Xatirələrim. Ömər Faiq Nemanzadə

məni kəndin o tayındakı erməni keşişinin yanına qoydu ki, günortadan sonra oraya gedib rusca öyrənim. Mən də hər gün məktəbdən sonra o taya keçib rusca oxuyurdum.

      Bir gün anam mənə böyük bir güvəc dolu bal verdi ki, keşiş babaya peşkəş götürüm. Yolda qollarım ağrıdı. Güvəci yerə qoyub rahatlandım. Bu arada beynimə düşdü ki, balı açıb dadına baxım. Açdım. Barmaqlarımı yal aya-yalaya ləzzətl ə yedim. Bal çox saf və xoş idi. Anamın bu comərdliyinə şaşdım.

      Bir gün böyük bacım Rüxsarəyə dedim ki, bu qədər balı birdən keşişə göndərmək olurmu? Anam bizə qaşıqla vermir, oraya güvəclə göndərir. Həm də nə ləzzətli idi!

      Bacım tələsik soruşdu:

      – Yoxsa, sən də mi yedin?

      Yolda açıb bir az dadına baxdığımı deyincə bacım qəhqəhələr qopardı və yenə məndən soruşdu:

      – Gerçək yedinmi?

      – Nə matına gəlir, sənə dedim ki, yedim.

      Bacım daha artıq qəhqəhəyə başladı. Mən bacımın belə yersiz gülməsinə acıqlanıb, küsməyə başladım.

      – Nə var, nə olmuş, sən də yenə gülüb durursan? Nə etdim ki, bir az dadına baxdım.

      Bacım küsdüyümü görüncə:

      – Canım, o murdar bal da yeyilərmiydi?

      – Heç murdar-zad deyildi. Mən özüm baxdım və yedim, çox təmiz və ləzzətli idi.

      Bacım yenə gülməyə başlayınca mən işin içində bir şey olduğunu sezib soruşdum.

      – Bacı, qadan alım, düzünü söylə, nə var, nəyə gülürsən?

      – Heç bir şey.

      – Heç bir şeyə bu qədər gülünməz, əlbəttə, bir şey var. Düzünü söylə, can bacı.

      Bacım ağzını qulağıma uzadıb:

      – Kimsəyə deməsən, deyərəm.

      – İnan, demərəm.

      – O bal güvəcinin ağzı açıq qalıb, siçan girib balı murdarlamışdı. Ona görə biz yeməyib keşişə göndərdik. Kimsəyə demə ha.

      – Kimsəyə deməm, amma yaxşı eləməmişsiniz.

      Bir gün keşişin yanından evə gəlirdim. Kəndi iki yerə bölən Kür çayının üstündəki uzun körpünü keçib bu taya çatmışdım ki, körpünün başında sivrilib suya düşən bir çocuğun boğulmaq üzrə olduğunu gördüm. Tez suya girib çocuğu qurtardım. Üst-başım islandı, təzə fəsimi su apardı. Fəsi tutmaq istəyəndə az qala su məni də aparacaqdı. Tez geri döndüm, körpünün başındakı qala divarına yaslanıb paçalarımı süzməyə, üstümü qurutmağa çalışdım. Bir az rahatlanıb özümə gələndən sonra uzun körpünün bürclərini döyüb oynadan, qonşu qalanın təməlini oymağa çalışan Kür çayına doğru baxmağa başladım. Hər il daşıb kəndimizin ətəklərini dağıdan çay bu il keçən illərdən daha artıq coşqun və azğın görünür, xışıltısı da uzaqlara qədər gedirdi. O, görünür, bu il Kars tərəflərində keçdiyi qan gölləri ilə bir qat daha şişmiş, qabarmış idi. O, yüz illər boyu ətrafa qaravulluq edən qonşusu ulu qalanın büküklərinə şiddətlə çırpır, bu çarpışlar onu sanki oyandırmaq, qovğalardan gətirdiyi faciələri, xəbərləri dinlətmək istəyirdi. O, gah peşman olmuş kimi dala çəkilir, gah hirslə qabarıb qonşusu ilə qucaqlaşır, öpüşür, pıçıldaşır, sonra birdən-birə həyəcana gələrək qəh-qəhələr qoparırdı. O, bu qəhqəhələrlə qabarmış dalğaların gətirdiyi qara xəbərləri hər yana dağıdır, ətrafı qorxuya salırdı. Bunlar bitirmiş kimi, o, Axalsıx meyvə bağlarının kənarlarından yolub gətirdiyi yekə ağacları körpünün bürclərinə qatır, körpünü daha artıq havalandırırdı.

      Примечания

      1

      Yoldaşlarıma

      2

      “Cüt” mənasını verir