Сайланма әсәрләр. Муса Джалиль

килә… Корыч сабан белән

      Ерткаланган җирнең сусаган

      Йөрәгенә ялга яңгыр килә…

      Орлык әзер. Чүптән бушанган

      Амбардагы чәчү тубалын да

      Күптән корып куйдык шикелле…

      – Муса, ат әзерме?

      – Әзер.

      – Ындырга йөр!

      Анда нинди матур, сөйкемле!..

      Ындыр арты. Әле кап-кара ул,

      Юл-юл җәелеп ята кинәнеп;

      Яңгыр җиле өерә, ярны күмә,

      Тузан оча, җирдән сөйрәлеп.

      Әти кулын куйган маңгаена,

      Күккә карый, сөенә-шатлана:

      – Улым, чәчү алды, күрәмсең, – ди, —

      Яңгыр килә – туклык бакчага!..

25 апрель, 1924

      Съезддан

      Ат-арбага юл юк,

      Язгы пычрак…

      Каткан тунын көнгә кыздырып,

      Чабатадан, карлы суны ерып,

      Кайтып килә ашыгып, кызынып,

                Ул – шәһәрдән.

                Анда съезд иде,

      «Мир» сайлавы белән барды да,

      Бик күп, бик күп кирәкләрне тыңлап,

      Алып кайтып килә авылына.

      Аңа әйттеләр:

      – Тукта, бер унбиш көн,

      Җир корысын, юллар төшсен дә —

      Ат белән кайт!..

      Ә ул… шундый инде…

      Тыңламады аның берсен дә.

                – Көтәргәме… юк… юк…

      Ничек түзсен?!

      Бик күп нәрсә бит ул тыңлады,

      Бик күп кирәкләрне язып алды,

      Аны әйтмичә түзеп буламы?!

      Эх, Калинин[2], әле дә кичәгедәй

      Сөйли кебек аңа үзеннән:

      «Тракторлар, абзый, сезнең өчен…

      Алты басу,

                сигез басулы кыр сезгә,

      Куегыз эшкә барын бүгеннән…»

      «Ә ун көннән бездә сукага да

      Чыгар авыл, кыр да бүленмәс —

      Бүгенге сүз – бүген кирәкле сүз —

      Мин кичеккән өчен беленмәс…»

      Ул ашыга, тирли,

                менә тиздән,

      Кояш баеганчы, тауны да —

      Ул үтәр дә басу капкасыннан,

      Кайтып җитәр якын авылына…

      Юк, кирәкми юл да, ат-арба да,

      Тиз бул, әйдә, сука төшкәнче…

      – Тфү,

      Тукта!

      Нинди сука булсын,

      Тракторлар килер кушлашып.

Февраль, 1925

      Көз җитте

      Киң болыннарда,

      Урман-кырларда

      Агачлар, гөлләр,

      Күрәмсез,

      Кибеп сулдылар.

      Уйсу җирләрдә,

      Елга, күлләрдә

      Көзге салкыннан,

      Күрәмсез,

      Сулар туңдылар.

      Көннәр суынды,

      Чишмәләр тынды,

      Безне калдырып,

      Сизәмсез,

      Кошлар да китте.

      Кошлар шикелле

      Бергә гөр килеп,

      Мәктәптә укыр,

      Беләмсез,

      Вакытлар җитте.

1929

      Куян

      (Уенлы җыр)

      Куян салкыннан

      Туңган, куырылган,

      Башы салынган,

      Колагы шиңгән.

      Әйдәгез, дуслар,

      Аны

2

Калинин Михаил Иванович (1875–1946) – дәүләт эшлеклесе. Ул XIV съездда чыгыш ясый, шигырьдә шул искә алына.