Mikâil Bayram
Список книг автора Mikâil BayramSelçuklu Anadolusu’nda Devlet-Toplum-Ekonomi / Makaleler
Prof. Dr. Mikâil Bayram (1940), Türkiye’de Selçuklu tarihi alanında ilk akla gelen “eski kuşak” hocalar arasındadır. Zeki Velidi Togan, Halil İnalcık, Necati Lugal, Ahmet Ateş, Tahsin Yazıcı, Muhammed Tayyib Okiç, Annemarie Schimmel gibi tanınmış isimlerin rahleitedrisinden geçmiş, çok sayıda eser vermiş, disiplinli bir akademisyendir. Özellikle Anadolu Selçuklularının siyasi, toplumsal, ekonomik ve kültürel tarihi bahislerinde alanının otorite isimlerinin başında gelir. İlahiyatçı, şair, tarihçi ve çevirmen kimlikleriyle eksiksiz bir münevver olarak temayüz eder. Bu kitapta ise Mikâil Bayram Hoca’nın asıl uzmanlık alanı olan ve doktora eğitiminden itibaren üzerinde emek sarf ettiği, Selçuklu Anadolusu’na dair az bilinen ve eski dergilerin arasında kalmış makalelerini yeniden derledik. Bir kısmı ilk kez yayımlanacak olan bu yazılarında Hoca; Konya’daki siyasi ve toplumsal ortamdan Tokat ile Malatya’daki ilmî ve kültürel inkişafa, Sinop ve Kayseri’deki Ahilik faaliyetlerinden Moğolların Anadolu’daki istila hamlelerine, medreselerden tekkelere, dinî inançlardan taht kavgalarına ve Türkmen katliamlarına, Firdevsî’den Hacı Bektaş’a, Sadreddin Konevî’den Mevlânâ ve Ahî Evran’a kadar oldukça geniş bir perspektifle 13. yüzyıl Anadolusu’na ışık tutuyor.
Mikâil Bayram’ın Aynasında 99 Kavram
Türkiye’de, yazılı ve görsel medyada fazla yer bulamadığı ve gönüllü/paralı lobileri olmadığı için geniş kitlelerin pek tanımadığı, ancak zengin müktesebatıyla gerçek birer hazine olan çok sayıda ilim ve kültür insanı yaşıyor. Bu kıymetli insanların bir kısmının yaşı ilerliyor ve çeşitli sebeplerle yazı yazamayacak ve eser de veremeyecek durumdalar. Bu noktada, birikimlerinin kayda geçirilmesi ve gelecek nesillere aktarılması açısından tedbirler alınması gerekiyor. Mikâil Bayram’ın Aynasında 99 İsim ve 99 Kavram projesi, işte bu düşünceden doğdu. Selçuklu tarihçisi, ilahiyatçı, şair ve kültür adamı Mikâil Bayram, bilhassa Anadolu Selçuklu tarihi, Orta Çağ İslam tarihi, Ahilik, İran kültürü ve dinî inançları, tasavvuf, yazma eserler, Fars ve Türk şiiri alanlarında çok yönlü bir uzmandır. Arapça, Farsça, Kürtçe, Pehlevice, Türkiye ve Azerbaycan Türkçesi dillerine vakıf, bu dilleri çeviri yapabilecek ve şiir yazabilecek kadar iyi bilen, bu bilgisini akademik donanımıyla harmanlayabilen bir kültür adamıdır. Bu yönleriyle, eski zaman âlimlerini hatırlatan, pek çok ilmî dalda söz söyleyebilen ender hocalar arasındadır. Elinizdeki 99 Kavram kitabı, nehir söyleşi formatında, Hoca’nın çeşitli tarihsel olgu, kavram ve süreçlere dair görüş, hatıra ve değerlendirmelerini okuyucuya sunmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda, kitapta yer verilen 99 kavramdan bazıları şunlardır: Asr-ı Saadet – Kudüs ve Mescid-i Aksa İhtilafı – Arapların Ümmiliği – Hadis Derlemeciliği ve İranlıların Katkıları – Emevîler – Abbasîler – İspanya ve Anadolu’nun İslamlaşma Süreçleri – Halifelik – Karmatîler ve Zencî İsyanları – Hurremiye ve Bâbek İsyanı – Avesta – Mazdekîler – İran’ın İslam’la İlk Karşılaşması – Pârisîler – Türklerin İslam’ı Tanımasında İranlıların Rolü – Alamut ve Haşhaşîler – Hurufîlik – Hulûlîlik – Kalenderîlik – Keramet ve Mucize – Neo-Mâtüridîlik – Selefîlik – Mevlevîlik – Dümbülîler – Atabeklik-Lalalık – Babaîler İsyanı – Anadolu’da Moğollar – Celâlî İsyanları – Moğolların İslamlaşması ve Türkleşmesi – 1915 Ermeni Olayları – Doğu’da Kürt İsyanları – Sabatayistler – Velâyet-i Fakih – 1979 İran Devrimi – İran’ın Aryan Kodları – İran’ın Kültür Sahası – Türk ve İran Şiiri – Türk Devletlerinde Farsça Etkisi – İlahiyat Fakülteleri ve Yüksek İslam Enstitüleri.
