Sükutdan sitat. Elçin Şıxlı

>

      «Uca ad onu ləyaqətlə daşıya bilməyənləri nəinki yüksəltmir, əksinə, alçaldır». Bu, XVII əsrin fransız mütəfəkkiri və yazıçısı hersoq Fransua de Laroşfukonun məşhur aforizmlərindən biridir.

      Elçini dost sifətində görməyənlər də etiraf edərlər ki, o, atası İsmayıl Şıxlıdan sonra azərbaycanlılar üçün mənəvi dəyərə çevrilmiş «Şıxlı» adını böyük ləyaqət və şərəflə daşıyır. Bunun nə dərəcədə çətin olduğu müəllifin «giriş sözü» əvəzinə kitabın əvvəlinə çıxardığı «Yeni «Ayna» məqaləsindən görünür.

      Mənim bir bağ qonşum var. Əməkli arxitektor, maraqlı həmsöhbətdir – Əvəz müəllim. Hərdən özü və həyat yoldaşı üçün oxumağa kitab götürməyə gəlir. Hər dəfə soruşur: «Elçin Şıxlının kitabı çıxmayıb? Niyə 25 il qəzet buraxıb, yüzlərlə yazı yazıb, bir dənə də kitabı yoxdur? Başqasının 50 məqaləsi yığılan kimi növbəti «seçilmiş əsərlər» ini nəşr edir, hər məqaləsini beş kitaba salır…»

      İzah etməyə söz tapmıram. Onu deyim ki, bu kitabı da Elçin buraxmır, onun 60 illiyinə biz dostları – Rafiq İsmayılov, Qulu Məhərrəmli, İbrahim Nəbioğlu – hədiyyə edirik.

Arif Əliyev

      Yeni “Ayna”

      Qəzetin buraxılışını dayandıranda son yazımı “məğlubiyyətin bu qədər rahatlıq gətirəcəyini düşünməzdim” fikri üzərində qurmuşdum. Çünki doğrudan da yorulmuşdum. Ən çox da “yel dəyirmanlarıyla” savaşmaqdan…

      Özümə söz verdim ki, daha yazı yazmayacam. Yazmadım da… Düz iki il… Bu vaxt ərzində haqqında oxuduğum, eşitdiyim və bildiyim, amma rastlaşmadığım çox şeylərlə üzləşdim. Vəfasızlıq da, eniklik də gördüm, amma əsl dostluğun nə demək olduğunu da anladım.

      Əvvəlcə özümü hər şeydən təcrid etməyə çalışdım. Heç nə oxumadım, heç nə ilə maraqlanmadım. Şəhərə getməməyə çalışdım. Bu minvalla bir neçə ay keçdi. Nəhayət, darıxdım. Oskar Uayldın illərdir yarımçıq qoyduğum sehrli nağıllarının tərcüməsini tamamladım. Dostlar sağ olsun, kitabı çap elədilər. Sonra ingiliscə-azərbaycanca lüğət üzərində işlədim. İynə ilə gor qazmaq kimi bir şeydi. Və nəhayət, dəyərli dost və həmkarlarım Arif Əliyev və Qulu Məhərrəmli ilə jurnalistika terminlərinin izahlı lüğətini hazırladıq.

      Və ən nəhayət, Rauf Mirqədirov azadlığa çıxdı. O həbs olunan gündən əmindim ki, günahsızdır. Amma bunun hüquqi isbatı üçün düz 23 ay təkadamlıq kamera həyatı yaşamalı oldu Rauf. Deyir, kitablar olmasaydı, bəlkə də, havalanardım. Yenə də kitab…

      İndi isə məndən “iş” tələb edir… Yazmaq istəyir. Elə mən özüm də yazmaq istəyirəm. Çünki yazmadığım müddət ərzində anladım ki, nə ilə məşğul olsam da, özümə yer tapa bilmirəm. Hiss edirəm ki, zaman narın qum kimi barmaqlarımın arasından süzülüb gedir, mənsə edə biləcəklərimi etmirəm…

      Dostlarla xeyli götür-qoydan sonra – İbrahim də (Nəbioğlu), Arif də (Əliyev), Qulu da (Məhərrəmli) məsləhət bildilər ki, “Ayna”nı bərpa edək. Və işə başladıq. Dəyərli insan və ziyalı, gözəl rəssam və işinin ustası Akifin (Hüseynov) təmənnasız dəstəyi ilə xeyli zəhmətdən sonra, deyəsən, nə isə alınmaq istəyir, ancaq Nicatla hələ də çalışırıq…

      Amma bu, qəzet olmayacaq, çünki mövcud şərtlərdə çap mediası özünü nə dolandıra, nə də doğrulda bilər. Məhz ona görə də bu, kommersiya layihəsi deyil. Sadəcə, qələmi və sözünün ağası olan kəslərin ziyalı sözü deməsi üçün bir platformadır. Peşəkar jurnalistlərin “köşə”sidir. Yeni, “Ayna” saytında yalnız köşə yazıları olacaq – İbrahim Nəbioğlunun, Qulu Məhərrəmlinin, Rauf Mirqədirovun, Arif Əliyevin və mənim.

      Özümüzü internet TV kimi də sınayacağıq. Zənnimcə, alınacaq, çünki Qulu Məhərrəmli və İbrahim Nəbioğlu kimi telejurnalistika ustadları bu işə əl qoyacaqlar…

* * *

      “Sonra özündən xəbər aldı:

      – Qoca, səni axı kim məğlub etdi?

