1941. Rok, w którym Niemcy przegrały wojnę. Andrew Nagorski

      Spis treści

      Dedykacja

      Postaci

      Wstęp

      1. Szalona logika

      2. Dwie primadonny

      3. Całkowicie błędne

      4. Nasi bracia z Plymouth

      5. Co mamy robić?

      6. Gazu!

      7. Jednoczesne wojny

      8. Uprzejmy włoski ogrodnik

      9. Niedługo go złamiemy

      10. Skończyły mu się sztuczki

      11. Akt piąty

      Podziękowania

      Fotografie

      Przypisy

      Bibliografia

      Jak zawsze – Krysi

      Dokument chroniony elektronicznym znakiem wodnym

      This ebook was bought on LitRes

      Postaci

      Niemcy

      Adolf Hitler (1889–1945) przywódca partii nazistowskiej, który w roku 1933 został kanclerzem, a w roku 1934, po śmierci prezydenta Paula von Hindenburga, przyjął jeszcze buńczuczny tytuł Führera.

      Joachim von Ribbentrop (1893–1946) minister spraw zagranicznych. Podpisał w 1939 r. niemiecko-radziecki pakt o nieagresji, który otworzył Niemcom drogę do najazdu na Polskę, co rozpoczęło II wojnę światową. Był pierwszym ważniejszym niemieckim zbrodniarzem wojennym, którego powieszono w Norymberdze.

      Albert Speer (1905–1981) główny architekt Hitlera, później zaś, w latach 1942–1945, minister uzbrojenia i amunicji. Osądzony i skazany w Norymberdze za zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości, odsiedział dwudziestoletni wyrok w zachodnioberlińskim więzieniu Spandau.

      Franz Halder (1884–1972) szef sztabu generalnego wojsk lądowych Wehrmachtu w latach 1938–1942. Choć w tym decydującym okresie ściśle współpracował z Hitlerem, później związał się ze spiskowcami, którzy zaplanowali zamach na życie Führera 20 lipca 1944 r.; trafił za to do obozu koncentracyjnego w Dachau. Po wojnie zeznawał w Norymberdze przeciwko sądzonym tam nazistowskim przywódcom. Jego dzienniki wojenne stanowią bezcenne źródło dla badaczy Trzeciej Rzeszy.

      Heinz Guderian (1888–1954) dowódca jednostek pancernych i zwolennik doktryny blitzkriegu (wojny błyskawicznej), tak skutecznej w pierwszych niemieckich podbojach II wojny światowej. Guderian, faworyt Hitlera, często spierał się z nim w kwestii dowodzenia najazdem na Związek Radziecki. W grudniu 1941 r. Hitler go zdymisjonował, jednak w roku 1943 Guderian ponownie został powołany do służby czynnej.

      Georg Thomas (1890–1946) generał i główny specjalista do spraw ekonomicznych Wehrmachtu. Usiłował przestrzec Hitlera przed niebezpieczeństwami wiążącymi się z otwieraniem nowych frontów, później jednak pomógł opracować Plan Zagłodzenia dla Związku Radzieckiego. Powiązany ze spiskiem na życie Hitlera z lipca 1944 r., był więziony do końca wojny. Zmarł w amerykańskiej niewoli w 1946 r.

      Związek Radziecki

      Józef Stalin (1878–1953) sekretarz generalny partii komunistycznej, od maja 1941 r. zaś przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych ZSRR.

      Wiaczesław Mołotow (1890–1986) bliski współpracownik Stalina, pełnił wiele funkcji partyjnych i państwowych. Zasłynął z podpisania niemiecko-radzieckiego paktu o nieagresji znanego jako pakt Ribbentrop–Mołotow. W ramach destalinizacji wydalony z Komunistycznej Partii ZSRR w roku 1962, przyjęty jednak do niej ponownie w roku 1984, na dwa lata przed śmiercią.

