Tale ilə təkbətək. Antoni Zqorj

biz buradan bir neçə mil qərbdə yaşasaydıq, sən təkcə tapmacanı yox, həm də onun cavabını bilərdin.

      Lüdviq sualedici nəzərlərini alçaq təpələrin arxasında günəşin yavaş-yavaş batdığı tərəfə yönəltdi. O, heç bir şey anlamayıb, çiyinlərini çəkdi.

      – Fransada artıq, nə isə hərəkətə gəlib, daha bizdəki kimi yox. Tezliklə onlar üçün günəş doğacaq,orqançalan sözünə davam etdi.

      – Qərbdənmi, maestro? – Oğlanın ağıllı gözlərində heyrət əks olundu.

      Qozbel musiqiçi onun qoluna girdi və onlar Reyn boyunca uzanan cığırla getməyə başladılar.

      – Mən sənə musiqidən başqa bir çox ayrı şeyləri də öyrətməliyəm ki, sən öz klavişlərindən bir az uzağı da görəsən.

      – Mən nəyi görməliyəm ki?

      – Hə, məsələn, knyazın musiqiçisi həmin cənabın ov itindən nə ilə fərqlənir?

      – Musiqiçi itdən nəylə fərqlənir?

      – Fərq bundan ibarətdir: it çox canfəşanlıq eləməsə də həmişə yaxşı yedizdirilmiş olur, axı ağalar ova tez-tez getmirlər. Knyaz musiqiçisi isə əksinə: nadir hal larda yaxşı yedizdirilmiş olur, əvəzində isə ara vermədən çalır. Axı knyaz hər gün musiqiyə qulaq asmaq istəyir. Biz də səhər liturgiyası vaxtı çalırıq ki, knyaz və yaxın adamları yatıb yuxuya qalmasın, nahar vaxtı çalırıq ki, onlar qidalarını yaxşı çeynəsinlər, axşam musiqi çalırıq ki, yatmazdan əvvəl onları əyləndirək.

      – Hər bir adam zəhmət çəkməlidir!

      – Bəs sən həmin lütfkar cənabı nə vaxtsa üzümlükdə işləyən görmüsənmi?

      – O ki, varlı adamdır, işləmək onun nəyinə gərəkdir?

      – O elə ona görə varlıdır ki, özgələrindən oğurlayır. Knyazlarla oğrular arasında böyük təfavüt yoxdur.

      Lüdviq Nefenin sözlərindən sarsılmışdı, ancaq hiss edirdi ki, müəllimi düzgün mühakimə yürüdür. Lüdviqə bu da aydın idi ki, müəllimi knyazlarla quldurları bir tərəziyə qoyur. Doğrudan da, məgər knyazlar əkinçinin əlindən məhsulu, peşə sahiblərinin əlindən onların əməyinin bəhrəsini və sənətkarın əlindən alınası hər nə varsa hamısını almırmı?

      – Biz kölələrik, – orqançalanın səsi kədər və qəzəblə eşidildi. – Sahibkarın kefi istəsə onun qarşısında lap sürünəcəyik!

      – Mən sürünməyəcəm,– deyə oğlan onun sözünü kəsdi, alnında inadkarlıq bildirən qırışlar yarandı.

      Nefe qüssəli halda qımışdı:

      – Bizim ağalar yoxsulları xalta ilə tutub saxlayırlar. Sənətkarlar, gözəllik yaradanlar isə yurdsuz itlər kimi, həyətbəhəyət veyllənirlər. Xaltalarını yaxınlaşdırıb xahiş edirlər: lütf edib, məni qulluğa götürün!

      Lüdviq bu dəfə son dərəcə təhqir olunub, ayaq saxladı. O, baxışlarını yol yoldaşının amansızlaşmış sifətinə zillədi.

      – Mən istəmirəm ağanın nökəri olum! Mən qapı-qapı gəzib xaltamı uzatmayacam! Maestro, allah xatirinə, deyin, mən neyləyim?

      Nefe o saat cavab vermədi. Onun sifətində gizli bir məmnuniyyət hissi əks olundu.

      – Mən elə bunu istəyirdim, cavan oğlan! İstəyirdim sənin sualını eşidim: nə etmək lazımdır? Lakin bu məkrli sualın cavabını elə mən də bilmək istərdim axı.

