Сааскы кэм. Амма Аччыгыйа

ийэтэ ыарытар. Сыҥаһа ыксатыгар сиргэ тэлгэммит окко үҥкүрүйэ сытан иэйэр-туойар. Микиитэ ийэтигэр дьулуһа сатыырын биир элэстэммит хатыҥыр эмээхсин ыыппат.

      – Эйиэхэ таҥара бырааты биэриэҕэ. Таҥараттан көрдөс, – диир ол эмээхсин.

      Таҥара быраат биэрээри гынарын «аҕала оҕус» диэн дуу, «биэримэ» диэн дуу: Микиитэ хайдах көрдөһүөхтээҕэ биллибэт. Кини ийэтигэр дьулуһарын эрэ билэр.

      – Тоойуом, һыччыыйыам, кэлимэ, – диэн ааттаһар ийэтэ, энэлгэнин быыһыгар.

      Онтон ытыырга да, ыллыырга да маарыннаабат соһумар саҥа өрө эһиэнньэхэйдэнэ түстэ.

      Микиитэ мүччү көтөн, ийэтин аттыгар баар буола түстэ, окко туох эрэ баҕайы булумахтана-булумахтана, сүр эрчимнээхтик чаҕаарыйар. Кини саҥалыын, бэйэлиин улаатан иһиэх курдук. Онтон куттанан, Микиитэ өрө эккирии түстэ, икки илиитинэн сапсына-сапсына, өлөрдүү сарылаата.

      Быраата Өлөксөйдүүн аан маҥнай ити курдук көрсүстүлэр.

      Микиитэ, кини эһэтэ Молоох Миитэрэй, ийэтэ Сөдүөччүйэ, ити омуннаахтык кэлбит Өлөксөй Дулҕалаах диэн нэһилиэк уһуга ойдом хочоҕо ыал буолан сириэдийэн олороллор эбит.

      Сөдүөччүйэ соҕотох эмиийдээх. Биирдэрэ, «абааһы сиэтэҕэ» аатыран, иһээн-иһэн баран, ириҥэ буолан тохтубута үһү. Икки уол соҕотох эмиийи кэриһэн эмэллэр. Микиитэ төгүлэ кэллэҕинэ, Өлөксөй сараҥныы-сараҥныы өрө бэбээрэ түһэр. Соҕотоҕун кини эрэ эмиэн саныыр быһыылаах. Тохтуо эбээ! Микиитэ өрүсүһэн күүскэ оборбохтоон хаалар. Өлөксөй аҥаар хараҕын быһа симэн баран, аҥаарынан эрэ чолоччу көрөр эбээт. Ону ийэтэ: «Ити сааланыан баҕарар, кустаатаххына ыстааҥҥын тута сылдьыа» диэн Микиитэҕэ быһаарар. «Ы, сааланыан баҕарар ээ» дии саныыр Микиитэ уонна оҕотун сыллаан ылар.

      Сөдүөччүйэ улахан уолун сиргэ түһэрэн баран, кыра уолу томуйах тириитигэр суулуу-суулуу, этэр:

      – Борооскулаах ньирэй уолаттар миигин өлөрөргүтүгэр тиэртигит дии. Уолан эрэбин. Оччоҕо эһиги хайдах дьон буолаҕыт, доҕоттоор, бу?.. Сордоох, сатаатар, киһи курдук икки эмиийдээх буолбаппын…

      Хотоҥҥо Харачаас диэн соҕотох ынахтара тэпсэҥэлии турар. Сөдүөччүйэ дьиэҕэ сылдьан ынаҕын кэтэһэр. Микиитэ уот кытыытыгар сыгынньах иһин ититэ турар.

      Арай ынахтан туох эрэ сүрдээх улахан хара соҕотохто лүһүгүр гына түстэ. Микиитэ сарылаабытынан ийэтин атаҕар кэтиллэ биэрдэ. Ону халбарыччы анньан кэбиһээт, Сөдүөччүйэ хотоҥҥо ыстанан киирдэ.

