Vittuladan məşhur musiqi. Микаель Ниеми

düşdüm ki, o, bunu etmək üçün çoxdan gözləyirdi. Onları plastik qutuda müxtəlif hissələrə ayırdı, sonra qutunu tərsinə çevirdi, boşaltdı və eyni şeyi yenidən etdi. Mən ona kömək etməyə çalışdım, amma bu, o qədər də xoşuna gəlmədi. Ona görə də bir müddət sonra evi tərk etdim. Başını qaldırıb mənə baxmadı.

      Qardaşları hələ çöldə idilər. Onların döyüşdükləri yerdə çınqılsız bir dairə yaranmışdı. Yenə eyni çılğın yumruqlar, eyni səssiz nifrət, lakin onun hərəkətləri indi daha yavaş, daha yorğun idi. Onların köynəkləri tərdən islanmışdı. Üzlərindəki qandan başqa, tozdan ağarmışdılar.

      O an anladım ki, dəyişiblər. Onlar artıq uşaq deyildilər. Çənələri şişmiş, şişmiş dodaqlarından dişləri çıxmışdı. Onların ayaqları ayı budları kimi qısaldılmış və nəhəng idi; o qədər idi ki, şalvarının tikişləri partlayırdı. Dırnaqları qaralmışdı, əlləri isə caynaq idi. Sonra anladım ki, üzlərində olan toz deyil, saçdır. Onların gənc, oğlan sifətləri qara palto geyinmiş, saçları boyunlarından köynəklərinin içinə qədər asılmışdı.

      Qışqırıb onları xəbərdar etmək istədim və qeyri-ixtiyari addım atdım.

      Dərhal dayanıb mənə tərəf döndülər. Yüngülcə əyilib qoxumu almağa çalışdılar. Sonra onların üzlərində aclığı gördüm. Gözləri aclıqdan dolmuşdu. Yeməyə can atırdılar, ət istəyirdilər. Gerilədim. Arxam buz kimi idi. Ətin iyi alan bu iki yırtıcı mənə tərəf hırıldamağa başladı. Onlar getdikcə daha sürətlə getdilər və o çınqıllar dairəsindən çıxdılar. Pəncələrini yerə qazıb üstümə yüyürdülər.

      Üstümdə qara bulud göründü.

      Qışqırıqlarım boğuldu. Qorxu, fəryad, küncə sıxılmış donuz balasının iniltiləri.

      Ding dong. Ding dong.

      Kilsə zəngləri.

      Müqəddəs kilsə zəngləri. Ding dong. Ding dong. Ağ paltar geymiş bir məxluq velosipedlə bağçaya girdi, aydın bir işıq şüasında çınqıl parıldadı. Heç bir söz demədən dayandı. İri əlləri ilə canavarları tutdu, boynundan tutub havaya qaldırdı və o çuğundur başlarını elə parçaladı ki, havada qığılcımlar uçurdu.

      "Ata" deyə nəfəs aldılar. "Ata, ata…"

      O parlaq işıq söndü; ataları oğlunu yerə yıxdı və biləklərindən tutub dırmıq kimi səpələdikləri çınqılları hamarlayana qədər qabaq dişləri üzərində irəli-geri dartdı. Bütün bunlar bitəndə hər iki qardaş hönkür-hönkür ağlayır, hönkürürdülər. Yenə uşaq idilər. Bacardığım qədər tez evə qaçdım. Cibimdə bolt var idi.

* * *

      Niylanın atasının adı İsaq idi və o, böyük Lestadiya nəslindən idi. Gənc ikən onu dumanlı bir daxmada namaz məclislərinə sürükləyirdilər, burada tünd kostyumlu kəndlilər və yaylıqlı arvadları taxta skamyalarda oturdular. Bu daxma o qədər izdihamlı idi ki, onlar namaz qılarkən müqəddəs ruhun təsiri altına düşərək, alınları qarşıdakı adamın başına dəyərək irəli-geri yırğalanmağa başladılar. Bütün o xalalar və əmilər arasında oturmuş bu həssas oğlan onların necə dəyişdiyini seyr edərdi. Daha da dərindən nəfəs aldıqda hava nəmli və ağırlaşardı. İki təbliğçi səslərini qaldırdıqca üzlər qızarır, eynəklər dumanlanır, burunlar axmağa başlayırdı. Təbliğçilərin sözləri, həqiqəti iplə toxuyan o canlı sözlər; camaatın gözü önündə yerin altında gizlənməyə çalışan şər, xəyanət və günah tumurcuqlarını kökündən qoparar, qurdlu şalgam kimi havada silkələyirdilər. Ön cərgələrdə qızılı hörükləri qaranlıqda parıldayan balaca qız qıvrılan böyüklərin arasında oturmuşdu. İçəridəki fırtına başının üstündən köpürən kimi o, büt kimi oturub kuklasını sinəsinə sıxardı. Valideynlərinin ağladığını və yaşlı qohumlarının çevrilib əzildiyini görmək dəhşətli idi. O, əyilmiş halda oturanda hər şeyin başının üstündən axdığını hiss etdi və düşündü: Bütün günah məndədir. Mənim səhvim. Kaş ki, bir az da gözəl ola bildim. İsak isə əllərini bərk-bərk qucaqladı və hiss etdi ki, sanki onların içində çoxlu həşərat sürünür. Düşünürdü: Əllərimi açsam, hamımız öləcəyik. Əgər onların qaçmasına icazə versəm, məhv olacağıq.

