Maqnit insanlar.. Rocer Frits

mütləq tapacam, ya da o yolu özüm yaradacam” sözləri devizi idi. Özünə olan etimadı və qərarlılığı, norveçli tədqiqatçı Frityof Nansen tərəfindən də tərifə layiq görülmüşdür: “Peridə ən xoşuma gələn cəhətin nə olduğuna əmin deyiləm, illərlə sürən bitməz-tükənməz enerjisimi, yoxsa ən böyük və ən gözlənilməz çətinliklərin öhdəsindən gəlmək üçün hər zaman hazır olmasımı”.

      Həyatının kontrolu səndə olsun

      Gecələr xəyallar qur

      Gündüzlər hərəkət elə

      Özünüzü həqiqətən tanıyırsınızmı?

      Hərəkətlərinizi yönləndirən nədir?

      Bunlar qəlbinizin dərinliyindənmi gəlir? Yoxsa içinizdəki ikinci “mən”in ya da “başqaları nə deyər” kimi bəzi süni düşüncələrin təsiri altındasınız?

      Maqnit insanlar həqiqi kimlikləriylə hərəkət edərlər. İçləri və çölləri eynidir. Hərəkətləri gerçək kimliklərini göstərir. Bu o demək deyildir ki, daxili dünyaları daim göz önündədir. Biz ən dərin duyğularımızı sərt şəkildə kontrol etmək ehtiyacı hiss edərkən, maqnit insanların, qəlblərinin dərinliyindən gələn və inanclarının doğurduğu hayqırışlara qulaq verməyə meyilli olduqlarını sezmişəm. Vacib qərarlar və hərəkətlər həqiqət istər. Səhər hansı ayaqqabını geyinmək və ya hansısa bir rutin ismarıca cavab vermək üçün dərin bir şəxsiyyət arayışına girməyə ehtiyac yoxdur. Amma risk artdıqca şəxsiyyətinizin də dəyəri artacaqdır.

      Düzgünlük və özünü tanıma xüsusiyyətlərini necə tərif edərsiniz?

      Birinci yol – mümkün olduqca gənc yaşlardan və mümkün olduqca tez-tez cavabdehlik almaqdır. Yeni mübarizələri və cavabdehlikləri qəbul etmək, sizi digərlərindən fərqləndirərək güclü yönlərinizi kəşf etmənizə yardımçı olar (bəlkə də başqalarına aid olan sahələrdə). Mütəxəssisi olduğunuz sahələri ortaya çıxarıb inkişaf etdirməyə başladıqca, rəqabətdə gözlə görülən üstünlük əldə edərsiniz. Digər tərəfdən, cavabdehlikdən qaçmaq, üstünlüklərinizin hədər olmasının və sizin digərlərindən geri qalmanızın səbəbidir.

      Güclü tərəflərinizi və bacarıqlarınızı kəşf etmənin digər bir yolu unikallıq və sərbəstlikdən keçər. “Personal Experience” (Şəxsi təcrübə) jurnalının təsisçisi Ken Şelton deyir: “Öz üstünlüklərini özün kəşf et, öz yolunu özün yarat, yoxsa dünya üzərində bir təsirin olmaz”. Unikallığın hər zaman maraq doğuracağına və təqdir qazanacağına inanır. Çünki başını dik tutmaq və irəli çıxıb özünü ifadə etmək cəsarəti göstərən insanlara hər zaman heyranlıq duyacağıq.

      Azadlıq üçün həyatınızın kontrolunu ələ keçirin. Düşünmədən yeni rolları qəbul etməyin. Bu dəqiqə olduğunuzdan daha yaxşı ola bilərsiniz. Gələcəyiniz daşlara yazılmamışdır: o, dəyişkən bir üfüqdür.

      Son olaraq, düşünmək üçün vaxt ayırın. Maqnit insanlar kim olduqları barədə gen-bol düşünmüşlərdir. Düşüncə, meditasiya, yazı, yalnızlıq və ibadət yoluyla güclü yönlərini və kimliklərini öyrənmək imkanı tapmışlardır. Hərəkətə keçməkdən çəkinməzlər, amma əvvəl düşünərlər. Onların arxasınca gedin və düşünməyə vaxt ayırın. İntensiv tempdə bir saat düşünmək təhlükəli ola bilər. Özünüzə yatırım edin. Televizoru söndürün. Hər gün bir saatınızı sizin üçün vacib olan məsələlərə və bu məsələlərin sizə niyə vacib olduğunu düşünməyə ayırın. Cavablarınızı yazın. İstedadlarınız, məziyyətləriniz, arzularınız, duyğularınız və dəyərləriniz haqqında dürüst olun. Bunu etdiyiniz müddətcə, həqiqi kimliyiniz, daha çox müvəffəqiyyət qazanmaq və kim olduğunuz, nələri edə biləcəyiniz haqqında daha dəqiq məlumat sahibi olacaqdır. Liderlik mövzusu mütəxəssisi Uorren Bennis düzgünlüyü “Özü özünün yaradıcısı olmaq” kimi tərif edir. Həqiqət və etibarlılığınız beləcə ortaya çıxacaqdır.