      Уол сарылаамахтаан баран, бэрт сэрэҕинэн хотон диэки көрбүтэ, ийэтэ ынаҕын моонньун таптайа-таптайа, сэмэлиир:

      – Хайа киһи туран эрэ төрүүр баҕайытай? Ээ, чэ өһүргэнэн буугунаама, доҕор! Оттон оҕоҕун Микиитэни куттаатыҥ буолбат дуо?..

      «Мин Харачаас оҕото буолбатахпын, ийэм оҕотобун» диэн уол өһүргэнэ саныыр уонна оһох күлүн ытыһа-ытыһа талах олох маска кутан барар.

      Ханнык эрэ хойуу бытыктаах, чаҥкынаабыт оҕонньор сылдьан, күлэ-сала олорон, эттэ:

      – Нохоо, ийэҥ төрөөбүт, ынаҕыҥ төрөөбүт, аны сотору эһэҥ төрүөҕэ…

      Микиитэ эһэтэ төрүүрүн кэтэһэр уонна, эрдэттэн билэр киһи быһыытынан, ытыа суох буолан оҥостон сылдьар.

      Биирдэ Микиитэ эһэтэ дьиэ таһыттан баадахыс гына түстэ, кулун бэргэһэтин, таба саҕынньаҕын хастыы тардыталаан ороҥҥо элитэлээтэ уонна таһырдьа төттөрү ыстанан таҕыста. Таһырдьаттан тоҥ эти кыбынан киллэрэн дүлүҥ олох мас үрдүгэр уурда уонна сүгэтинэн үлтү кырбаабытынан барда. Микиитэ үс атахтаах төгүрүк остуолларын анныгар саһан хаалла. Тоҥ эттэр бырдаҥалыыллар, остуол анныгар кэлбиттэрин Микиитэ сулбу тардан ылан, ытыһыгар үрбэхтээн баран, айаҕар угар. Кытыыта сиритэ барбыт алтан солууругар ыга симэн оҕонньор бэрт элбэх эти холумтаҥҥа уурда, уотун тигинэччи оттон кэбистэ уонна аргынньахтаан бүк түһэн олордо. Балачча буолан баран Сөдүөччүйэ уу баһан киирдэ. Ыаҕастаах ууларын сүөкэтэлээн баран, сиргэ бырдаҥалаан сытар эт бытархайдарын эргиччи көрдө.

      – Хайа, оҕонньоор, бу туох буоллуҥ?

      – Санаам оонньоон… Биһиги киһибит сураҕа куһаҕан.

      – Тыый, – диэбитинэн Сөдүөччүйэ олоро түстэ.

      Кинилэр тугу эрэ аргыый кэпсэтэллэр.

      Микиитэ сиргэ бырдаҥалаабыт тоҥ эти итигэстээн тото сиэн баран үөттүрэҕи миинэн оһоҕу тула сүүрэ сырытта.

      Сөдүөччүйэ сирэйэ бүтүннүү уу буолбут, олус кытарбыт, Микиитэҕэ эргиллэн этэр:

      – Нохоо, аҕаҥ өлбүт сураҕын истибиккэр бачча үөрдүҥ дуо?!

      Микиитэ оннук сураҕы истэ илик, хаһан эрэ аҕалаахха дылы этэ, ол ханна эрэ барбыта. Аҕата ханнатын, кимин кини билбэт. Эт сиир үөрүүлээх киэһэҕэ дьоно хайдах эрэ хомойбут курдуктарын дьиибэргии санаан, тохтуур.

      Кэнникинэн быһаардаҕына, кини Дьөгүөрдээн диэн аҕалааҕа баайдар эргинэр таһаҕастарын тиэйсэн Охотскайга барсар эбит. Таба сылгылыы сылдьан кини тоҥон өлбүт сураҕа иһиллибит. Соҕотох уолуттан маппыт хара соругар Молоох Миитэрэй «санаата оонньоон», кыһыны туоруур атах аҥаара эттэрин киллэрэн үлтү сабаабыт эбит.

      Онтон сааһыары биир киэһэ улахан үөрүү буолла. Атын киһи өлбүт, Молоох уола тыыннаах үһү.

      Дьиэ таһыгар киэҥ чалбахтар килэһэ сыталлар. Молоохтор сүрдээх үгүс сүөһүлээх Бэһиэлэйэптэр диэн соҕотох