә икесе качкан булып чыкты.

      Ул, аны-моны уйлап тормастан, конвоир егетнең муеныннан автоматын йолкып алды да якындагы шомырт куаклары арасына ташланды. Артыннан ап-ак шомырт чәчәкләре генә талпынып калды. Кешеләр ни булганын да абайларга өлгермәделәр.

      «Шушында гынадыр, этләр, ул ара әллә кая китеп өлгермәсләрдер», – дип кабатлады ул, гыж-гыж тын алган саен. Өстендәге болай да иске гимнастёркасы ботакларга эләгеп ертылды, кулы, йөзе сыдырылды. Тик егет, алны-артны карамый, кабалана-кабалана чапты да чапты.

      Кечкенә генә таш будка янында куып җитте ул аларны. Тегеләр дә, тырналып беткән Бәкернең кыяфәте калмаган йөзен күреп