Zamanın əsirləri. Reyhan Yusifqızı

başını aşağı salıb bir küncdə oturmuşdu, hərdən yumruqları ilə eynəyinin altından gözünün yaşını silirdi. Kənan Axonun əşyalarını nəzərdən keçirirdi. O, ağır daş baltanı yerə qoyub dostunun yanına gəldi.

      – Gördün, necə tullandı? Ən yaxşı üzgüçülər də elə tullana bilməzdilər.

      – Tullandı, – Rüstəm kədərlə təsdiq etdi, – tullandı və yəqin ki, qayalara dəyib parça-parça oldu…

      – Mən elə düşünmürəm, – deyə Kənan etiraz etdi, – o üzüb çıxa bilər.

      – İstənilən halda biz yenə tək qaldıq.

      – Hə, onun yeri görünür.

      Kənan bir az aralıda qan gölməçəsinin ortasında qaralan ölü quşa baxdı.

      – Yaxşı, biz yemək məsələsini neyləyək?

      Rüstəmin üzü əyildi:

      – Demə ki, biz o quşu yeyəcəyik.

      – Bizim başqa əlacımız yoxdur! – Kənan səsini qaldırdı. – Acından ölmək istəmiriksə, nə oldu yeyəcəyik! Burada kafe-restoranlar yoxdur, burada yemək belədir!

      O, quşu mağaranın o biri başına aparıb suda yaxşı-yaxşı yudu və tüklərini yolub təmizlədi. Sonra Axonun baltası ilə doğradı. Ən çətin iş onun içalatını çıxarmaq idi. Gözaltı ona baxan Rüstəm: “Yaxşı, bəs ocağı necə yandıracağıq?” – deyə soruşdu. Onlar Axonun əşyalarının yanına cumub od əldə eləmək üçün olan ağacları götürdülər. Kənan uzun ağacın ucunu o birinin oyuğuna qoyub ovuclarının içində fırlamağa başladı. Bir azdan əlləri qızarıb ağrıyanda Rüstəm onu əvəz etdi.

      Uşaqlar çox çalışdılar, qan-tərə batdılar, əllərini yaraladılar, amma balaca bir qığılcım da əldə edə bilmədilər. Nəhayət, yorulub oturdular.

      – Nə çətin iş imiş… Bircə dənə kibritimiz olsaydı, – deyə Kənan heyifsiləndi.

      Rüstəm quşa baxıb udqundu:

      – Ac qaldıq.

      – İbtidai insanlar əti çiy-çiy də yeyirlər…

      – Yox! – deyə Rüstəm qışqırdı. – Ölsəm də, yemərəm! Ölmək ondan yaxşıdır!

      Kənan hələlik onunla razılaşdı.

      O üzdən ayının donqultusu eşidildi. Kənan birdən yerindən şıçrayıb dəli kimi qışqırdı:

      – Kəs səsini, axmaq heyvan! Ayının biri ayı! Kütün biri küt! Sənə görə yoldaşımızı itirdik! Nə istəyirsən bizdən?! Rədd ol get! Cəhənnəm ol!

      Ayı səsini kəsib qulaq asırdı. O heç vaxt insan övladından belə nitq eşitməmişdi.

      Kənan çox qışqırdı. Səsi tutulanadək, nəfəsi kəsilənədək qışqırdı. Sonra yumruqlarını mağaranın divarlarına çırpıb hıçqırdı…

      Heç vaxt dostunu belə görməmiş Rüstəm ona yaxınlaşdı, amma deməyə söz tapmadı. Yeri-göyü yaradan, idarə edən qüvvələrə ürəyində yalvarıb kömək istədi…

***

      Onlar quşun doğranmış tikələrini qarşılarına qoyub oturmuşdular, çiy tikələrin üzünə baxırdılar. Birdən mağaranın uc tərəfindən şaqqıltı eşidildi. Kənan cəld Axonun baltasını əlinə aldı. Rüstəm də əlinə ağac götürüb hazır dayandı.

      – Bu nə ola bilər? – deyə pıçıldadı.

      – Qurd, quş, ilan, – nə istəyirsən.

      Bir neçə dəqiqə keçdi. Səs daha bərkdən təkrar olundu. Qəflətən uzun bir qıy səsi eşidildi. Uşaqlar əllərindəkiləri atıb mağaranın dibinə cumdular.

      – Axo! Axo!

      Cavab gəldi:

      – Sam! Kam!

      Uşaqlar sevincdən atılıb-düşdülər: “Odur, Axodur!” Mağaranın qaranlıq uzaq küncünə keçdilər. Kənan əyilə-əyilə suyun axarı ilə irəlilədi.

      Qayaların arasında dar bir yarıqdan su şırıltı ilə gölə tökülürdü. Axo aşağıda həmin yarığın arxasındakı sivri daşdan yapışıb sallanmışdı, “Kam, Sam! Axo burda!” deyirdi. Qışqırışdılar: “Biz də burdayıq!” Kənan cəld şalvarının kəmərini açıb bir ucunu Axoya uzatdı. Onu suyun axarına qarşı çəkmək çətin olsa da, uşaqlar çalışdılar. Axo özü də qayanın çıxıntılarından və kollardan yapışaraq onlara kömək edirdi. Nəhayət, onu mağaranın içinə çəkdilər. Axo əlini qaldırıb sevinclə qışqırdı. Uşaqlar onun hayqırtısına səs verdilər. “Axo burda! Axo burda!” qışqırır, sevinirdilər.

      …Ocaq çırtıltı ilə yanır, quşun tikələri daşların üstündə bişirdi. Axo təcrübəli kababçı kimi tikələri ağacla ora-bura çevirib yanmağa qoymurdu. Uşaqlar ağızlarının suyu axa-axa gözləyirdilər. Ləzzətli qoxudan qıcıqlanan ayı hey donquldanırdı.

      Yeməyi bölüşdürməyi Kənana həvalə etdilər.

      Qurtuluş