      Özü də cavab verdi:

      – Heç kim! Sadəcə, mən dənizdə çox uzağa getdim”.

      Bu, böyük Heminqueyin “Qoca və dəniz”indəki qoca Santyaqonun daxili dialoqundan bir parçadır. Deyilənlərin əsl mənasını indi anlayıram. Anlayıram ki, “dənizdə çox uzağa” yalnız sınanmış dostlarla getmək olar!

Elçin Şıxlı

      2013…

      İlin sitatı:

      “Ağaclar ayaq üstə ölür”

      Ayrılan yollar

      Gülər Əhmədovanın həbsi məntiqəuyğun olduğu qədər də gözlənilməz alındı. Keçən il sentyabrın 25-dən közərən alov, deyəsən, yandırmağa başlayır. Elşad Abdullayevin Kventin Tarantinosayağı sürrealist süjetlərini izləyən cəmiyyət bunun nə ilə nəticələnəcəyini səbirsizliklə gözləsə də, həmin tamaşanın istəmədikləri halda baş qəhrəmanlarına çevrilmiş simaları son zamanadək özlərini nə qədər tox tutsalar da, yalnız müdafiə olunurdular. Bunu təbii qarşılamaq gərəkdir, çünki indiyədək Azərbaycanda hamıya ümumən bəlli, amma yenə də cib telefonlarını gizlətdikdən sonra belə pıçıltıyla dilə gətirilən həqiqətlərin bu cür qızıl-qırmızı ictimailəşdirilməsi olmamışdı. Hamı çaşqınlıq içindəydi. Yuxarılarda hikkədən boğulurdularsa, aşağılarda kiminsə, nəhayət, sallaqxana keçisi kimi qabağa düşməsindən həzz alanlar üstünlük təşkil edirdi.

      Əvvəlcə videogörüntülərin saxta olduğu iddia edildi, sonra diqqət Elşad Abdullayevin özünün də düz adam olmadığına yönəldildi, amma bütün bunlar vaxt qazanmaq cəhdlərindən başqa bir şey deyildi. Nəhayət, “gülərgate” darvazasının paslanmış zirəzəsi cırıltıyla açıldı. Əvvəlcə Gülər Əhmədova Milli Məclisi tərk etdi, sonra isə YAP “məclis”i onunla yollarını ayırdı. Amma videoların ardı-arası kəsilmək bilmirdi. Onlar sahilə çırpılıb geriyə çəkilən dalğalar kimi hər dəfə yeni-yeni simaları üzə çıxarırdı. Süjet artıq qurban tələb edirdi. Belə də oldu – Sevinc Babayeva ölkədən qaçırılsa da, İstanbulda dünyasını dəyişdi. Çərşənbəyədək bu ən ağır itki idi, amma siyasi mənası və çəkisinə görə Gülər Əhmədovanın həbsi daha taleyüklü görünür. Bunun, zənnimcə, bir neçə səbəbi var. İlk növbədə, bu həbsin hansı hadisələr fonunda baş verdiyinə diqqət yetirmək lazımdır. Ölkədə son bir ay ərzində dalbadal bir yandan kortəbii xalq çıxışları, digər yandan da sosial şəbəkələr vasitəsilə təşkil olunduğu bildirilən etirazlar oldu. Kulminasiya İsmayıllıya təsadüf etdi. Orada baş verənlərin, bir çox oxşar cəhətlərə baxmayaraq, Qubadakılardan xeyli fərqi var. İlk halda bir çoxlarının nəsə bir şuluqluq olacağından əvvəlcədən xəbəri vardısa, İsmayıllıda baş verənlər kortəbii xarakter daşıyırdı. Və elə buna görə də İsmayıllı həyəcan təbili çalmağın əsl vaxtı olduğunu göstərdi, çünki nə Binə ticarət mərkəzində, nə əsgər ölümlərinə qarşı etiraz aksiyasında, nə də İsmayıllıda müxalifət deyə tanınan qüvvənin iştirakı vardı. Bu nəydisə, heç cür ipə-sapa yatmaya biləcək dərəcədə təhlükəli bir təzahürdü…

      Bu yerdə Əkrəm Əylislinin “Daş yuxular”ı ortalığa atıldı. Atıldı kəlməsini necə istəyirsinizsə, elə də yoza bilərsiz, amma burada bir şey danılmazdır ki, “əkrəmgate” “gülərgate”i kölgədə qoydu. Hətta Şeyx həzrətləri yazıçını “mürtəd” belə adlandırdı. Ondan əvvəlsə ölkə prezidenti Əkrəm Əylislinin, demək olar, bütün imtiyaz və fəxri adlarını əlindən aldı. Və belə bir məqamda “Daş yuxular”ın diqqəti yayındırmaq üçün ortaya atıldığı fikri tərəfdarlarına onlarla razılaşmayanlara tənə etməyə imkan verməyən bir hadisə baş verdi – axşamayaxın Gülər Əhmədovanın həbsi xəbəri yayıldı. Belə çıxır ki, Əkrəm Əylisli “təhlükə”sindən də böyüyü varmış. Başqa cür olsaydı, bağları belə qəfildən kəsib yolları ayırmazdılar. Bu ya şahmatda olduğu kimi, piyadanı qurban verib təşəbbüsü ələ almaq cəhdidir, ya da endşpilə hazırlıq.

      Kim bilir, bu qaranlıq və pusulu vadidə hələ nələr olacaq,