Xristofor Kolumb. Я. М. Свет

Görkəmli dənizçi ilə danışıqları dayandırdı və onun Kastiliyaya qayıtmasına icazə verdi.

      Ancaq şər deməsən, xeyir gəlməz. Bartolomeu Diaşın kəşfi Kolumbun kral II Juana olan ümidlərini puça çıxarsa da, İzabella və Ferdinandın sarayındakı hörmətini artırdı. Hər şey aydın idi: Hindistana şərqdən gedən yol portuqaliyalılarındır, qərbdən gedəcək yol isə öz qəhrəmanını gözləyir.

      Ləngimənin səbəbi isə kiçik Qranadanın hələ də müqaviməti davam etdirməsi idi. Bu səbəbdən də kral cütlüyünün Kolumbun planları ilə məşğul olmağa vaxtı yox idi.

***

      1489-cu il Kolumba yaxşı heç nə vəd etmədi. Kral cütlüyündən hələ də xəbər-ətər yox idi. Bu səbəbdən də Xristoforun qardaşı Bartolomeo Kolumb ingilis kralı VII Henrixə üz tutdu, lakin ondan da rədd cavabı gəldi. Belədə qardaşlar öz xidmətlərini Fransaya təklif etmək fikrinə düşdülər. 1490-cı ildə Bartolomeo Fransaya yollandı, orada mərhum kral XI Lüdovikin qızı Anna de Boje ilə danışıqlar apardı. Xristofor Kolumbun özü də dəfələrlə Fransaya getməyə cəhd göstərdi. Lakin bütün bunlar nəticəsiz qaldı. Görkəmli səyyahın öncə Medina-Sidoniya hersoqu, ardınca isə Madinaseli hersoqu ilə dil tapmaq üçün göstərdiyi səylər də nəticəsiz qaldı.

      Yeri gəlmişkən, sonralar, 1493-cü ildə Madinaseli hersoqu kardinal Mendosa yazırdı ki, Kolumbu üç-dörd gəmi ilə səfərə yollamağı düşünürmüş. Ancaq kraliça I İzabellanın qəzəbinə gələcəyindən qorxaraq bu fikirdən daşınıbmış.

      Elə kraliça İzabella da istəmirdi ki, özünün tanınmış vassalları Kolumbun planlarının bəhrəsini dərsinlər. Bu səbəbdən Kolumba saraya gəlmək əmri verdi. Belədə Xristofor dərhal Kordovaya yola düşdü. Həmin vaxt bu səfərin üç il çəkəcəyi Kolumbun ağlına gəlmirdi. Qranada əmirliyi bütün hesablamaları alt-üst etmişdi və kral ilə kraliçaya qarşı savaşa başlamışdı. 1489-cu ildə start götürən müharibə 1491-ci ilin yayında şəhərin yenidən mühasirəyə alınması ilə nəticələndi. Kral cütlüyü Qranadanın divarları yanında böyük hərbi düşərgə salıb şəhəri aclıqla təhdid etdi. Həmin düşərgəyə Santa Fe adı qoydu.

      1

      Abbat – V əsrdən başlayaraq katolik kişi monastırının rəhbərlərinə verilən fəxri kilsə titulu

      2

      Qalisiya – İspaniyanın şimal qərbində yerləşən və cənubdan Portuqaliya ilə həmsərhəd olan muxtar region

      3

      Abreviatur inisial – söz birləşməsi formasında olan mürəkkəb şəxs adlarının ilk hərflərindən ibarət ixtisar

      4

      Araqon – İtaliyanın şimalında, Kastiliya isə şimal-qərbində yerləşir. Araqon kralı I Ferdinand I İzabella ilə evləndikdən sonra hər iki bölgəni əhatə edən krallığın hökmdarı elan edilmişdi.

      5

      Mayorat – feodalizm dövründə mirasın böyük oğula çatmasına aid sənəd

      6

      Qalera – qədim yunanların, romalıların, karfagenlilərin istifadə etdikləri avarlı hərbi gəmi

      7

      1452–1456-cu illərdə Roma papası Şimali Afrikadan cənub və şərqdəki torpaqlara sahib olmaq hüququnu Portuqaliyaya vermişdi. Bu isə Kastiliyanın narazılığına səbəb oldu. Lakin sonda Kastiliya 1479-cu ildə Portuqaliyanın həmin ərazilər üzərindəki hüquqlarını tanıdı. Lakin Kolumb «Qərbi Hindistan»ın «kəşfi» ilə nəticələnən ilk ekspedisiyasını başa vurduqdan sonra vəziyyət dəyişdi. Belə ki, həmin kəşf Portuqaliyanın daha əvvəl verilmiş torpaqlar üzərindəki hüquqlarını pozurdu. Nəticədə yeni ixtilaf yarandı. Papanın vasitəçiliyi ilə tərəflər arasında 1494-cü ildə imzalanan Tordesiyas müqaviləsi ilə torpaqlar yenidən bölüşdürüldü. Onların bir hissəsi Portuqaliya krallığına, digər hissəsi isə Kastiliya və Araqon krallığına verildi.

      8

      Koloniya – qədim yunanların və romalıların öz ölkələrinin hüdudlarından kənarda, yad ərazilərdə saldığı məskən

      9

      Rekonkista – Pireney yarımadasında yaşayan müsəlmanların sıxışdırılmasına səbəb olmuş dini məzmunlu hərəkat

      10

      Mavr – orta əsrlərdə Pireney yarımadasında və Şimali Afrikanın şimal-şərq hissəsində məskunlaşmış, ərəb dilinin yerli dialektlərində danışan müsəlman əhalisinə avropalıların verdikləri ad

      11

      Las Kasas (1484–1566) – ispaniyalı keşiş və Yeni Dünyanın tarixçisi. İnsan haqları uğrunda ilk mübarizə aparanlardan biri sayılır.

      12

      Normanlar – 912-ci ildən Normandiyada (Şimali Fransada coğrafi bölgə) yaşayan frank və vikinq qarışığı olan xalq

      13

      Labrador – Şimali Amerikada yarımada

      14

      Sipanqo – indiki Yaponiya ərazisinə daxil olan adalar qrupu

      15

      Nikkolo Konti (1395–1469) – venesiyalı tacir və səyyah

      16

      Böyük Albert (1200–1280) – alman filosofu, ilahiyyatçı

      17

      Rocer Bekon (1214–1292) – ingilis filosofu, təbiətşünas

      18

      Pyer