      Gieorgij Żukow (1896–1974) szef Sztabu Generalnego i czołowy generał Stalina. Kierował obroną Moskwy i innymi ważnymi kampaniami aż po bitwę o Berlin w 1945 r.

      Anastas Mikojan (1895–1978) był między innymi członkiem Politbiura i Państwowego Komitetu Obrony. Mimo długiej znajomości ze Stalinem ten ormiański „stary bolszewik” przeżył go i przetrwał politycznie, by wziąć udział w chruszczowowskiej destalinizacji.

      Iwan Majski (1884–1975) ambasador w Wielkiej Brytanii w latach 1932–1943. W swych obszernych dziennikach opisał częste kontakty z brytyjskimi oficjelami, poczynając od Churchilla. Wziął udział w konferencjach jałtańskiej i poczdamskiej. W 1952 r., krótko przed śmiercią Stalina, został aresztowany i oskarżony o szpiegostwo oraz udział w spisku żydowskim. Zwolniony w 1955 r.

      Wielka Brytania

      Winston Churchill (1874–1965) premier w latach 1940–1945 i 1951–1955.

      Anthony Eden (1897–1977) minister spraw zagranicznych w latach 1935–1938, 1940–1945 i 1951–1955. Następca Churchilla na stanowisku premiera w latach 1955–1957.

      Lord Beaverbrook, William Maxwell Aitken (1879–1964) kanadyjsko-brytyjski magnat prasowy, początkowo zwolennik appeasementu, później jednak członek gabinetu wojennego Churchilla na różnych stanowiskach: ministra produkcji lotniczej, ministra zaopatrzenia oraz ministra produkcji wojennej. Wraz z Averellem Harrimanem przewodził anglo-amerykańskiej delegacji na rozmowy ze Stalinem w Moskwie w 1941 r.

      Lord Ismay, generał Hastings Ismay (1887–1965) główny doradca wojskowy Churchilla, zwolennik dostarczania pomocy Związkowi Radzieckiemu, jednak czujny wobec politycznych i terytorialnych ambicji Stalina. W roku 1952 został pierwszym sekretarzem generalnym NATO.

      Harold Nicolson (1886–1968) konserwatywny deputowany Izby Gmin i niezachwiany zwolennik Churchilla. Pracował także w Ministerstwie Informacji. Jego dzienniki i listy dają cenny wgląd w atmosferę wojennego Londynu.

      John Colville (1915–1987) pracownik Foreign Office, w 1939 r. jako dwudziestoczterolatek przydzielony do siedziby premiera przy Downing Street 10. Gdy w 1940 r. premierem został Churchill, „Jock” Colville współpracował z nim codziennie jako jego główny prywatny sekretarz. Także on prowadził obszerne dzienniki.

      Stany Zjednoczone

      Franklin Delano Roosevelt (1882–1945) prezydent od roku 1933 do śmierci w początkach czwartej kadencji w 1945 r.

      Harry Hopkins (1890–1946) bliski doradca Roosevelta, odbywał misje specjalne do Londynu i Moskwy. Jako „osobisty przedstawiciel” prezydenta w Wielkiej Brytanii nawiązał silne relacje z Churchillem. Nadzorował program Lend-Lease i był za bezwarunkowym wspieraniem stalinowskiego Związku Radzieckiego.

      W. Averell Harriman (1891–1986) wysłany przez Roosevelta do Wielkiej Brytanii celem zajmowania się kwestiami związanymi z Lend-Lease, jako że Hopkins bywał tam tylko niekiedy. Wraz z lordem Beaverbrookiem przewodził anglo-amerykańskiej delegacji do Moskwy, gdzie obaj odbywali długie rozmowy ze Stalinem.

      John Gilbert Winant (1889–1947) republikanin, były gubernator New Hampshire, wybrany przez Roosevelta na ambasadora w Wielkiej Brytanii w miejsce defetysty Josepha Kennedy’ego. Także