Mürver Ağacı. Оскар Уайльд

hülyaların her şekil ve evresini gerçekleştirecek, yaratıcı hayal gücünün her düşlediğini var edecek bir güzelliğe sahip olduğunu söyler. Bu fikir hemen müteakip sonede de daha açıklığa kavuşturulur ve Shakespeare,

      Ah, güzellik nasıl da doğruluğun kattığı

      Canım süslerle kat kat güzelliğe bürünür,

      ile başlayan zarif düşünceli dizelerle bizi oyunculuğun hakikatiyle, sahnede görünür bir temsil yapmanın hakikatiyle şiir mucizesinin nasıl perçinlendiğini, onun hoşluğuna nasıl can ve ideal biçimine nasıl gerçeklik katıldığını anlamaya davet eder. Halbuki 67. Sone, Willie Hughes’u yapmacıklığıyla, hayatı yanlış yansıtan boyalı yüzleri ve gerçekdışı kostümleriyle, ahlaksız etki ve imalarıyla, asil davranış ve samimi sözlerin doğru dünyasından uzaklığıyla sahneden uzaklaşmaya çağırır.

      Ah, neden yaşar sanki sevgilim illetlerle?

      Varlığıyla şenlenir imansızlar bölüğü…

      Günahın ekmeğine neden yağ sürer böyle

      Süsleyip püsleyerek kol gezen kötülüğü?

      Niçin sahte boyalar yüzünü taklit eder,

      Canlı renginden ölü görüntüler aşırır

      Ve zavallı güzellik zar zor peşinden gider

      Yapma güllerin – oysa tek gerçek gül ondadır?

      Sanatkâr olarak mükemmeliyetini ve insan olarak özünü oyun yazarlığı ve oyunculuğun ideal zemininde gerçekleştirmiş olan Shakespeare gibi büyük bir tiyatro adamının temsil dünyası hakkında böyle şeyler söylemesi tuhaf gelebilir. Fakat unutmamalıyız ki, 110. ve 111. Sone’de onun kuklalar dünyasından bezdiğini, “ele güne soytarılık” yapmaktan utanç içinde olduğunu gösterir. Hele 111. Sone daha buruktur:

      N’olur hatırım için, şu Talih’i azarla:

      Примечания

      1

      Carlos Blacker (1859–1928) daha çok İngiltere dışında, özellikle Paris’te yaşayan ve Wilde’ın kendisini ilk olarak oradaki gezilerinde tanıdığı bir İngiliz. (Ç.N.)

      2

      Prusya Kralı Büyük Friedrich’in Potsdam kentindeki büyük sarayı. (Ç.N.)

      3

      Bugün Uganda olan topraklardaki bir dağ sırası. (Ç.N.)

      4

      Yunan mitolojisinde bir dağ nympha’sı (su perisi) ya da Oreas. Tanrıça Hera tarafından cezalandırılarak konuşma yetisi elinden alınmıştı fakat başkalarının konuşmalarındaki son sözcükleri yineleyebiliyordu. (Ç.N.)

      5

      Havai fişek sanatı. (Ç.N.)

      6

      Kuzey ışığı. Kuzey Kutbu’na yakın bölgelerde, dünyanın manyetik alanıyla güneşten gelen yüklü parçacıkların etkileşimi sonucu oluşan bir ışık olayı. (Ç.N.)

      7

      St. James Parkı’nın güneyinde, saygın Londralıların itibar ettiği bir cadde. Wilde’ın yapıtlarındaki kişilerin çoğu da bu sokaktaki evlerde yaşar. (Ç.N.)

      8

      Edebî sahtecilik yapan üç kişi. James Macpherson (1736–1796), Ossian adında hayalî bir İrlandalıya atfettiği destansı şiirler bulduğunu ve onları güya çevirdiğini açıklamıştı. William Henry Ireland (1777–1835) ve Thomas Chatterton da (1752–1770) sırasıyla sahte Shakespeare ve Ortaçağ elyazmaları düzmüştü. (Ç.N.)

      9

      1520–1572 yılları arasında yaşamış seçkin bir Fransız saray portrecisi. (Ç.N.)

      10

      Üçüncü Pembroke Kontu William Herbert (1580–1630) birçok şairin hamisiydi. Shakespeare eserlerinin birinci folyosu ona adandığı gibi birçok kimseye göre de sonelerdeki “Mr. W.H.” odur. (Ç.N.)

      11

      Mary Fitton (1578–1647) I. Elizabeth’in baş nedimesi ve William Herbert’in metresiydi. 1886’da Thomas Tyler, sonelerdeki “Esmer Kadın”ın o olduğunu tespit etmiştir. (Ç.N.)

      12

      Üçüncü Southampton Kontu Henry Wriothesley (1573–1624). Pembroke gibi o da Shakespeare dahil, şairlerin hamisiydi ve yine Pembroke gibi Shakespeare’in birçok sonesine konu olduğu düşünülüyordu. (Ç.N.)

      13

      Bu ve bundan sonraki tüm sonelerin, ithaf yazısı hariç, Türkçesi, Talât Sait Halman’ın Soneler çevirisinden alınmıştır. (Ç.N.)

      14

      Francis Meres (1565–1647), Chaucer’den kendi çağına kadar ulaşan bir İngiliz edebiyatı tarihi yazmıştır. (Ç.N.)

      15

      Thomas Sackville (1536–1608), 1567’de Birinci Dorset Kontu olarak Baron Buckhurst adını almıştır. Robert Allott’un 1600’de yayınladığı antoloji England’s Parnassus’a katkıda bulunmuştur. (Ç.N.)

      16

      İkinci Essex Kontu’nun kuzeni olan Elizabeth Vernon, Lord Southampton’un önce metresi, sonra karısı oldu. (Ç.N.)

      17

      Sonelerin ithafına ait olan bu ifadenin İngilizce aslı “Mr. W.H. all” şeklindedir ve sondaki noktanın yanlışlıkla konmuş olması kastedilmektedir. (Ç.N.)

      18

      (İng.) Mr. William’ın Kendisi, anlamında. (Ç.N.)

      19

      Michael Drayton (1563–1631) da Hereford’lu John Davies (1565–1618) de şairdiler. (Ç.N.)

      20

      İngilizce aslı, Hughes adıyla sesteş olan Hews. (Ç.N.)