Нимкакич. Платон Ламутский

* *

      Үһүйээн, номох сураҕынан

      Иһиллэр ээ киэҥник:

      Соҕуруу дойду сылааһыгар,

      Дьоллоох күн уотун анныгар,

      Төгүрүк ыйдаах күөх уйгу

      Лиҥкинэс мастарын быыһыгар,

      Киэҥ истиэбин иэнигэр,

      Оччолорго киэҥ сурахтаах

      Эвэскэн судаарыстыбата

      Туругуран ахан турбут,

      Атыттары ымсыырпыт

      Диэн номох баара эбитэ үһү.

* * *

      Ол маннык эбитэ үһү:

      Наһаа былыр Азияҕа

      Гууннар биис уустарын

      Бастакы сойууска Модэ —

      Улахан деятель түмпүтэ.

      Сүрүн уустар сүөһүлэнэн,

      Сорох бараан мэччирэҥинэн

      Биир күҥҥэ манна истиэпкэ,

      Иккис күҥҥэ ол хайаҕа

      Көһө сылдьан бытарыйар,

      Мөлтөх да тэрээһин буоллар,

      Киэҥ сири тилийэ сабардаабыт,

      Модэ сойуус баара киэптээбит.

* * *

      Бу судаарыстыба иһигэр

      Эвэскэннэр эмиэ бааллара.

      Ол иһин биис уустара,

      Сэриигэ хотторбут биис буолан,

      Гууннар кулуттарын курдук

      Даан төлүүртэн куоппаттара,

      Харахтарын өрө көрбөттөрө.

* * *

      Ол эбиитигэр

      Хас да үйэлэр усталарыгар

      Гууннар баһылыктара Модэ

      Хоту-соҕуруу походтары

      Тэрийтиирэ, байаары.

      Ол походтар дьалхааннара

      Эвэскэннэр олохторун

      Огдолутан барбыта.

      Гууннар баһылыктарын иннигэр,

      Жуаннар[2] сирэйдэрин ортотугар

      Эвэскэннэр аймахтарыныын

      Кыыл курдук көстөллөрө.

      Ол иһин кырыктаахтык:

      – Сэрииһитэ бэрт кыыллар,

      Ураһаларыгар баттыахха,

      Талыахха, кыдыйыахха! – диэннэр,

      Эвэскэн түһүлгэтин

      Биир-биир кыдыйар буолтара.

* * *

      Ити Эвэскэн биис тарҕаһан,

      Сир устун барыах эбиттэр.

      Онуоха

      Үҥүү-батас күүһүнэн

      Омуктарга кыайтаран,

      Сир устун үүрүллэртэн,

      Наматкан удьуора биир уол —

      Сэрииһит хоһуун Чибдэбил

      Эвен удьуорун түмпүтэ,

      Биир сойууһу тэрийбитэ,

      Ону Сяньби[3] диэн ааттаабыта.

      Ол биис уустарын ааттара

      Төрүт түөрт бырааттыы эбиттэр:

      Улахан уус – Эвэскэн,

      Үгүс аймах – Намасхаан,

      Кыахтаах – Увань Отласив,

      Амартан симиэстээх – Орогон.

      Ити ааттара үйэлэргэ

      Омугун көрдөрө иҥпитэ.

      Кинилэр ыаллар көс аймах

      Жуан сойууһун тэриммиттэр.

      Инньэ гынан чугаска

      Кырыктаах ыал баар буолта.

* * *

      Ол да буоллар ыаллаһан,

      Сойуустар син олорбуттара.

      Чибдэбил хоһуун уолаттара,

      Кини көтөр кынаттара,

      Аймахтары түмэллэрэ.

      Биир талаанньыт киирдэҕинэ,

      Бары саба түһэллэрэ.

      Сяньби сойууһун көмүскүүллэрэ.

      Кырдьыга,

      Бастаан кинилэр күүстэрэ

      Итиниэхэ эрэ сөп этэ.

* * *

      Бары

2

Жуан – номоххо биллэринэн: жужан.

3

Сяньби – Л. Гумилев суруйарынан, бу биистэн монголлар үөскээбиттэр.