Usta ile Margarita. Bulgakov Mihail

çöküyordu.

      21

      . (Rus.) 1917 Sovyet Devrimi’nin ardından, devletin kamulaştırma politikası gereği zengin, özel mülk sahiplerine verilen, küçümseyici anlamda kullanılan ad. Halk bir süre sonra

      kulak

      ’lara saldırıp mallarına el koymaya başlamıştı. (Y.N.)

      22

      . Puşkin’in 1825 yılında yazdığı “Kış Akşamı” adlı şiir söz konusu. Şiir şu dizelerle başlıyor: “Gökyüzü karanlık ve fırtına / Rüzgârıyla dağıtıyor karları…”

      Heykel de, hiç kuşkusuz Puşkin’in heykeli. D’Anthès’i belirtmek için kullanılan “beyaz muhafız” deyimi oldukça gülünç, çağına uymayan bir şey. Ama Ryuhin’in “toplumcu” bir şair olduğu unutulmamalı. (Y.N.)

      23

      . Karadeniz kıyısındaki Novorossiysk kentinin yakınlarındaki Abrau Yarımadası’nda yapılan şarap. (Y.N.)

      7

      Kötü bir daire

      Ertesi sabah Styopa Lihodeyev’e, “Styopa, hemen kalkmazsan kurşuna dizileceksin!” deseler, Styopa güç duyulan bitkin bir sesle şöyle karşılık verirdi: “Kurşuna dizin, ne isterseniz yapın, kalkmayacağım.”

      Kalkmak mı? Gözlerini açmak bile olanaksız gibi geliyordu Styopa’ya. Böyle bir şey yapmaya kalksa sanki bir şimşek kafasını delip geçecek, bin parçaya ayıracaktı. Kafasının içinde koca bir çan çalıyor, gözleriyle gözkapakları arasında göz kamaştırıcı bir yeşille karışık kara lekeler yüzüyor, daha da kötüsü, midesinin bulandığını hissediyordu; bulantı, gramofonun bezdirici sesiyle çok yakından ilişkiliymiş gibi geliyordu ona.

      Styopa, anılarını toplamaya çalıştı; yalnız herhalde dün akşam –nerede olduğunu kesinlikle hatırlamıyordu– elinde bir peçeteyle ayakta duran bir kadını öpmeye çalıştığını, ona ertesi gün tam öğleyin evine gideceğine söz verdiğini hatırladı. Kadın, “Hayır, hayır, yarın evde olmayacağım!” diye geri çeviriyordu ama Styopa büyük bir inatla diretiyor, “Boşuna inat etmeyin,” diyordu. “Geleceğime yemin ederim!”

      Kimdi bu kadın, şimdi saat kaçtı ve hangi ayın hangi günüydü?.. Styopa hiçbirini bilmiyordu. En kötüsü nerede bulunduğunu anlayamıyordu bir türlü. Hiç olmazsa sonuncu soruyu aydınlatmaya çalıştı. Bunu yaparken de sol gözkapağını büyük güçlüklerle gözünden ayırabildi. Alacakaranlıkta soluk bir parıltı görür gibi oldu. Sonunda Styopa iki pencere arasındaki aynayı tanıdı ve boylu boyunca yatak odasında yatağına, daha doğrusu kuyumcu kadının eski yatağına uzanmış olduğunu anladı. O an başında büyük bir acı duydu, gözlerini kapayıp bir inilti koyuverdi.

      Ne olup bittiğini açıklayalım: Varyete Tiyatrosu Müdürü Styopa Lihodeyev, merhum Berlioz’la paylaştığı, Sadovaya Caddesi’ne bakan altı katlı bir evdeki işte o dairede uyandı.

      Bu dairenin –50 numara– uzun süredir kötü denmese bile garip bir ünü vardı. İki yıl önce dairede, de Fougères adlı ölmüş bir kuyumcunun karısı otururdu. Anna Frantzevna de Fujere elli yaşlarında, karşısındakinde saygı uyandıran ve pratik zekâlı bir kadındı. Dairesinin beş odasından üçünü kiraya vermişti. Kiracılarından biri, yanılmıyorsam, Belomut adını taşıyordu, ötekinin adıysa çoktan unutuldu.