Heraklın on iki qoçaqlığı. Группа авторов

ERAKLIN DOĞULMASI

      Bu əhvalat çox qədim zamanlarda Yunanıstan ölkəsində baş verib. O vaxtlar yeri-döyü ilahlar idarə edirdilər. Doğrudur, hər şəhərin bir hakimi var idi. Ancaq ilahlar istəyəndə hakimi ağılsız və bədbəxt, adi adamı isə qoçaq edirdilər. İlahlar çox qüdrətli və ölməz idilər.

      Hər ilahın bir vəzifəsi var idi. Apollon – hərb ilahı, onun bacısı Artemis – məhəbbət və ov ilahəsi idi. Dəmirçilər alov ilahı Hefestə, dənizçilər isə dəniz ilahı Poseydona sitayiş edirdilər. İlahların da arasında pisi, yaxşısı var idi. Səfehlik ilahı Ate adamları ağılsızlığa düçar edir, müdriklik ilahəsi Afina isə ən axmaq bəndəni də ağıllandıra bilirdi.

      İlahların başında Zevs dururdu. O, ilahların ilahı sayılırdı. Zevs acıqlananda ildırım saçır, göyü guruldadırdı. O istədiyi adamın, ya heyvanın cildinə girə bilirdi. İlahlar Zevsdən qorxurdular, onun bir sözünü iki eləmirdilər. Zevsin iqamətgahı Olimp dağında yerləşirdi. İlahların çoxu da burada yaşayırdı.

      Hərdən ilahlarda bir-biri ilə sözləşirdilər. Belə olanda çox vaxt adamların başına fəlakətlər gəlirdi. Lap bu əhvalatda olduğu kimi…

      Mikena şəhərində gözəl bir qız yaşayırdı. Onun adı Alkmena idi. Bu qızı görənlər gözlərini ondan çəkə bilmirdilər. O öz gözəlliyi ilə hamını heyran edirdi. Hətta bülbüllər də Alkmenanı görəndə cəh-cəh vurub oxumağa başlayırdılar, sanki, onun gözəlliyini tərif edirdilər. Şəhərdə hamı Alkmenanın kimə ərə gedəcəyini gözləyirdi. Lakin hələ ki Mikena cavanlarından heç biri cürət edib ona evlənmək təklif etməmişdi.

      Günlərin bir günü şəhər darvazası qabağında tozanaq qopdu. Dörd at qoşulmuş bir cəng arabası darvazadan keçib Mikenaya daxil oldu. Arabanı sürən boylu-buxunlu bir cəngavər idi. Əynindəki bahalı paltardan görünürdü ki, varlı nəsildəndir.

      Dörd at qoşulmuş bir cəng arabası darvazadan keçib Mikenaya daxil oldu.

      Qonağın adı Amfitrion idi. Arqos hökmdarının qardaşı Amfitrion bir müddət əvvəl ov zamanı nizə ilə təsadüfən qardaşı oğlunu vurub öldürmüşdü. Hökmdar bundan qəzəblənərək qardaşını vilayətdən qovmuş və Arqosa gəlməyi ona qadağan etmişdi. Arqos padşahı həlak olmuş oğlunun yasını saxlayır və ilahlara yalvarırdı ki, ona daha bir övlad bağışlasınlar.

      Amfitrion isə bu hadisədən sonra Arqosdan çıxaraq öz səadətinə qovuşmaq arzusu ilə cəng arabasında şəhərləri, kəndləri gəzirdi. Beləcə, gəzə-gəzə gənc cəngavər gəlib Mikenaya çıxmışdı.

      Şəhərin küçələrini gəzən Amfitrion evlərdən birinin qarşısında gözəl bir qız gördü. Günəş qüruba enirdi. Onun şüaları qızın uzun hörüklərində əks olunurdu. Gözəlin qızılı saçları sanki od kimi alışıb yanırdı. Bu əsrarəngiz mənzərə Amfitrionu məftun etdi. İlk baxışdan gözəl qıza vurulan cəngavər başa düşdü ki, çoxdan axtardığı səadətini tapıb. O, yaxınlıqdakı adamlardan bu qızın kim olduğunu soruşdu. "Onun adı Alkmenadır", deyə adamlar cavab verdilər.

      Bu hadisədən bir neçə gün keçdi. Mikenalılardan Alkmena haqqında çoxlu xoş sözlər eşidən Amfitrionun məhəbbəti günü-gündən alovlanırdı. Nəhayət o, Alkmenanın atasının yanına gəlib qızını sevdiyini, onunla evlənmək istədiyini bildirdi. Gəncin kim olduğunu öyrənəndən sonra ahıl ata Alkmenanı ona ərə verməyə razı oldu. Bu xəbər şəhər əhlini də sevindirdi. Çünki qısa müddət ərzində mikenalılar bu əsil-nəcabətli, şən və qorxmaz gənci sevmişdilər.

      Şəhər əhli hər iki gəncin şərəfinə dəbdəbəli toy məclisi qurdu. Şənlik bitdikdən sonra Amfitrion gənc zövcəsini öz cəng arabasına mindirib Mikenanı tərk etdi. O, Arqosa, qardaşının yanına gedə bilməzdi, buna görə də Alkmena ilə birlikdə əmisinin padşahlıq etdiyi Fiv şəhərinə yola düşdü. Onlar Fivə çatıb burada yaşamağa başladılar.

      Amfitrionla Alkmena çox mehriban yaşayırdılar. Alkmenanı kədərləndirən bircə şey vardı ki, o da ərinin evdə az olması idi. Ov azarkeşi olan Amfitrion gənc arvadını evdə tək qoyaraq ova gedir, günlərlə vaxtını vəhşi heyvanları ovlamaqla keçirirdi.

