Haydi. Йоханна Спири

dedi.

      – Uşaqdan nigaran qalmışdım, – nənə dilləndi. – Qoca kişi evinə heç kimi buraxmır, özü də heç kəsin qapısını açmır, ona görə də Haydiyə belə yaxşı baxacağı ağlıma gəlməzdi. İnanmaq olmur ki, Alm-Öhi özü uşağı bizə gətirib! Məncə, bu lap möcüzədir!

      Haydi nənəyə qoca babadan, onun komasından, keçilərindən həyəcanla danışır, nənə də asta-asta başını tərpədirdi. Lap axırda isə öz-özünə mızıldandı:

      – Yaxşı ki o qocanın yanında uşağın güzəranı pis keçmir.

      Bu vaxt külək pəncərənin taxta qapaqlarını möhkəm taqqıldatmağa başladı. Haydi bərk qorxdu. Nənə onu sakitləşdirmək üçün dedi:

      – Qorxma, külək qəfil güclənəndə belə olur. Daxmamız çox köhnəlib, təmir eləməyə adamımız yoxdur. Hərdən gecələr külək az qalır damı uçursun, divarlar silkələnməyə başlayır, qorxudan gözümüzə yuxu getmir.

      – Peter evi təmir edə bilməz? – Haydi soruşdu.

      – Peterin əl qabiliyyəti yoxdur, – nənə şikayətlənməyə başladı. – Məktəbdə də yaxşı oxumur. Hələ yaxşı ki keçilərin öhdəsindən gələ bilir. Əlindən bircə bu iş gəlir. Yəqin, ömürboyu elə keçi otaran Peter olaraq da qalacaq.

      – Bu ki çox yaxşıdır! – Haydi dilləndi. – Mən özüm də yayı səbirsizliklə gözləyirəm. Yay gələn kimi yenə Peterlə yaylağa gedəcəyəm.

      Günortadan sonra vaxt bir göz qırpımında gəlib-keçdi. Haydi nənənin onun gəlişinə çox sevindiyini başa düşmüşdü.

      Hava qaralmağa başlayanda qız nənə ilə sağollaşdı:

      – Nənə, tezliklə yenə gələcəyəm.

      Nənə Haydinin başını sığallayaraq:

      – Lap yaxşı! Buna çox şad olaram! Tez-tez gəl. Babana da məndən salam söylə, – dedi.

      Haydi Petergilin evindən çıxıb yamacla üzüyuxarı dırmanmağa başladı. Bir az getmişdi ki, qoca babanın ona tərəf gəldiyini gördü. Baba Haydini şərfə bərk-bərk bükdü, sonra da qucağına alıb evə apardı.

      Şam yeməyində Haydi Petergildə gördüklərini uzun-uzadı babaya nağıl elədi. Sonra nə fikirləşdisə, qəfildən dilləndi:

      – Sabah yenə Petergilə getməliyik.

      – Doğrudan? Niyə ki? – Alm-Öhi mızıldandı.

      – Gedəndə özümüzlə mismar və çəkic aparacağıq. Sən də onların daxmasında laxlayan nə varsa, hamısını mıxlayıb bərkidəcəksən, – Haydi cavab verdi.

      Qoca baba:

      – Bu haradan ağlına gəldi belə? – deyə soruşdu.

      Haydi cəsarətlə babasına baxaraq:

      – Çünki nənəyə söz vermişəm, – dedi.

      Alm-Öhi onun üstünə qışqırdı:

      – Buna bir bax! Deməli, söz vermisən, hə?

      – Bəli! – Haydi dedi. – Evin qapı-pəncərəsi laxlayır, yazıq nənə gecə qorxudan yata bilmir. Qoca baba, nə olar, nənənin komasını təmir elə!

      Alm-Öhi yenə nəvəsinin üstünə acıqlanmaq istəyirdi ki, Haydinin yalvarıcı nəzərləri ilə qarşılaşdı. Ayağa durdu, arxasına dönüb mızıldandı:

      – Yaxşı, nə deyirəm ki… Gedərik.

      Beləliklə, Haydi tez-tez nənəyə qonaq getməyə başladı. Qoca baba nənənin evini təmir etdi. Artıq nənə gecələr taqqıltı səsinə oyanmır, mışıl-mışıl yatırdı.

