1
o ludu – dziś popr.: o ludzie. [przypis edytorski]
2
naszéj – daw. forma z é tzw. pochylonym, którego brzmienie było zbliżone do y lub (w pozycji po i, j: Kazimiérz, swojéj) i. [przypis edytorski]
3
dobrém – dziś: dobrym; daw. forma fleksyjna dla przymiotników (także zaimków) rodzaju żeńskiego i nijakiego. [przypis edytorski]
4
zarośl – dziś tylko w formie lm r.n.: zarośla. [przypis edytorski]
5
Wileńka – właśc. Wilejka. [przypis edytorski]
6
diorama – rodzaj obrazu złożonego z „warstw”, jego część (najdalszy plan) malowana jest na płótnie, część zaś na przezroczystym materiale, malowana techniką laserunkową tworzy bliższe plany widoku, całość ujęta jest w głęboką ramę. [przypis edytorski]
7
pobiała – warstwa wapna, którą pobielano ściany z powodów estetycznych i higienicznych. [przypis edytorski]
8
krzewy – dziś N.lm: krzewami. [przypis edytorski]
9
w gęstwini – dziś popr. N.lp: w gęstwinie. [przypis edytorski]
10
ubikacja (daw. z łac.) – miejsce; tu: położenie, umiejscowienie. [przypis edytorski]
11
przed wieki – dziś popr. N.lm: przed wiekami. [przypis edytorski]
12
chorej jego żonie Julianie wielki mistrz krzyżacki posyłał (…) – [zob.] M. Baliński, Starożytna Polska, t. III, s. 213. [przypis autorski]
13
Krzyżacy (…) otrzymali go w drodze układów – [zob.] [Teodor] Narbutt, Dzieje narodu litewskiego, t VI, s. 407 i dalsze. [przypis autorski]
14
półtora-łokciowy garbaty Hanne (…) błazen (…) – [zob.] [Teodor] Narbutt, [Dzieje starożytne narodu litewskiego] t. VI, s. 483. [przypis autorski]
15
swoję (daw.) – dziś popr. forma D.lp: swoją. [przypis edytorski]
16
Tu w Niemieży Aleksander Jagiellończyk (…) w lutym 1496 spotkał (…) swoję narzeczoną Helenę – myli się Kraszewski (Historia Wilna t. I, s. 385, nota 18), widząc Ponary w wyrażeniu Bielskiego „za góry wileńskie”: bo droga z Moskwy nie szła na te góry, a Helena niewątpliwie jechała na Mińsk. [przypis autorski]
17
W Niemieży (…) Jan Kazimierz zawierał w 1656 z carem Aleksym Michałowiczem umowę dyplomatyczną – Krajewski, Dzieje pan. J. Kazimierza, t. I, s. 21. [przypis autorski]
18
porównany – tu: zrównany (w prawach). [przypis edytorski]
19
jego – tj. Witolda. [przypis edytorski]
20
plik – dziś D. r.m. lm: plików. [przypis edytorski]
21
tytuła – dziś M.lm: tytuły. [przypis edytorski]
22
konsystować (daw.) – tu: stacjonować. [przypis edytorski]
23
taki samy – dziś: taki sam. [przypis edytorski]
24
J. K. M. – Jego Królewskiej Mości. [przypis edytorski]
25
w oktawę – osiem dni po jakiejś dacie. [przypis edytorski]
26
Bożego Ciała – ruchome (uzależnione od daty Wielkanocy danego roku) święto katolickie, przypadające późną wiosną, obchodzone ku czci Najświętszego Sakramentu, czyli ciała i krwi Chrystusa; ustanowione zostało w 1264 r. przez papieża Urbana IV w odpowiedzi na kwestionowanie przez niektórych teologów średniowiecznych realnej obecności Chrystusa w Eucharystii (tj. chlebie i winie podczas mszy). [przypis edytorski]
27
do grodu – tj. do władz miejskich. [przypis edytorski]
28
Jedni z Tatarów uszli za granicę; drudzy przyjmowali chrześcijaństwo – świadczy ks. Remigian Smiarowski dominikan[in], w swojej książce pt. Fontanna mystyczna (Wilno 1737), iż około tego czasu w metrykach łukiskiego kościoła, znajdował się obszerny rejestr ochrzczonych ex Mahometanismo. Ob[acz:] Font. mist. s. 293. [przypis autorski]
29
procesa – dziś popr. forma M.lm: procesy. [przypis edytorski]
30
dokumenta – dziś popr. forma M.lm: dokumenty. [przypis edytorski]
31
islamcy – muzułmanie, wyznawcy islamu. [przypis edytorski]
32
owocześnie – dziś: ówcześnie; wtedy. [przypis edytorski]
33
Imci – skrót od: Jego Miłości. [przypis edytorski]
34
śpiewanie z Alkoranu – wtrącenie w nawiasie jest najprawdopodobniej wyjaśnieniem słowa pochodzącym od autora Wycieczek po Litwie. [przypis edytorski]
35
na straży w nocy u mogiły – wtrącenie w nawiasie jest najprawdopodobniej wyjaśnieniem słowa pochodzącym od autora Wycieczek po Litwie. [przypis edytorski]
