Dziwne, tajemnicze Dziecko, będące bohaterem tej powiastki napisanej zrytmizowaną prozą, poszukuje swoich korzeni, zaginionego ojca. Czasem jest zwykłym, psotnym brzdącem, czasem dzieckiem-obiektem dociekań psychoanalityków, czasem wcieleniem Króla Ducha – i wówczas prowadzi nas przez fantazmatyczne życie narodu polskiego…A rzecz dzieje się w dawnej stolicy, potem „mieście pogrzebów”, które do tej roli ciągle powoływane bywa, choćby i dziś… no, wczoraj.
H. K. T. to tytuł bajki Henryka Sienkiewicza, ale przede wszystkim skrótowa nazwa organizacji nacjonalistycznej (znanej również jako Hakata), której celem była germanizacja na ziemiach pruskich.Sienkiewicz przedstawia w bajce scenkę – rozmowę dwóch ptaków, sokoła i sępa. Sęp pragnie zabić sokoła, zjeść i przejąć jego gniazdo.W krótkim utworze Sienkiewicz w prosty sposób przedstawił politykę działania tego, kto uważa się za silniejszego i rości sobie prawo do przemocy, wobec innych – choć czasem nie dostrzega jego siły…Opowiadanie H. K. T. zostało po raz pierwszy opublikowane w 1902 roku na łamach „Tygodnika Ilustrowanego”.
Biedna dziewczyna odnajduje sens życia w uczeniu ubogich dzieci alfabetu. Niestety, jest to polski alfabet – a to oznacza konflikt z carskim prawem.Klasyczna nowela podejmująca temat pracy u podstaw jest jednocześnie ostrą krytyką zaborczej polityki kulturalnej. Joanna Lipska trafia przed sąd za nauczanie języka polskiego. Wyrok jest stosunkowo łagodny – trzy miesiące więzienia albo grzywna – ale to i tak więcej, niż jest w stanie unieść uboga intelektualistka.Eliza Orzeszkowa w swoich pisanych przez cztery dekady tekstach podążała za kolejnymi trendami literackimi: od romantyzmu, przez realizm, aż po prozę niemal modernistyczną. Przyjaciółka Marii Konopnickiej, uczestniczka powstania styczniowego w którym pomagała Romualdowi Trauguttowi, mocna kandydatka do Nobla (ostatecznie przypadł Sienkiewiczowi). Niestrudzona obrończyni postępowych wartości.
Dalsze losy Janki Orłowskiej, kobiety marzącej o karierze aktorskiej, bohaterki „Komediantki”.Po zakończeniu nieudanej historii teatralnej Janka Orłowska powraca do rodzinnego Bukowca. Po jakimś czasie wychodzi za mąż, chcąc wyzwolić się spod władzy narzekającego na jej nieudolność ojca. Rola podległej mężowi kobiety nie jest czymś, o czym Janka marzyła, ale mimo że zwleka z konsumpcją związku, zachodzi w końcu w ciążę i rodzi dziecko. W kontynuacji historii Reymont w niezwykle ciekawy sposób kreśli postać głównej bohaterki, która przyjmuje swój los z godnością i stara się radzić sobie w obecnym położeniu. Powieść „Fermenty” ukazywała się w 1896 roku w odcinkach w „Bibliotece Warszawskiej”, a rok później została wydana jako samodzielna publikacja.
Historia młodej dziewczyny, która w pogoni za wolnością i w poszukiwaniu samorealizacji postanawia zostać aktorką.Janka Orłowska z Bukowca, bohaterka powieści „Komediantka” (1896), ma dość życia w małym, szarym miasteczku i podporządkowywania się decyzjom ojca. Chcąc odmienić swoje życie, odchodzi z domu i wstępuje do grupy teatralnej. Praca na scenie wydaje się być spełnieniem jej marzeń, ale rzeczywistość ma niewiele wspólnego z wyobrażeniami. Okazuje się, że bez wybitnego talentu i znajomości w środowisku nie da się wiele osiągnąć. W wyniku niepowodzeń Janka dochodzi do punktu krytycznego. Powieść powstała na podstawie osobistych doświadczeń teatralnych Reymonta oraz prowadzonych przez niego obserwacji.
Powieść Władysława Reymonta, za którą otrzymał Nagrodę Nobla w 1924 roku, publikowana w tomach między 1904 a 1909 rokiem. To utwór przedstawiający losy społeczności zamieszkałej we wsi Lipce.Fabuła powieści obejmuje 10 miesięcy i opisuje losy Macieja Boryny, jego rodziny i innych mieszkańców Lipiec. Ukazuje zarówno problemy społeczne, z którymi spotykają się chłopi, jak i przedstawia ich codzienność, święta oraz tradycje, życie uzależnione od pór roku i pogody, wpisuje także chłopów w tradycję historyczną, a także skupia się na indywidualnych przeżyciach. Chłopi to wnikliwe studium nad rzeczywistością chłopską, powieść panoramiczna, realizująca założenia nautralizmu i realizmu.