      5. Yaylağa əlvida

      Uzun qış mövsümündən sonra, nəhayət, yaz gəldi. Havalar yaxşıca isindikdən sonra Haydi yenə Keçi Peterlə birlikdə yaylağa getməyə başladı. Növbəti qış da sürətlə gəlib-keçdi. Haydi ilin ən gözəl mövsümünü – günəşli günləri səbirsizliklə gözləyirdi.

      Belə günlərin birində Haydinin xalası Deta birdən-birə qoca babanın komasının qarşısında peyda oldu. Əynində uzun ipək don vardı, başına lələkli şlyapa qoymuşdu. Öhi baba Detanı başdan-ayağa süzdü, amma heç nə demədi. Deta bu qədər vaxtı Haydiyə yaxşı baxdığına görə babaya təşəkkür etdi. Dedi ki, Haydini aparmağa gəlib. Baba Detaya qəzəblə baxaraq susurdu. Deta Frankfurtda yaşayan varlı bir ailə haqqında danışmağa başladı, dedi ki, onlar öz qızlarına dost axtarırlar.

      – Haydi orada böyük bir mülkdə yaşayacaq, – qadın dedi. – Ona müəllim tutacaqlar. Müəllim həmin ailənin qızı ilə birlikdə Haydiyə də dərs deyəcək. Bu ailədə Haydiyə öz qızları kimi baxacaqlar. Qızcığaz bolluq içində yaşayacaq, qəşəng paltarlar geyinəcək, maraqlı yerlər görəcək…

      Qoca baba Detaya elə acıqlı-acıqlı baxırdı ki, qadın sözünü yarımçıq kəsməli oldu. Amma bir qədər sonra yenə davam etdi:

      – Nə bilmək olar, bəlkə, həmin ailə Haydini övladlığa da götürər! İstənilən halda bu, Haydi üçün çox yaxşı fürsətdir.

      Alm-Öhi:

      – Çərənləməyi qurtardın? – deyə onun üstünə qışqırdı.

      – Sənə belə gözəl xəbər gətirdiyim üçün mənə «sağ ol» deməlisən, – Deta kinayəli-kinayəli cavab verdi.

      – O xəbəri başqasına ver, mənə lazım deyil! – qoca baba qəzəblə dedi. – Haydi burada qalacaq! Sən isə necə gəlmisənsə, elə də çıx get!

      – Deməli belə?! – Deta qəzəbləndi. – Uşağın xoşbəxt olmasına imkan vermirsən? Bunu bil ki, günah iş tutursan. Dörfli camaatı da bunu təsdiqləyər. Uşaq nə yazmağı bilir, nə də oxumağı. Onu məktəbə yazdırmasan, axırda səni məhkəməyə verəcəklər. Özün bil!

      – Sus! – Alm-Öhi qışqırdı. Amma Deta səsini kəsmədi. Yaşlı adamın gözlərinin içinə qəzəblə baxaraq:

      – Sən necə babasan ki öz nəvənə xoşbəxt olmağı rəva görmürsən! – dedi.

      Bu sözlər babanın qəlbinə dəydi. O, belini büküb qapıya tərəf getdi. Komadan çıxarkən kədərli halda Detaya:

      – Haydini özünlə apara bilərsən, – dedi.

      Qapının arxasından bu söhbəti eşidən Haydi:

      – Yox! Mən heç yerə getmirəm! – deyə qışqırmağa başladı. – Qoca babanın yanında qalmaq istəyirəm! Frankfurta getmək istəmirəm!

      Xala Haydinin qolundan tutub:

      – Sənə söz verirəm, əgər ora xoşuna gəlməsə, geri qayıda bilərsən, – dedi.

      Haydi:

      – Elə bu axşam qayıda bilərəm? – deyə soruşdu.

      Deta:

      – Belə tez olmaz, amma istəsən, bir həftə sonra babanın yanına qayıda bilərsən, – dedi.

      Haydi qoca babanın arxasınca qaçmaq istədi.

      – Ona tezliklə qayıdacağımı demək istəyirəm.

      – Olmaz! – Deta dilləndi. –