Гомер биштәре / Котомка жизни. Роберт Әхмәтҗанов

бөтен ваклыклар…

      Иделдә җәй.

      Җирнең яртысында –

      Җәй патшалык иткән вакытлар!

      Яңа Иделдә сөйләшү

      Иделләр зурайды язмышлар шикелле.

      Кая ул сай йөзгән заманнар?

      Маркизлар2 һәм иске чоңгыллар өстендә

      дулкыннар кагалар кәрваннар.

      Киңлекләр киңәйде. Хыялга – иркенлек!

      Кораблар юл тота Кояшка…

      Баш ватма, ветеран, бу – чынлык, билләһи,

      Һәм Идел биегрәк бер башка.

      Килешү кыенрак, мин аңлыйм, тормышны

      үтмәдең бары тик китаптан.

      Картлыкка сылтама – заманнар яшәрә,

      Иделләр яшәрә, капитан!..

      Бераз ямансу бу ярда. Йөрәккә

      кагыла гудоклар дулкыны.

      Аңлыйм: якорьны бик кыен кичерә

      сезнең Одиссей токымы…

      Шагыйрь һәм капитан – икесе бер язмыш.

      Без менә йөзәбез шигырьдә.

      Иделләр киңәйгән заманда шагыйрьгә

      ансат дип уйлама син бер дә.

      Күңелләр өр-яңа дөньяны ачарга

      давыллы киңлектә эзләнә.

      Тормыш дулкыны ярларга ташласа,

      иң кыен җәза шул безгә дә.

      Сай йөзү безгә дә ярамый, бик хәтәр!

      Бу яктан бер безнең фарватер.

      Ничек икәнен хәлеңнең маяклар,

      ярдагы карашлар аңлатыр…

      Сиңа ямансу бу ярда. Йөрәккә

      кагыла гудоклар дулкыны.

      Аңлыйм: иртәрәк затонга керергә,

      капитан, Одиссей токымы!

      Узды бәйрәм

      Килде бәйрәм,

      узды бәйрәм ду килеп,

      тәрәзәдән йолдызларга җыр акты.

      Дуслар бар да кояш иде табында,

      стаканнар биетте дә җырлатты…

      Төтен йөзә – зәңгәр томан бүлмәмдә,

      төпкә чаклы ачык калды ишегем;

      эреле-ваклы эзләр калды идәндә –

      бәйрәмчәрәк автографы кешенең…

      Узды бәйрәм,

      узды шаулап, буранлап,

      Узды парад, дер селкетеп яшьлекне.

      Җир хәстәре айнытты бит дусларны:

      ничек, имеш, сөрдекме дә чәчтекме?

      Булмадыкмы кысыр чәчәк түтәлдә,

      илдә яшәп, ни алдың да ни бирдең?

      Кисәтми дә, искәртми дә ичмасам, –

      урак өсте килеп җитте гомернең!

      Узды бәйрәм.

      Кояш бара төшлеккә.

      Үстердекме,

      нәрсәбез бар урырлык?

      Ил әҗәтен кайтарырбыз тик шунда:

      күтәрелсә бер орлыктан мең орлык!

      «Тупыллар һәм таллар арасында…»

      Тупыллар һәм таллар арасында

      Олы юлдан читтә бер йорт бар.

      Ул – туган йорт. Таң алдына чаклы

      Түбәсенә коела йолдызлар.

      Җир кайгысын атып, хыялымда

      Карыйм аңа болыт өстеннән.

      Нинди киңлек! Ә ул җиргә сеңгән,

      Нокта гына җирдә, мескенем!

      Нокта гына! Ул да дөнья куа:

      Ачыла да ябыла капкасы;

      Ачыла да ябыла…

      Дөнья куып,

      Әнкәемнең инде чал башы…

      Җиргә бәйле. Дәшә буразналар,

      Тәрәзәгә килә җир

2

Маркиз – су астында калган иске Идел утравы.