Żony SS-manów. Kobiety w elitarnych kręgach Trzeciej Rzeszy. Gudrun Schwarz

ograniczeń i obciążeń czasu wojny i unikają choćby cienia podejrzenia, że domagają się jakiegokolwiek lepszego traktowania niż wszyscy inni rodacy;

b) wzorcowo wypełniają swoje zadania związane z prowadzeniem wojny;

c) w ramach obowiązujących wszystkich przepisów okazują zalecaną powściągliwość w kwestii zapotrzebowania na służbę domową i jej wykorzystywanie;

d) wyruszają w podróż tylko w naprawdę koniecznych przypadkach”. Bundesarchiv Berlin, film 3332, Sztab Osobisty Reichsführera SS, folder 00080.

165

Tamże, film 3334, folder 308, list gruppenführera SS Bergera do reichsführera SS, z 30 sierpnia 1941 r. Rodenbücher nie zgodził się na to, że miał zostać tylko Dowódcą SS i Policji na Wschodzie, domagał się urzędu Wyższego Dowódcy SS i Policji. Ponieważ nie poszedł na ustępstwa, a Himmler także nie chciał przyznać mu wyższego stanowiska, zgłosił się „na front” i wstąpił do marynarki.

166

Tamże, list Himmlera do Bergera, z 6 września 1941 r.

167

Cyt. za: Smith, Petersen (1974, s. 83).

168

Reinhard Heydrich był prawą ręką reichsführera SS Heinricha Himmlera. Jako szef Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa (SD) Heydrich był jednym z głównych organizatorów zagłady europejskich Żydów: 20 stycznia 1942 r. zaprosił przedstawicieli różnych urzędów rządowych i partyjnych na tak zwaną konferencję w Wannsee, aby naradzić się nad środkami i drogami „ostatecznego rozwiązania europejskiej kwestii żydowskiej”. Por. Hilberg (1990, t. 2, s. 423).

169

Lina Heydrich (1976, s. 58); dalej pisze: „«Zwierzchnictwo» nie jest ze mnie zadowolone. Sarkam na wszystko, co ogranicza moją własną swobodę poruszania się. Nie pozwalam sobą komenderować, dopóki chodzi o moje sprawy prywatne. Dopóki nie ma to związku ze służbowymi sferami działania mojego męża, sama chcę decydować o tym, z kim się zaprzyjaźniam, z kim rozmawiam i co też miałabym ochotę robić. Jeśli nie uważam za stosowne zwracać się do Heinricha Himmlera, używając zwrotu «mój reichsführerze», albo odgrywać roli damy dworu jego żony Margi, to, jak sądzę, jest to moja czysto prywatna sprawa”.

170

Karl Wolff do 1943 r. był adiutantem Himmlera i oficerem łącznikowym z Hitlerem. W styczniu 1942 r. został awansowany na obergruppenführera SS i generała Waffen-SS, a we wrześniu 1943 r. został wysłany jako pełnomocnik Rzeszy i generał Wehrmachtu do Włoch. 30 września 1964 r. Sąd Okręgowy w Monachium skazał go za „współudział w zamordowaniu co najmniej 300 000 Żydów” na 15 lat więzienia i 10 lat pozbawienia praw publicznych. Por. wyrok Sądu Okręgowego w Monachium z 30.09.64, opublikowany w: „Justiz und Verbrechen” (1979, t. XX, s. 385). Jednak już w 1971 r. został warunkowo zwolniony. Zmarł 15 lipca 1984 r. w Rosenheim. Por. Wistrich (1993, s. 382).

171

Walter Schellenberg był szefem wywiadu zagranicznego w RSHA i podczas II wojny światowej jednym z najbliższych doradców Himmlera. Trybunał norymberski 11 kwietnia 1949 r. uznał go za winnego współudziału w mordzie na radzieckich jeńcach wojennych i skazał na sześć lat więzienia. Już w grudniu 1950 r. ze względu na chorobę został ułaskawiony i zwolniony z więzienia. Zmarł 31 marca 1952 r. w Turynie. Por. Wistrich (1993, s. 307).

172

von Lang (1985, s. 66 i n.).

