Jak przez wiersze ortografia szybko nam do głowy trafia. Barbara Dyl

>Jak przez wiersze ortografia szybko nam do głowy trafia

      Wstęp

      Witają dzieci szkołę,

      zadowolone i wesołe.

      By być mądrymi,

      uczyć się będziemy

      i dużo, dużo

      wiedzy zdobędziemy.

      Pomogą Wam w tym nauczyciele,

      a także inni przyjaciele.

      A przyjacielem jest i książka wasza,

      która do nauki Was zaprasza.

      I ta książeczka, chociaż niewielka,

      powie o ważnych dwuznakach, literkach.

      Zaraz przedstawię je Wam tu,

      są to: spółgłoski miękkie, rz, ż, ch, h oraz ó.

      Jak je napisać?, kiedy?, dlaczego? –

      żeby nie zrobić błędu żadnego.

      Wyjaśnia wszystkim to nauka taka,

      która nazywa się ortografia.

      Kiedy pisać „ó”?

      Miał Krzysiu zmartwienie,

      kiedy ó ma pisać.

      Wtedy pani rzekła

      do małego Krzysia.

      Literki polskie w zwyczaju mają,

      że się na inne wciąż odmieniają.

      Ó bardzo lubi literę e

      i czasem na nią wymienia się.

      Pióro – bo pierze,

      siódmy – bo siedem.

      Szósty – bo sześć,

      a niósł – bo nieść.

      Lecz zapamiętać musisz i to,

      że ó wymienia się też na o.

      Wózek – bo wozy,

      Kózka – bo kozy.

      Lecz to nie wszystko

      mój drogi Krzysiu.

      Jest bowiem również zasada ta,

      że ó wymienia się też na a.

      Oto przykłady, podaję je,

      w nich ó na a wymienia się:

      skrócić – bo skracać,

      wrócić – bo wracać.

      Są też wyrazy w polskim języku,

      a trzeba przyznać, jest ich bez liku,

      w których ó nie chce wymieniać się

      na głoski takie jak: o, a, e.

      Mimo to musisz napisać ó

      w wyrazach, które przedstawię tu:

      królik, królestwo, wróbel i skórka,

      który, różnica, róża i córka.

      W końcu za głowę Krzyś się chwyta.

      Czy jest coś więcej? – pani się pyta.

      A pani rzecze: zasada inna też mówi tu,

      że ó ma również stać i przed w:

      Chłopców, mundurków,

      lasów lub sznurków,

      Kraków, Ciechanów

      lub miasto Chrzanów.

      Wyjątki tutaj jednak istnieją,

      chociaż nie wszyscy to rozumieją.

      Przykłady podam Ci tu od razu,

      jest bowiem trochę takich wyrazów.

      Czuwaj, uwaga,

      obuwie, skuwka.

      Jest państwo Kuwejt,

      jest i zasuwka.

      Już po zmartwieniu,

      Krzyś się raduje.

      Ó tam gdzie trzeba

      już zapisuje.

      Literka ó już żegna się z Wami,

      kiedy ją pisać już wiecie sami.

      Wierszyk ten bowiem Wam to wyjaśnił,

      więc z literą ó żyjcie w przyjaźni.

      Kiedy pisać „rz”?

      W języku polskim dwuznak rz,

      tak jak i ó, wymienia się.

      Na jaką głoskę? – pewnie spytacie.

      Na r – odpowiem. Przykłady macie:

      Spacerze – spacery,

      rowerze – rowery,

      morze – bo morski,

      dworze – bo dworski.

      Nie zawsze jednak dwuznak rz

      wymienić da się na głoskę r.

      Choćby warzywa, orzech czy rzeka,

      burza, odkurzać, zwierzę, narzekać.

      Inna zasada natomiast chce,