Əsərdə Azərbaycan xalqının milli oyanış dövrü hadisələri təsvir edilir və milli tarixi roman janrı nümunələrindən sayılır. Bununla belə, ailə-məişət məsələləri də geniş təsvir olunmuşdur. Yazıçı əsəri qələmə almağa 1957-ci ildə, ilk romanı olan «„Ayrılan yollar“» əsərinin nəşr olunmasının ardından başlamış və onu 1967-ci ildə tamamlamışdır. Hadisələr kiçik bir Azərbaycan kəndi olan Göytəpədə cərəyan edir. Roman kəndin ağası və nüfuzlu bir mülkədar olan Cahandar ağanın Allahyar adlı bir şəxsin həyat yoldaşı Mələyi götürüb qaçması ilə başlayır. Daha sonra hadisələr yüksələn xətlə inkişaf edir. Cahandar ağanın birinci həyat yoldaşı Zərnigar xanım olanlara narazılığına bildirərək Mələyi evdən qovmağa cəhd edir. Cahandar ağanın böyük oğlu Şamxal anasını haqlı sayaraq atası ilə toqquşur və evi tərk edir, kiçik oğlu Əşrəf isə atasının etirazlarına baxmayaraq, Qori Müəllimlər Seminariyasına oxumaq üçün gizlincə yola düşür. Cahandar ağa sonda kazakların əlinə keçməmək üçün Kürdə boğulmağa razı olur.
Kitabda İsmayıl Şıxlının müxtəlif illərdə qələmə aldığı hekayələri, əfsanə və rəvayətləri toplanıb. Bu əsərlərdə həyat reallıqları, insan psixologiyası məharətlə əks olunub.
Kitabda «Ayrılan yollar», «Dəli Kür», «Ölən dünyam» kimi romanların müəllifi, xalq yazıçısı İsmayıl Şıxlının müxtəlif illərdə qələmə aldığı hekayələri və yaradıcılığının əsas istiqamətlərindən birini təşkil edən əfsanə və rəvayətləri toplanmışdır. Bu hekayə, əfsanə və rəvayətlərin hər birinin arxasında dərin fəlsəfə durur. Elə bir həyat fəlsəfəsi ki, hər bir kəsin taleyindən keçir. Yazıçı müşahidələrinin məhsulu olan bu əsərlər həyat reallıqlarını, insan psixologiyasını əks etdirir. Bunlar özünün dili, üslubu, poetikası ilə seçilən dəyərli sənət nümunələridir.