173

Heydrich (1976, s. 75 i n.). Schellenberg w swoich wspomnieniach nie wspomina ani słowem tej swojej pierwszej żony. Komentator jego biografii, Harpprecht, interpretuje rozwód Schellenberga jako przejaw oportunizmu. „Rozwód z 1941 r. także dla Schellenberga mógł być bolesny, ale jednak przeprowadził go z zimnym wyrachowaniem, którego temu raczej sentymentalnemu człowiekowi na pierwszy rzut oka nikt by nie przypisywał. (Istnieją relacje, w których zachowały się wskazówki, jakoby Schellenberg wraz ze swoim przyjacielem profesorem de Crinis próbował wymusić rozwód poprzez stwierdzenie psychicznej niepoczytalności pierwszej żony.) Szacunek dla prywatnego losu człowieka wymaga, żeby doszukiwać się jako motywu jego drugiego małżeństwa szczerego upodobania. Mimo wszystko wygląda to jednak fatalnie, że rozszedł się ze swoją prostoduszną towarzyszką swoich początkowych lat kariery akurat w momencie, gdy udało mu się osiągnąć pierwszy ważny cel swojej ambicji: kierownictwo wywiadu zagranicznego SD. Obie niemal równoczesne cezury w jego życiu prywatnym i zawodowym odpowiadają regułom, według których mają w zwyczaju postępować karierowicze. Uczucie i wyrachowanie nie zawsze są przeciwieństwem, dość często bowiem także jednością. Poza tym oportunizm jest nie tylko słabością, lecz także uzdolnieniem. Bez tego talentu kariera Schellenberga nie byłaby możliwa”. Cyt. za: Schellenberg (1959, s. 13).

174

Cyt. za: Durand (1985, s. 52).

175

List Himmlera do Liny Heydrich, z 7 sierpnia 1943 r., w: Heiber (1970, s. 286 i n.).

176

List Himmlera do obergruppenführera SS, dr. Hansa Deuschla, z 19 sierpnia 1939 r., tamże, s. 80.

177

Por. listy Himmlera do oberstabsführera SS dr. Brandta, z 14 maja 1943 r., tamże, s. 266.

178

Por. list Himmlera do gruppenführera SS Beckera, z 20 lutego 1943 r., w: Heiber (1970, s. 241).

179

Bundesarchiv Berlin, film 3334, Sztab Osobisty Reichsführera SS, folder 328; list szefa osobistego sztabu, Brandta, do pani Pauli W., z 14 maja 1943 r.: „Wiele Szanowna Pani W.! Potwierdzam otrzymanie Pani listu z 4 maja 1943 r., który stał się dla mnie powodem, by złożyć w Głównym Urzędzie Dowodzenia SS interpelację w sprawie urlopu dla Pani męża. Mam nadzieję, że w zgodnym z przewidywaniami czasie otrzymam stanowisko Głównego Urzędu Dowodzenia SS. Mam nadzieję, że będzie możliwe spełnienie Pani życzenia, przyznania urlopu Pani mężowi. Chciałbym jednak już dzisiaj poradzić Pani, by udała się Pani na badanie do ginekologa, by ustalić, kiedy przypada najlepszy czas na poczęcie, ponieważ tylko urlop wzięty we właściwym momencie daje – według wszelkich przewidywań – pewną rękojmię, że Pani i Pani męża życzenia spłodzenia dziecka zostanie spełnione”. W swoim liście do Głównego Urzędu Dowodzenia SS Brandt napisał m.in.: „Unterscharführer W. ostatnio był na urlopie w grudniu 1942 r. Fakt, że nie udało się wówczas osiągnąć upragnionego przez jego żonę i niego sukcesu, bez wątpienia ma związek z tym, że urlop przypadł na niewłaściwy czas. Zdolność do zajścia w ciążę kobiety nie dostosowuje się przecież do urlopu, lecz przeciwnie, to czas przyznania urlopu musi być dostosowany do najkorzystniejszego czasu na poczęcie”. List od Brandta do hauptsturmführera SS Grässlera, Główny Urząd Dowodzenia SS, z 14 maja 1943 r.

180

Bundesarchiv Berlin, film 2339, Sztab Osobisty Reichsführera SS, folder 294, list Himmlera do obergruppenführera SS Felixa Steinera, z 9 lipca 1943 r.

181

Tamże, list Himmlera z 9 lipca 1943 r. Dalej napisał: „Chcę celowo wspierać to wspólne przebywanie żonatych mężczyzn z ich żonami, bowiem w przeciwnym razie nie możemy oczekiwać, że z tych małżeństw wezmą się tak pożądane i konieczne dzieci”. Tego samego dnia Himmler polecił wysłać listy do wszystkich Wyższych Dowódców SS i Policji oraz szefów urzędów, w których prosił ich o propozycje w kwestii zakwaterowania.

182

Tamże, dalekopis z 19 lipca 1943 r.

183

Por. list od Brandta, szefa Sztabu Osobistego, do oberstabsführera SS Franka, z 6 grudnia 1944 r., w: Heiber (1970, s. 375). Brandt przekazuję tutaj dalej naganę Himmlera. W liście do Głównego Urzędu Personalnego SS (22.10.43) Brandt pisze, że Himmler polecił, by poinformować hauptsturmführera SS Schwarza o swoim „najwyższym niezadowoleniu”, „ponieważ w wieku 44 lat wciąż nie jest żonaty”. Tamże, s. 302.

184

Cyt. za: