Gödeli Mehmet. Мемдух Шевкет Эсендал

kişilik bir yer buldular. Deniz sakin, her gün uzaktan gördüğü gibi hareketsiz ve berraktı, uzaklara kadar uzanıyordu. Besime, suların üstünde açılıp kapanarak yüzen deniz tabaklarına bakıyordu; bunların kenarlarında gayet hafif bir püskülleri vardı, suyun içinde aheste aheste gidip geliyorlardı, ortalarında dört yuvarlak daire görünüyor ve onlar da sanki yavrularına benziyordu ve muttasıl denize dökülen bir su sesi duyuluyordu. Besime, bunlara dalgın bakıp dururken karşılarına oturan bir genç kadın Talât ile görüşmeye başlamıştı ve ne münasebetle ise bir sergüzeşt hikâye ediyordu. Allah kimsenin başına vermesin kardeş, evlerden uzak, iki kardeşi de ince hastalıktan gitti, ne ise onlar kısmetli imişler, kurtuldular, öteki kurtulamadı, çekti zavallı. Besime, iskele üzerinde gözüne ilişen bir genç hamalla meşgul olmaya başladı.

      Bu adam geminin bağlı olduğu babalardan birinin üstünde oturuyor ve başından çıkardığı fesine dikkatli dikkatli bakıyordu. Üstünde temiz bir kemer ve hamal elbisesi vardı, siyah fesi henüz kalıplanmış, üstüne güvez bir yemeni sarılmıştı. Herkes dalgın, birbiriyle konuşuyorlar, sesler tesadüm29 ediyordu, birdenbire bir islim sesi duyuldu ve vapurun tentesi üstüne birkaç iri su damlaları döküldü. Sonra boğuk bir ses, çocuk gibi zannolunuyordu, ancak ötemedi, bir lahza durdu ve bir daha tekrar etti, bu defa vazıh, kalın, ince bir ses çıktı ve çarklar işledi. Bu hâl ile bir parça daha durdular, sonra iskelenin kapılarını kapadılar, halatları çözdüler. Vapur ilkin geri geri, sonra ileri kımıldadı. Sarayburnu’nu tutabilmek için Kız Kulesi’ne doğru çıkarken karşıdan gelen bir-iki yelkenli kayık, bir de vapur, sularla akıyor ve yan yan Marmara’ya doğru gidiyordu; Harem’in, Salacak’ın önünde büyük yük vapurları yatıyordu ve yanlarından geçerken denizin ortasında bir ada gibi duruyorlardı. Kız Kulesi’nden salıverince Sarayburnu’nu güç tutabildiler ve İdareyi Mahsusa30

      1

      Şirket-i Hayriye: Osmanlı Devleti’nde 1850 yılında kurulmuş olan ilk anonim şirkettir. Yük ve yolcu taşımacılığı izni verilen bu şirket, 1945’te hükûmet tarafından satın alınarak İstanbul Şehir Hatlarına devredilmiştir.

      2

      Muttasıl: Sürekli olarak, kesintisiz.

      3

      Gedik: Eski zamanlarda esnaflara kendi sanat ya da ticaretlerini yapabilmeleri adına verilen hak.

      4

      Yağ Kapanı: Söz konusu yıllarda yağ ticaretinin gerçekleştirildiği çarşıya verilen isimdir. Satışa çıkarılacak yağlar burada bulunan resmî kantarda tartılır. (y.n.)

      5

      Orta sandığı: Karşılıklı dayanışma ve anlaşmayı amaçlayıp gözeten, tüm esnafın para biriktirdiği sandığa verilen isimdir.

      6

      Emsal-i kesire: “Daha birçokları” anlamına gelen bu tabir bayram zamanları çokça kullanılırdı.

      7

      Büro çalışanı.

      8

      Üzgün, kederlenmiş.

      9

      Müjdeleme.

      10

      Talika: Dört tekerleğe sahip, üst bölümü kapalı, bir çeşit at arabası.

      11

      Zühre: Çoban Yıldızı.

      12

      Boş veya tenha.

      13

      Bakanlık.

      14

      İçsel arzu, kalpten isteme.

      15

      Bir resim gibi canlanıp şekillenme.

      16

      İmtidat: Uzayıp gitme, sürme.

      17

      Hazfetmek: Çıkarmak, kaldırmak.

      18

      Cinsel arzu uyandırıcı.

      19

      Gaşiy: Kendinden geçme hâli.

      20

      Ayrılma, dağılma.

      21

      Sevk-i tesadüf: Rastlaşma sonucu.

      22

      Musahabe: Görüşme, söyleşi.

      23

      Nakli tersim etmek: Somutlaştırıp resmederek anlatmak.

      24

      İyi ve etkili söz söyleme.

      25

      Ağdalı bir dil kullanarak konuşma.

      26

      Kabul şekli, tarzı.

      27

      Bir şeye ulaşmak için güçlü bir istekle can atma hırsı.

      28

      Elem, acı veren.

      29

      Birbiriyle tokuşma, çarpışma.

      30

      “Özel İdare” anlamındadır; eskiden vapurları işleten şirkete verilen isimdir.

29

Birbiriyle tokuşma, çarpışma.

30

“Özel İdare” anlamındadır; eskiden vapurları işleten şirkete verilen isimdir.