Ўқувчиларнинг ижодкорлик фаолиятини ривожлантиришнинг уйғунлашган технологиялари. Монография. Исмоил Каримов

мазмуни шартли равишда учта қисмга, яъни меҳнатга тайёргарлик, касблар бўйича тайёргарлик ва касбгача махсус тайёргарлик қисмларига бўлинади. Бу қисмларнинг ҳар бир машғулотнинг таркибига сингдирилиши, уларни ўқитувчилар ва услубчилар томонидан илмий-услубий нуқтаи назардан ҳисобга олган ҳолда таҳлил қилиб борилиши технология фани машғулотларининг аниқ мақсадга йўналтирилган бўлишини ҳамда муваффақиятли амалга оширилишини таъминлайди. Технология фани бўйича юқорида айтиб ўтилган таълим йўналишлари мактаб атрофидаги корхона, ташкилот, хўжалик ва касб-ҳунар коллежларида кенг тарқалган соҳалар, касбларга мувофиқ танлаб олинади. Шунга кўра ҳар бир мактабда технология фанининг қуйидаги йўналишлари ёки улардан айримлари асос қилиб олиниши мумкин: технология ва дизайн, сервис хизмати, умумлашган. Бунда технология ва дизайн йўналиши ёғочга ишлов бериш технологияси, пластмасса ва полимер материалларга ишлов бериш технологияси, металлларга ишлов бериш технологияси, электротехника ишлари, рўзғоршунослик ишлари; сервис хизмати йўналиши эса пазандачилик асослари, газламага ишлов бериш технологияси, рўзғоршунослик асослари бўлимларидан ташкил топган. Умуман олганда 5-7-синфлардаги технология фани дарслари асосан қуйидаги бўлимлардан ташкил топган:

      1. Умумий тушунчалар (материалшунослик асослари).

      2. Асбоб-ускуналар ҳақида маълумот ва ишлатиш усуллари.

      3. Машина, механизм, станоклар ва мосламаларнинг умумий тузилиши ва ишлатиш асослари.

      4. Маҳсулотлар ишлаб чиқариш технологияси.

      Бундан ташқари ҳар бир асосий йўналиш бўйича уй-рўзғор маданияти ва унга тегишли таъмирлаш ишларини бажариш кўникмалари шакллантири-либ борилади. Ҳар бир йўналиш бўйича ишлатиладиган электротехника воситалари, улардан тўғри фойдаланиш ҳамда таъмирлаш асослари ўргатилади. Ҳар бир асосий йўналиш бўйича компьютер техникасидан фойдаланиш масалалари юзасидан дастлабки маълумотларни бериш кўзда тутилади. Ҳар бир дарс мазмунига боғлиқ ҳолда иқтисодий, ҳуқуқий ва экологик билимлар ҳамда хавфсизлик техникаси қоидалари ўзаро уйғунлаштирилган ҳолда ўргатиб борилади, касблар турларига оид билим, кўникма ва малакалар мактаб жойлашган ҳудуддаги имконият ва эҳтиёжларни ҳисобга олган ҳолда танланадиган касблар асосида шакллантирилади.

      Технология фани бўйича машғулотларни амалга ошириш учун қуйидаги ташкилий ва услубий вазифаларни ҳал қилиш лозим:

      Ташкилий вазифалар. Технология фанидан назарий машғулотлар

      учун ўқув хонаси ва амалий машғулотлар учун ўқув устахонаси ташкил қилиш ва уларда хавфсиз ишлаш ҳамда қулай меҳнат шароитларини яратиш. Ўқувчиларни машғулотлар учун зарур хомашё, материал, асбоб-ускуналар билан таъминлаш ҳамда мосламалар, механизмлар станоклар билан амалий ишлаш жараёнини ташкил қилиш. Санитария-гигиена ҳамда меҳнат ҳавфсизлиги бўйича меъёрий ҳужжатларда белгиланган талабларнинг тўлиқ бажарилишини таъминлаш ва мунтазам назорат қилиб бориш. Ўқувчиларни турли касблар