Қиёсий тасаввуфшунослик. Жаъфар Термизий
.
Қиёсий тасаввуфшунослик
Шарқ ва Ғарб тадқиқотчиларининг ТАСАВВУФ таълимотининг вужудга келиши ва шаклланиши жараёнида манба сифатида хизмат қилган ёки иштирок этган, таъсир кўрсатган ёки таъсирланган диний ва фалсафий таълимотлар хусусидаги қарашлари турлича. Баъзи бир Европа шарқшунос олимлари Тасаввуф таълимотининг асл илдизларини Ғарб цивилизацияси – Қадимги Юнон фалсафаси ва Насронийлик динидан излашга интилса, баъзи бир тадқиқотчилар унинг илдизларини Қадимги Ҳинд фалсафаси, Қадимги Эрон динларидан излашга ҳаракат қилишади. Яна бир гуруҳ Шарқ олимлари ва Европа шарқшунослари эса Тасаввуфнинг асл манбаси Ислом дини эканлиги хусўсида фикр юритишади.Диншунос-тасаввуфшунос олим, фалсафа фанлари доктори Жаъфар Холмўминовнинг ушбу монографияси аинан ана шу баҳс-мунозаралар тадқиқи ва қиёсий таҳлилига бағишланган. Муаллиф Қиёсий тасаввуфшунослик методологиясини ишлаб чиқади ва у орқали Тасаввуф таълимотининг асл илдизи ва бош манбаси муқаддас ИСЛОМ дини эканлигини исботлашга ҳаракат қилади. Муаллифнинг фикрича, дунёдаги ҳар бир диний-фалсафий таълимот таркибида Исломдаги Тасаввуф таълимоти ва Ирфон фалса- фасига ўхшаб кетадиган ирфоний тамойиллар мавжуд. Улардаги ана шу ирфоний тамойилларни Ислом Тасаввуфи билан қиёсий рангда ўрганиш ва таҳлил қилиш ушбу таълимотларнинг мазмун-моҳиятини янада чуқурроқ ўрганиш имкониятини яратади.