Makedoniyalı İsgəndər. Питер Грин

      Diogenlə görüş

      Həmin qurultaydan sonra dövrünün görkəmli filosofları, dövlət xadimləri İsgəndəri təbrik etməyə gəldilər. Onların arasında bircə Sinoplu Diogen (M.ö. 412–323-cü illər) yox idi. Deyilənə görə, bundan dilxor olmuş İsgəndər onu şəxsən görmək üçün şəhər ətrafına, iri çəlləyin içində yaşayan Diogenin yanına gedir. Qəribə yaşayış tərzi, qeyri-adi hərəkətləri, tikanlı sözləri ilə məşhur olan Diogen həmin vaxt özünü günə verirdi. İsgəndərin başının dəstəsi hay-küylə yaxınlaşanda filosof yerindən dikəlir və hökmdara tərs-tərs baxıb susur. İsgəndər ömründə ilk dəfə pərt olur. Bununla belə, filosofu nəzakətlə salamlayır. Lakin Diogen yenə susur. Nəhayət, İsgəndər soruşur ki, hökmdarın yerinə yetirə biləcəyi hansısa bir istəyi varmı? Bu zaman məşhur cavab səslənir: «Bəli. Kənara çəkil, günəşin qarşısını kəsirsən». Bununla da söhbət qurtarır. Korinfə qayıdanda yanındakılar İsgəndərin könlünü almaq üçün Diogeni başdanxarab, tərbiyəsiz adlandırmağa başlayırlar. Gənc hökmdar isə onların üstünə acıqlanaraq deyir: «Əgər mən İsgəndər olmasaydım, Diogen olardım!».

      İlliriya təhlükəsinin sonu

      İsgəndər Ellin ittifaqı şurasından istədiyini aldıqdan – rəhbər seçildikdən sonra ordusu ilə birlikdə geri, Makedoniyaya üz tutur, kahinlərlə məsləhətləşmək üçün yolüstü qədim yunanlar üçün müqəddəs yerlərdən biri olan Delfiyə baş çəkir. Burada söhbətləşdiyi kahinlər ona məğlubedilməz olduğunu söyləyirlər.

      M.ö. 336–335-ci illərin qışında İsgəndər öz qoşunu ilə dağlıq ərazilərdə, çətin şəraitdə davamlı hərbi təlimlərə başlayır. Bunun da bir neçə səbəbi vardı: birincisi, Makedoniyanın sərhədlərini möhkəmləndirmək lazım idi ki, qəyyum etməyə hazırlaşdığı Antipatr, ehtiyac olsa, etibarsız yunan müttəfiqlərlə yarana biləcək problemləri asanlıqla həll eləyə bilsin. İkincisi, əbədi rəqiblər – trakiyalılar və illiriyalılar əmin olmalıydılar ki, yeni hökmdar öz qüdrətinə görə heç də atasından geri qalmır. Üçüncüsü, bu hərbi təlimlər İranla böyük müharibədən əvvəl bir növ son məşq olmalıydı.

      1

      Makedoniya çarı I İsgəndər Fillelin (e.ə. 498-454) nəzərdə tutulur.

      2

      Satrap – Əhəmənilər dövründə hərbi-inzibati dairənin – satraplığın başçısı

      3

      İlliryalılar – qədimdə Balkanların şimal-şərqində, Adriatik dənizi sahillərindən Dunay çayının orta axarına qədər olan ərazidə və qismən Apennin yarımadasının cənub-şərqində məskunlaşmış hind-Avropa tayfaları qrupu

      4

      Fessaliyalılar – Elladanın şimal-şərqində, Egey dənizi sahillərindəki tarixi ərazidə yaşayanlar

      5

      Peon – antik coğrafiyada peon tayfasının yaşadığı ərazi; dəqiq sərhədləri məlum deyil, amma tarixi mənbələrdə bu tayfanın Mekedoniyanın şimalında məskunlaşdığı qeyd olunur.

      6

      Ekspansiya – hər hansı bir dövlətin, xalqın, mədəniyyətin təsir dairəsinin yayılması, genişlənməsi prosesi

      7

      Genealogiya (yun. genea – ailə, nəsil, logos – söz, elm) – nəsillərin tarixini, insanların qohumluq əlaqələrini, nələrinsə, yaxud kimlərinsə mənşəyini öyrənən, həmçinin, şəcərələrin tərtibi ilə məşğul olan elm sahəsi

      8

      Buxur – yandırılanda ətir saçan qatran

      9

      Mirra – Afrikada bitən burserkimilər fəsiləsindən olan ağaclardan toplanan saqqız qətranı

      10

      Əhəmənilər sülaləsi – Eramızdan əvvəl 558-330-cu illərdə İranda iqtidarda olmuş xanədan

      11

      Forpost – başqa sözlə avanpost, ön mövqe tutan, nəyinsə və kiminsə dayaq, güvənc yeri

      12

      Falanqa – Qədim Yunanıstan, Makedoniya və Romada ağır silahlı piyadaların (hoplitlərin) sıx səflər şəklində xətti döyüş düzümü forması

      13

      Mil – uzunluq vahidi, 1 mil – 1,6 kilometrə bərabərdir.