Акрам Айлисли
Список книг автора Акрам АйлислиDaş yuxular. Rekviyem romanı
Əkrəm Əylislinin "Daş yuxular" Rekviyem romanı Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin 1980-ci illərin sonlarında artdığı dövrdə dərk edilməsinə həsr olunub. Romanda müəllifin Naxçıvan vilayətindəki doğma kəndi – Ailisin tarixi mühüm yer tutur, əhalisinin əksəriyyəti 1919-cu il qırğını zamanı demək olar ki, tamamilə məhv edilmiş ermənilər idi. Roman yazıçının ermənilərə simpatiyasında ittiham olunduğu və Azərbaycan KİV-ləri, Yazıçılar Birliyi (Aylıslı 20 ildən çox idi), mədəni və dini avtoritetlər, Azərbaycan Prezidenti və Parlamenti tərəfindən tənqid olunduğu Azərbaycanda kəskin etiraza səbəb olub. Kitabda müəllifin azərbaycanlıları ermənilərə, xüsusən də Bakı və Sumqayıtdakı qanlı qırğınlara təsvir etməsi də hiddət doğurdu. Bir sıra Qərb KİV-lərinin fikrincə, romanda Heydər əliyevin Azərbaycanda siyasi zülmün bərqərar olmasına görə tənqidi yer alıb. Bu, sadəcə bədii mətn deyil, acı həqiqəti söyləməkdən çəkinməyən xalqının şərəf və ləyaqəti naminə əsl vətənpərvər bir yazıçının son dərəcə cəsarətli bir hərəkətidir. Vətən sevgisinə heç kim şübhə etməyən bir həmyerlinin dediyi, xüsusilə lazımlı və faydalıdır. Hər kəs üçün faydalıdır – ruslar, ermənilər, gürcülər, serblər və albanlar, ərəblər və israillilər – ağrılı şəkildə ortaq dil axtaran hər kəs üçün. Nə susmağı, nə də səsini aşağı salmağı bilməyən yazıçı nə etməlidir? Və sonra nifrət arasında qalxan əkrəm əylislinin nə etdiyini et.
Каменные сны
Роман-реквием Акрама Айлисли “Каменные сны” посвящён осмыслению армяно-азербайджанского конфликта в период его нарастания в конце 1980-х годов. Значительное место в романе занимает история родного села автора – Айлис в Нахичеванской области, большую часть населения которого составляли армяне, почти поголовно уничтоженные во время резни 1919 года. Роман вызвал резкое неприятие в Азербайджане, где писатель был обвинён в симпатиях к армянам и раскритикован азербайджанскими СМИ, Союзом Писателей (в котором Айлисли состоял более 20 лет), культурными и религиозными авторитетами, Президентом и Парламентом Азербайджана. Негодование вызвало и то, что в книге автор описывает азербайджанцев на армян, в частности, кровавые погромы в Баку и Сумгаите. По мнению ряда западных СМИ, в романе присутствует критика Гейдара Алиева за установление в Азербайджане политической тирании. Это не просто художественный текст, это исключительно смелый поступок писателя – истинного патриота, ради чести и достоинства своего народа не страшащегося говорить горькую правду. Сказанная соотечественником, в чьей любви к отчизне никто не усомнится, она особенно нужна и полезна. Полезна всем – русским, армянам, грузинам, сербам и албанцам, арабам и израильтянам – всем, мучительно ищущим общий язык. Что делать писателю, не умеющему ни молчать, ни понижать голос? А то и делать, что делает Акрам Айлисли, вставший поперек ненависти.