      Gənc qadın hər gün səhərdən axşamadək ərinin yolunu gözləyirdi. Axşamlar o yaşadığı sarayın eyvanına çıxır, intizarla gözünü yollara dikirdi. Hərdən lap uzaqlarda hərəkət edən kiçik bir nöqtə görürdü. Onun Amfitrion olduğunu zənn edən Alkmena sarayın pilləkənlərindən düşüb, ərini tez görmək üçün qaraltıya sarı qaçırdı. Amma qaraltı yavaş-yavaş əriyir, gözdən itirdi. Başı ova qarışmış insafsız Amfitrion isə gəlmirdi ki, gəlmirdi. Bəzən elə olurdu ki, Alkmena günlərlə ərinin üzünü görmürdü.

      Nəhayət, intizardan təngə gəlmiş gənc qadın öz dərdini baş ilah Zevsə açmaq qərarına gəldi. Bir gün səhər ərini ova yola saldıqdan sonra o, Olimpə – ilahların yığışdığı dağa yollandı. Zevsin hüzuruna gəlmiş Alkmena onun qarşısında diz çöküb yalvardı:

      – Ulu Zevs, mənə kömək elə! Ərimi mənə qaytar!

      Qarşısındakı qadının gözəlliyinə heyran olan Zevs öz hisslərini gizlədib sakitcə soruşdu:

      – Nə olub, ərin səni atıb?

      – Yox, biz bir-birimizi çox sevirik. Ancaq o, günlərlə vaxtını ovda keçirir. Mən də evdə qalıb onun həsrətini çəkirəm. Elə et ki, o, ovdan bezsin, mənə çox vaxt ayırsın.

      Zevs söz verdi ki, Alkmenaya kömək edəcək. Elə edəcək ki, bundan sonra əri onu intizarda qoymasın. Ancaq baş ilah qüdrətli olduğu qədər də hiyləgər idi. O, çoxdan bəri belə gözəl qadın görməmişdi. İlk baxışdan bu gözələ vurulan Zevs məğrur ilahə Heraya evli olsa da, Alkmenanı almaq fikrinə düşdü.

      Zevs gənc qadının yuxusuna girib onu dilə tutmağa çalışdı ki, Amfitriondan əl çəksin. Lakin ərinə sadiq olan Alkmena onu eşitmək belə istəmirdi.

      Alkmenanın qəlbini ələ ala bilməyən Zevs hiyləyə əl atdı. O, Yunanıstanın bütün meşələrindəki vəhşi heyvanları Amfitrionun həmişə ova çıxdığı Fiv dərəsinə toplamağa başladı. Bunu görən Amfitrion çox sevindi və yeni həvəslə ova girişdi. Günlər ötürdü, qızğın ovçu qarşısına çıxan maralları, ceyranları, qabanları nə qədər çox ovlayırdısa, onlar getdikcə daha da çoxalır, sanki yerdən çıxırdılar.

      Amfitrionun başının qarışdığını görən Zevs bundan istifadə etdi, onun cildinə girib Fiv sarayına doğru yol aldı. Onun mindiyi at da eynən Amfitrionun atı idi.

      At ayaqlarının tappıltısını eşidən Alkmena çoxdan bəri yolunu gözlədiyi ərinin gəldiyini zənn edib sevincək saraydan çıxdı. Və qarşısında Amfitrionu gördü. Adam cildinə girmiş Zevs onu aldatdı. Alkmena hiyləgər ilahın boynuna sarıldı və şirin sözlər pıçıldayaraq onu evə apardı. Beləliklə, əsl Amfitrion öz sarayından xeyli uzaqlarda vəhşi heyvanları təqib etməkdə ikən Zevs gözəl Alkmenanın əri oldu. Onlar bir neçə gün sarayda bir yerdə qaldılar. Alkmena elə düşünürdü ki, baş ilah onun xahişini yerinə yetirib, ona görə də Amfitrion ova getmir. Zevsin hiyləgərliyini ağlına belə gətirməyən biçarə qadın ürəyində ona dua edirdi.

      Bir gün gecə əsl Amfitrionun qayıdacağını bilən Zevs saraydan yox oldu.

      Alkmena şirin-şirin yatdığı zaman əsl Amfitrion ovdan qayıtdı. Səhər açılanda onu görən Alkmena heç nəyə təəccüblənmədi. Beləliklə, Zevsin kələyi açılmamış qaldı.

      Olimp dağındakı məskəninə qayıdan ilahlar ilahı bilirdi ki, Alkmenanın ondan oğlu olacaq. Ona görə də öz övladının taleyi barədə düşünməyə başladı. İnsandan doğulduğuna görə bu uşaq ilah ola bilməzdi. Lakin Zevs heç cür razı olmazdı ki, onun övladı rəiyyət içində yaşasın. Baş ilah bilirdi ki, Amfitrionun qardaşı Sfenelin övladı yoxdur. Odur ki, Zevs öz oğlunu bu hökmdarın varisi etmək və Arqos səltənətini ona vermək qərarına gəldi.

      Zevsin qərarı onun birinci arvadı qısqanc ilahə Heraya xoş gəlmirdi. Hera Alkmenaya nifrət edir və onun oğlunun Arqos padşahı olmasını istəmirdi. Alkmenanın Zevsdən olan oğlunu tələf etmək fikrinə düşən Hera gizlincə Sfenelin yanına gəldi və Evrisfey adlı bir oğlu olacağını ona xəbər verdi.

      Zevs