      İllər sonra İsak bazar günü gecəsi nazik buzun üzərinə süründü. Hər şey dağıldı, bütün müdafiəsi çökdü. Onun on üç yaşı vardı və içində şeytanın böyüdüyünü hiss etdi. Döyülməkdən daha qorxulu, özünü qorumaqdan daha çox istəklə dua məclisinin ortasında ayağa qalxmış, insanların kürəyindən yapışaraq irəli-geri yırğalanmış, sonra İsanın qucağına yıxılmışdı. Duzlu əllər alnına və sinəsinə qoyulmuşdu; O, ikinci dəfə vəftiz olundu. O, ürəyinin düymələrini açmışdı və günahlarının selində islanmışdı.

      Daxmada olanların hamısı göz yaşlarına boğuldu. Böyük bir hadisənin şahidi oldular. Allah çağırmışdı. O, uşağı öz əli ilə götürüb, sonra qaytarmışdı.

      Sonra ikinci dəfə titrəyən ayaqları üzərində yeriməyi öyrənəndə hamı ona dəstək oldu. Onun kök anası İsanın adı və qanı ilə oğlundan yapışdı və göz yaşları İsaqın üzünə töküldü.

      Məhz o zaman qərara alındı ki, “vaiz” onun taleyi idi.

* * *

      Əksər lestadiyalılar kimi İsak da zəhmətkeş oldu. Qışda ağacları kəsib donmuş çayın üstünə qalaqlayır, yazda buzlar əriyəndə onları çaydan mənsəbdəki mişarxanaya aparırdı. Yayda ailəsinin kiçik fermasında inək otarır, kartof tarlalarında işləyirdi. O, çox işləyir və az şeylə kifayətlənir, içkidən, qumardan və kommunizmdən çəkinirdi. Meşə yoldaşları tərəfindən bəzən məsxərəyə qoyulsa da, o, bunu bir növ sınaq kimi qəbul edir və səbirlə dözür, susduğu günlərdə ancaq moizə oxuyur.

      Bazar günləri sauna və dualarla təmizlənər, ağ köynək, qara kostyum geyinərdi. Namaz məclisləri zamanı, nəhayət, dili çıxarılır, şərə və şərə müharibə elan edir; Tornedalenin iniltili çayları arasında birə kimi çoxalan günahkarlara, yalançılara, alçaqlara, o, küfr edənlərə, təhqir edənlərə, alkoqoliklərə, arvad əzabkeşlərinə və imnunistlərə qarşı Allahın ikitərəfli qılıncını yelləyərək qanunu və İsanın təlimini qışqırardı.

      Onun qırxılmış üzü gənc və enerji dolu idi. Gözləri dərin, gözləri yaşla dolu idi. Əla siyahı ilə ictimaiyyətin diqqətini çəkərdi. Və tezliklə o, Pello bölgəsindən olan utancaq, tərbiyəli, sabun qoxulu, sadiq fin qızı ilə nişanlandı.

      Ancaq uşaqlar doğulmağa başlayanda Allah onları tərk etdi. Bir gün səssizlikdən başqa heç nə qalmadı. Heç kim onun yalvarışlarına cavab vermədi.

      Çaşqın halda dibsiz bir çuxurun başında yalvararaq inlədi. Kədər və mikrob kimi hər tərəfə yayılan şərlə dolu idi. Sırf bunun necə olduğunu öyrənmək üçün günah etməyə başladı. Ən yaxınlarına, əzizlərinə etdiyi kiçik, əhəmiyyətsiz pisliklər. Bəyəndiyini anlayanda davam etdi. Narahat kilsə üzvləri onunla oturub ciddi-ciddi danışmağa çalışsalar da, o, həmişə şeytanın ağzı ilə danışırdı. Onlar da çarəsiz qalıb İsaqdan ayrıldılar və bir daha geri qayıtmadılar.

      O, özünü tərk edilmiş və boş hiss etsə də, yenə də özünü mömin hesab edirdi. O,