Piekfyn Afrikaans Leerderboek Graad 8 Huistaal. Henk Viljoen

jou gehoor: Skryf en lewer ’n toespraak.

      Nou is die kans om jou eie toespraak te skryf en aan die klas te lewer. Kies enige van die spotprente in aktiwiteit 1, neem standpunt in en oortuig die gehoor van jou standpunt. Byvoorbeeld spotprent 3: Ons paraplegiese atlete verdien meer heldeverering as ons sokker- en rugbyhelde. Onthou die volgende:

       Jy sal navorsing moet doen sodat jy jou gehoor met feite kan oortuig.

       Jou toespraak moet 2 tot 3 minute lank duur.

       Onthou wie jou teikengroep is. Pas jou toespraak daarby aan.

       Hou jou sinne kort – dit is makliker om te volg.

      Gebruik die wenke in Pitkos wanneer jy vir jou oorredingstoespraak voorberei. Maak gebruik van die stappe van prosesskryf wanneer jy jou toespraak skryf.

      Pitkos

      Oorredingstoespraak

      Voorkoms en houding

      Netheid, selfvertroue en jou liggaamshouding is belangrik. Indien dit nie jou toespraak ondersteun nie, kan dit die gehoor irriteer en dan sal hulle nie na jou luister nie.

      Struktuur

       ’n Toespraak bestaan gewoonlik uit die volgende dele:

       Inleiding: Stel die doel, onderwerp en standpunt van jou toespraak duidelik en dadelik aan die gehoor. Die inleidende sinne moet verband hou met jou onderwerp en standpunte.

       Liggaam/inhoudsgedeelte: By redevoering moet jou argument/e sterk deurkom. Jou redenasies moet logies volg, en jou argumentering moet duidelik ontwikkel. Moenie van die onderwerp afdwaal nie.

       Slot: Die slot moet treffend en kort wees. Waak teen woordelikse herhaling van argumente. Jou motivering, oorreding of standpunt/e behoort hier weer bevestig te word.

      Inhoud

       Gebruik tegnieke om die gehoor te oorreed – maak ’n stelling en staaf dit met bewyse.

       Gee erkenning aan die bronne wat jy tydens jou navorsing gebruik het.

       Gebruik voorbeelde en navorsing uit jou eie ervaringsveld.

       ’n Gehoor hou van humor, maar sorg dat dit die inhoud ondersteun.

      Stem, spraak en uitspraak

       Projekteer jou stem sodat almal jou duidelik kan hoor.

       Artikuleer duidelik en waak teen ontronding.

       Handhaaf ’n gepaste tempo en gebruik pousering effektief.

       Gebruik frasering, woord- en sinsklem gemaklik en korrek.

       Styl

       ’n Oorredende styl is nie ’n voordrag- of leesstyl nie, maar is soos ’n natuurlike praatstyl.

       Gebruik oorredende tegnieke soos herhaling, klem en tempowisseling om die gehoor te beïnvloed.

      Taalgebruik

       Korrekte, ryk en interessante taalgebruik is belangrik.

       Maak seker jou woordeskat is treffend en jou taalgebruik effektief, bondig en verstaanbaar. Vermy clichés.

      Gebare en notas

      Gebare moet spontaan, ondersteunend en effektief wees. Jou notas moet nie die gehoor se aandag aftrek nie. Vermy dus helderkleurige of slordige en vuil kaartjies. Kyk ook na die korrekte grootte.

      Gehoorkontak

       Behou oogkontak met die gehoor.

       Wees natuurlik, entoesiasties en goed voorbereid – dan het jy selfvertroue.

       Oortuig jou gehoor. Betrek jou gehoor by die probleem, die argument en die oplossing.

      Maat- en formele assessering

      Gebruik die wenke in Pitkos en stel ’n kontrolelys saam waarvolgens julle mekaar se toesprake kan assesseer. Let veral op na aanbiedingsvaardighede soos oogkontak, liggaamstaal, stemtoon en pousering. Jou onderwyser gaan jou toespraak daarna formeel assesseer

      In hierdie aktiwiteit gaan jy

       taalstrukture hersien.

      Spotprent 1

      1. “Stortingsterrein”

      a.Skryf die basisvorme van die woord neer.

      b.Skryf die verbindingsklank neer.

      c.Is dit ’n samestelling of ’n samestellende afleiding ?

      2. Die woord “gas” kan twee verskillende meervoude hê. Maak ’n sin met elke meervoud sodat ’n mens kan agterkom dat daar ’n verskil in betekenis tussen die twee woorde is.

      3. Die werkwoord “lewer” kan ook as ’n selfstandige naamwoord gebruik word. Maak ’n sin om die verskil in betekenis uit te wys.

      4. Skryf die meervoud en verkleining van die volgende woorde wat uit die spotprent afgelei kan word:

      a. televisiestel

      b. man

      c. lig

      d. antenna

      e. masjien

      f. rommelhoop

      Spotprent 2

      5. Skryf ’n voorbeeld neer van ’n aanwysende woord in die spraakborrel.

      6. Skryf die trappe van vergelyking van “moeg” neer.

      7. Die aarde se hare is maar yl. Die woord “yl” kan ook ’n ander betekenis hê. Maak ’n sin om te wys hoe hierdie betekenis verskil.

      8. Skryf die verkleinwoord van die volgende:

      a. storm

      b. orkaan

      c. veldbrand

      d. vloed

      e. rook

      f. kat

      Spotprent 3

      9. Waarom word daar ’n uitroepteken agter die woorde in die spraakborrel geskryf?

      10.Maak vir die kat ’n spraakborrel en skryf neer wat hy gesê het. Onthou om die regte leestekens te gebruik.

      11.Iemand wat die gebruik van al twee sy arms of al twee sy bene verloor het, noem ons ’n . . .

      ’n Persoon van wie al vier sy ledemate verlam is, word ’n . . . genoem.

      12.Skryf die meervoud en verkleining van “glimlag”, “rolstoel” en “kruk” neer.

      Spotprent 4

      Lees eers wat letterlike en figuurlik taalgebruik is soos dit In ’n neutedop en die Taalgids verduidelik word.

      Letterlike betekenis is die betekenis presies soos die woord sê. Die letterlike betekenis van die woorde dit is nag is: die son het gesak en dit is stikdonker.

      Figuurlike betekenis is ’n verdere (beeldende) betekenis wat die woord kry. Dit is nag kan figuurlik beteken dit is ’n tyd van swaarkry.

      ’n Stereotipe

      Dit is ’n oorvereenvoudigde beeld wat ’n mens het van ’n tipe persoon/’n groep persone. So byvoorbeeld is ’n mens geneig om te dink dat mense met ’n fisiese