      Dəyərləriniz nələrdir?

      Dəyərlərinizi bilmədiyiniz müddətcə içinizdə dürüst ola bilməzsiniz. Nəyə dəyər verdiyinizi bilsəniz, bunları göz ardı etdiyiniz dəqiqə qəlbinizdə hiss edəcəksiniz. Özünüzü yaxşı hiss etdirəcək qərarlar verdiyinizdə bunu biləcəksiniz, çünki bu qərarlar sizin dəyərlərinizi əks etdirəcək. Dəyərlər, hədəfləri bəlirləməkdə və seçim etməkdə bir skelet vəzifəsini görür.

      Bu suallarla başlayın:

      Həyatda ən çox nəyə dəyər verirəm?

      Həyatdakı məqsədim nədir?

      Nəyin uğrunda ölümü gözə ala bilərəm?

      Ən çox nəyə qiymət verirəm? Əgər həyatım təhlükədə olsaydı və ya amansız bir xəstəliyə yaxalansaydım, ən çox nə üçün darıxardım? İlk olaraq nəyi müdafiə edərdim?

      Uzun bir siyahıya ehtiyac yoxdur. Beş-altı sual sizin ayaqda qalmağınızı təmin edəcək hədəflərinizi və alışqanlıqlarınızı ortaya çıxaracaqdır, çünki bunlar sizin dəyərlərinizlə uyumlu olacaqdır.

      Arxada buraxdıqlarımız və ya hələ qarşılaşmadıqlarımız qəlbimizdə var olanlar qədər önəmli deyillər.

      Öz dəyərinizi bilin

      Maqnit insanlar öz qiymətlərini artıqlamasıyla bilirlər. Buna görə ətraflarındakı insanların da dəyərini anlamaqda ustadırlar. Maqnit insanlar, hər kəsin bəlli bir önəmi olduğunu və hər birinin sahib olduğu üstünlüklərin fərq yarada biləcəyini bilirlər.

      Öz üstünlüklərinizin önəmini anladığınız zaman, onları ən yaxşı necə istifadə edə biləcəyinizi beyninizdə canlandırmağa başlaya bilərsiniz. Maqnit insanlar, öz mənfəətlərini güdmədən, məziyyətlərini və bacarıqlarını səxavətlə istifadə etməkdə cavabdehlik sahibidirlər. Özünə etimadla özünü üstün görmə arasındakı fərq bax budur. Özünə etimad, şəxsi istedadımızı başqaları üçün istifadə etməyə sövq edər bizi. Özünü üstün görən insanlar isə dünyanın onların ətrafında fırlandığını düşünürlər. Sağlam xarakterli insanlar özlərinə dəyər verirlər, amma bundan əlavə olaraq başqalarının ehtiyacını və onlar üçün daha nə edə biləcəklərini də düşünürlər.

      Maqnit insanlar, üstünlüklərini durmadan nəzərdən keçirir və inkişaf etdirmək üçün çalışırlar. Təbiətşünas, eyni zamanda lider bir alim, müəllim, ”Sosiobiologiya” (“Sociobiology”) və “İnsan təbiəti haqqında” (“On Human Nature”) kitablarının müəllifi Edvard O. Vilson öz güclü və zəif yönlərini insafsızca dəyərləndirmişdir: “Araşdırmanı çoxyönlü apar ki, istedadlarından hansının fövqəltəbii, hansının kasad və ya hansının zəif olduğunu öyrənəsən” tövsiyəsini edir. “Sonra isə mümkün olan ən yaxşı nəticələri əldə etmək üçün planlar hazırla. Heç vaxt ümidini itirmə”. Uilson, inanılmaz karyerası boyunca bir-birini tamamlayan istedadlara sahib iş yoldaşlarıyla ittifaq quraraq zəif tərəflərini neytrallaşdırmağa çalışmışdır.

      Bunu siz də edə bilərsiniz. Spiker Denis Ueytli, insanların zəif və güclü tərəflərini dəyərləndirmələrinə yardımçı olmaq üçün bəsit bir