      – Siz mənə bir məsləhət verə bilərsinizmi?

      – Özümə yox, sənə – hə.

      Knyaz orqançalanı cavab verməyə macal tapmamış kilsə zənginin adi səsi eşidildi. O saat da, elə bil bu siqnalı gözləyirmiş kimi, yezuit və fransiskan monastırlarının zəngləri səsləndi, sonra isə bütün şəhər və kənd kostyollarında zənglər çalındı.

      Gənc Bethoven şlyapasını çıxarıb sakitcə dua oxudu. Nefe protestant idi, lakin katolik kilsələrində zənglər çalınanda onun da sifətinin ifadəsi yumşaldı. Bu an kim isə onun başıörtülü olduğunu görsəydi, işi şuluq olacaqdı! Onsuz da, özgə dindən olan bu gəlmə adamı arxiyepiskopun xidmətdə saxlamasına görə qəzəblənmiş düşmənləri çox idi.

      Üzücü zəng səsləri susanda Lüdviq cəld şlyapasını geyindi.

      – Hə, maestro, indi buyurun…

      Nefe çaşqın halda alnını sildi.

      – Bu haqda sakit və tələsmədən danışmaq lazımdır, biz isə getməliyik, cavan oğlan! Mənim fransız səfirinin evində dərsim var. Sən isə çalmalısan. Bəlkə, axşam…

      Deməli, bizə gələcəksiniz? – Lüdviqin gözləri sevinclə işıqlandı.

      – Mən axı dedim.

      Onlar şəhər darvazasının yanında ayrıldılar. Lüdviq düz irəliyə doğru üz tutaraq sürətlə, başını aşağı əyərək gedirdi, sanki fikirlərin ağırlığından başını düz tutmağa çətinlik çəkirdi.

      – Maestro mənə nə məsləhət verə bilər? Kurfürstə mənim babam xidmət edib. Atam xidmət edib. Məşhur musiqiçilərin hamısı bu cənabdan maaş alır. Onlar bunu da itirməmək üçün qorxudan titrəyirlər. Mənim də vəziyyətim bu cür miskin olacaqdır? Yoxsa, nə isə bir möcüzə baş verəcək? Axı maestro heç vaxt boş sözlər danışmır. Mənim üçün onun nə isə bir planı var. Lakin nə üçün o özü bu plana əməl etmir?

      Lüdviq çörəkçi Fişerin bulka məmulatları satan kiçik dükanı da yerləşən evinin həyətinə girəndə başı saysız-hesabsız suallarla dolu idi.

      Evə girəndə o, indicə şəhərdən qayıtmış və əlində şərab şüşələri ilə dolu zənbil aparan atası ilə qarşılaş dı.

      – Bu nədir, sən çalmırsan? – deyə o, təəccüblə səsləndi. Qəzəbsiz soruşdu. O, Lüdviqi möcüzəli uşağa çevirmək ümidi boşa çıxandan bəri onun məşğələlərinin qeydinə qalmırdı. Atasını təəccübləndirən yalnız bu idi ki, oğlunu həyətdə görmüşdü və evdən royal səsi gəlmirdi.

      – Ata, mən daha gəlirəm, – deyə oğlan qımışdı.

      Lüdviq bilirdi ki, qonşu otaqlarda artıq, kiçik yaşlarından ona tanış olan və sevdiyi füsunkar tamaşa oynanılır. Necə də istəyirdi ki, royalın qapağını çırpsın! Lakin o, özü özünə əmr edə bilir: «hamı edə bilər, sən edə bilməzsən!»

      Artıq saat doqquzdur, küçədə göz-gözü görmür. Otağın qapıları açıq qalır, lakin Lüdviqin həssas qulağı adət etmədiyi qarmaqarışıq səsləri ayırd edə bilir. Boğuq kişi səslərini, bir tərəfdən o biri tərəfə çəkilən mebel səsini, qadınların qəhqəhəsini eşidir. Budur, kim isə skripkanı kökləyir, fleyta da sanki boğuq gülüş səsi ilə əks-səda verir.

      Lüdviq cəld ayağa qalxdı. Ailənin və qonaqların yanına keçmək vaxtıdır. Bəlkə Nefe öz sirriylə bərabər, artıq gəlib?