Аманжолов Алтай. Өнегелі өмір. Коллектив авторов

лматы қаласында зиялы отбасында дүниеге келген. Әкесі қазақ тіл білімінің негізін салушылардың бірі Сәрсен Аманжолұлы. Жастайынан білімге құмартқан бала Алтай мектеп табалдырығын аттаған сәттен өзінің алғырлығымен көзге түсіп, тектілігін танытып, қатарының алды болып білім алады. Мектеп бітіргеннен кейін 1952 жылы М.В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің студенті атанады. Болашағынан зор үміт күттірген жас ғалым кейіннен университет аспирантурасын үздік көрсеткішпен тамамдап, ғылым әлеміндегі алғашқы қадамын сол кездегі Қазақ КСР Ғылым академиясы Тіл және әдебиет институтының кіші ғылыми қызметкері болып бастайды.

      Ғылымға адал қызмет етуді ардақты әкеден қалған аманат деп сезінген Алтай Сәрсенұлы ғалымдық ғұмырын ұстаздық жолымен жалғастырып, 1966-1979 жылдар аралығында Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық институтында ұстаздық етіп, шәкірт тәрбиелейді.

      1979 жылдан өмірінің соңына дейін қазақ білімінің қара шаңырағы әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде жемісті қызмет атқарды.

      Бүкіл болмыс-бітімі елден ерек тұратын Алтай Сәрсенұлы ғұмырын көне түркі жазбаларын зерттеуге арнаған, сол жолда ерен еңбек еткен ұлы ғалым. Ол – түркі тілдерінің тарихи грамматикасы мен көне түркі жазуы тарихының санаулы мамандарының бірі. Түркі әлеміне зер салған әрбір адам Алтай Сәрсенұлының атын айналып өте алмайды.

      Ғалымның бірқатар еңбектері алыс-жақын шетелдерде жарық көріп өз бағасын алған. Ел игілігіне, гылымга сіңірген еңбегі еленіп, 1999 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен «Құрмет» орденімен марапатталды.

      Кемеңгер ғалымның дәрістерін тыңдап, тәрбие алған мыңдаған шәкірт қазіргі күні қазақстанның түкпір-түкпірінде ел үшін қызмет атқарып жүр.

      Сондай-ақ Алтай Сәрсенұлы Аманжоловтың университет қабырғасындағы ізбасарлары ұстаз жолын жалғастырып, мәні зор, мазмұны терең ілімге ден қойып келеді.

      Есімі Қазақстанға ғана емес, әлемге танымал ғалым Алтай Аманжоловтың өнегелі өмірі өскелең ұрпаққа үлгі болсын деген ниетпен осы кітапты ұсынып отырмыз.

      АМАНЖОЛОВ АЛТАЙ САРСЕНОВИЧ

      Доктор филологических наук, профессор

      Родился 2 июня 1934 г. в г Алма-Ата.

      В 1957 г. окончил Московский государственный университет им. М.В. Ломоносова по специальности «Тюркская филология», в 1963 г. – аспирантуру МГУ.

      В 1963 г. защитил кандидатскую диссертацию на тему «Глагольное управление в языке памятников древнетюркской письменности».

      Является одним из ведущих профессоров КазГУ, в 1979- 1995 гг. заведовал кафедрой общего языкознания, с 1995 года по настоящее время работает в должности профессора кафедры общего языкознания.

      А.С. Аманжоловым разработан ряд теоретических курсов: «Введение в тюркскую филологию», «Древнетюркский язык», «Сравнительная грамматика тюркских языков» и др.

      В 1975 г. защитил докторскую диссертацию на тему «Материалы и исследования по истории древнетюркской письменности».

      Выступал с докладами на международных научных конференциях, подготовил 17 кандидатов филологических наук.

      С 1978 г. – профессор, с 1990 г. – Почетный член Казахского общества охраны памятников истории и культуры, с 1995 г. – действительный член (академик) Академии гуманитарных наук Казахстана.

      Одна из новых его работ – «Казахско-русский словарь лингвистической терминологии» (1997, 1999 гг.) охватывает около 2-х тысяч лингвистических терминов современного казахского языка и их русские соответствия.

      Опубликовано около 200 работ по тюркской филологии и языкознанию, в том числе 7 монографий на русском и казахском языках, несколько зарубежных публикаций на английском и турецком языках, 3 учебных пособия для казахских отделений филологических факультетов. Подготовлен новый учебник казахского языка (в соавторстве) для 8 класса средней школы.

      Награжден медалью «Ветеран труда» (1988 г.), орденом «Құрмет» (1999 г.), международной премией Организации Экономического Сотрудничества Тегеран (2000 г.).

      Основные научные труды:

      1. Глагольное управление в языке древнетюркских памятников. – М.: Наука, 1969. – 104 с.

      2. Тюркская руническая графика. – Алматы: КазГУ, 1980 (ч. I, 56 с.),1981 (ч. II, 56 с.), 1985 (ч. III, 48 с.).

      3. История и теория древнетюркского письма. – Алматы: Мектеп, 2003.

Летопись Казахского национального университета имени аль-Фараби. 1961-1990. – Т. 2.– Алматы: Қазақ университеті, 2004. С. 87.

      АМАНЖОЛОВ АЛТАЙ САРСЕНОВИЧ

      – доктор филологических наук, профессор кафедры общего языкознания.

      В 1957 г. оконил Институт восточных языков при МГУ.

      В 1960-1963 гг. учился в аспирантуре МГУ.

      В 1979-1995 гг. – заведующий кафедрой общего языкознания КазНУ. Автор около 200 научных работ, в том числе 7 монографий.

Память не стареет

      В 1952-1957 годах я учился на восточном отделении филологического факультета