Mikâil Bayram’ın Aynasında 99 İsim
Türkiye’de, yazılı ve görsel medyada fazla yer bulamadığı ve gönüllü/paralı lobileri olmadığı için geniş kitlelerin pek tanımadığı, ancak zengin müktesebatıyla gerçek birer hazine olan çok sayıda ilim ve kültür insanı yaşıyor. Bu kıymetli insanların bir kısmının yaşı ilerliyor ve çeşitli sebeplerle yazı yazamayacak ve eser de veremeyecek durumdalar. Bu noktada, birikimlerinin kayda geçirilmesi ve gelecek nesillere aktarılması açısından tedbirler alınması gerekiyor. Mikâil Bayram’ın Aynasında 99 İsim ve 99 Kavram projesi, işte bu düşünceden doğdu. Selçuklu tarihçisi, ilahiyatçı, şair ve kültür adamı Mikâil Bayram, bilhassa Anadolu Selçuklu tarihi, Orta Çağ İslam tarihi, Ahilik, İran kültürü ve dinî inançları, tasavvuf, yazma eserler, Fars ve Türk şiiri alanlarında çok yönlü bir uzmandır. Arapça, Farsça, Kürtçe, Pehlevice, Türkiye ve Azerbaycan Türkçesi dillerine vakıf, bu dilleri çeviri yapabilecek ve şiir yazabilecek kadar iyi bilen, bu bilgisini akademik donanımıyla harmanlayabilen bir kültür adamıdır. Bu yönleriyle, eski zaman âlimlerini hatırlatan, pek çok ilmî dalda söz söyleyebilen ender hocalar arasındadır. Elinizdeki 99 İsim kitabı, nehir söyleşi formatında, Hoca’nın çeşitli tarihsel şahsiyetlere dair görüş, hatıra ve değerlendirmelerini okuyucuya sunmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda, kitapta yer verilen 99 tarihî şahsiyetten bazıları şunlardır: Zerdüşt – Ali b. Ebu Talib – Ebu Hanife – İmam Mâtürîdî – Hallâc-ı Mansur – Abdülkadir Geylânî – Ahmed Yesevî – Ömer Hayyam – İmam Gazâlî – İbn Arabî – Hacı Bektaş-ı Veli – Ahi Evren (Nasreddin Hoca) – Mevlânâ – Şems-i Tebrizî – İbn Teymiyye – Cengiz Han – İbn Haldun – Emir Timur – Şeyh Bedreddin – Yavuz Sultan Selim – Şah İsmail – İmam Rabbânî – Cemaleddin Afgânî – Mehmed Akif – Said Nursî – Necip Fazıl – Osman Yüksel Serdengeçti – Erol Güngör – Hamidullah – Muhammed İkbal – Abdülkerim Sürûş – Seyyid Hüseyin Nasr – Mevdûdî – Seyyid Kutub – Humeyni – Şehriyâr – Zeki Velidi Togan – Fuad Köprülü – Annemarie Schimmel – Halil İnalcık – İlber Ortaylı.
Tarihin Kuyumcusu - Cüceler Nasıl Dev Olur, Devler Nasıl Cüce?
Mikâil Bayram, kulvar dışı bir tarihçi ve akademisyen. Günümüz şehir menkıbecilerinin ifadesiyle ezber bozan ve büyük resme dikkat çeken bir isim. Bir nevi arkaik dönemlerden günümüze tevarüs etmiş ve elan ayakta duran putların yıkıcısı, bir put kıran. Öyle ki alışkın olunan bütün parametreleri, hükümleri, çok bilinen, çok bilindiği için çok doğru kabul edilen yargıları paramparça ediyor. Mikâil Bayram’la yapılan bu nehir söyleşi kitabı aynı zamanda asap bozan bir iklime sahip. Günümüz Türk insanının miti hâline gelmiş pek çok hadise, ikonlaştırılmış isimler hakkında, pek çok aykırı tez Mikâil Bayram’ın aynasında sıradanlaşıyor. Alegorik anlatımlara, bilindik söylemlere, tarihî belgelerle itiraz eden Mikâil Bayram cehaletin zihnimize sirayet eden perdesini aralamaya çalışıyor. Hemen herkesi cehaletle suçlayanları kendi terazisinde kuyumcu hassasiyetiyle tartarak her türlü aidiyetten, bağnazlıktan ve tutuculuktan vareste bir zihinle bize yeni kapılar açıyor.