İsa Muğanna yaradıcılığı İDEAL işığında. Шамиль Садиг

xüsusilə islamın ilkin dövrlərində bu dinin yeni ərazilərə yayılmasına xidmət etmişdir.

      2. Müsəlman dünyası daxilində baş verən siyasi hadisələrə əks-reaksiya.

      3. İslamdan əvvəlki elmi dünyagörüşünün dinin imkan verdiyi çərçivədə əksi.

      4. Ərəb işğalı hesabına vahid ümmətə çevrilən müsəlman dünyasında ayrı-ayrı milli-etnik, teoloji xüsusiyyət-lərin təzahürü".18

      Prof. Dr. Neşet Çağatay və prof. Dr. İbrahim Agih Çubukçu “İslam məzhəbləri tarihi” kitabında 17 Mehmet Dikici. Türklerde İnanclar ve Din. Ankara: Akçağ, 2005, s 26.

      18 Ərəstü Həbibəyli, Sivilizasiyaların kəsişməsində türk dünyası, Bakı: Elm və

      Təhsil, 2011, s 166.

      

      İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında

      da İslam dinindəki məzhəblərin yaranma səbəbinin dörd olduğu qənaətindədirlər: siyasət, İslam dövlətinin sərhədlərinin genişlənməsi, mənfəət, savadsız-lıq.19

      Dinlərin və ya məzhəblərin yaranma səbələrini isə biz bu cür ümumiləşdirə bilərik:

      1. Kamil insanın həqiqət axtarışı;

      İnsanın dünyanı dərki yolundakı mübarizəsi

      şəraitində inanclar sistemi formalaşmağa başladı. Bu inanclar zaman-zaman böyük kütlələri əhatə etdi və

      beləcə, tayfa və qəbilələr bu inanc sisteminin gətirdiyi qaydalarla idarə edilməyə başlandı. Sonralar isə