Bəyaz diş. Джек Лондон

Birinci hissə

      VƏHŞİ

      YEMƏK HƏSRƏTİNDƏ

      Donmuş çayın hər iki sahili boyunca qalın küknar meşələri uzanırdı. Şaxtalı havanın sükutunu qaqqıltı səsi arabir pozurdu. Bura tənha və kimsəsiz, uzaq şimal çölləriydi. Lakin bu tənha çöllərdə canlılar da vardı. Qoşqu itləri qoşulmuş kirşə buz bağlamış çayın üstü ilə gedirdi. Tozağacından olan kirşənin qozlası lüləni xatırladırdı. Bu, kirşənin qarı rahat yarıb gedə bilməsi üçün idi. Kirşədəki yeşikdə pal-paltar, balta, qəhvədan və tava olsa da, əşyaların arasında nəzəri ən çox cəlb edən kirşənin yandan çox hissəsini tutan, uzunsov bir yeşik idi.

      Xizəkli bir adam itlərin qabağında, biri də arxada irəliləyirdi. Üçüncüsü isə uzunsov yeşikdə idi, o, şimalla mübarizədə məğlub olmuşdu. Tənha şimal qəzəbli, insana qarşı amansızdır. Axı insan dünyanın ən yırtıcı məxluqudur!

      Kirşənin önündə və arxasında irəliləyən adamlar hər şeyə rəğmən həyat doluydu. Onların əcaib görkəmi vardı və əyinlərinə dəri palto geymişdilər. Bu insanlar xəyali məxluqlara bənzəsələr də, canlı idilər. Onlar yollarına dinməzcə davam edir, ətrafı bürüyən sükut isə sanki onlara yazıq, miskin və ölü canlar olduqlarını pıçıldayırdı.

      Bir neçə saatdan sonra ölü sükutu zəif bir ulartı pozdu. Səs get-gedə artdı və xeyli bu vəziyyətdə qaldı. Sonra yavaş-yavaş susdu. Bu səsdə güclü bir aclıq həsrəti vardı.

      Qabaqda gedən adam geri qanrılaraq yoldaşına əli ilə işarə etdi. Ulartı yenə eşidildi. Səs onların ötüb keçdiyi qarlı düzəngahdan gəlirdi.

      Az sonra cavab ulartısı eşidildi, o da arxadan, amma bir az sol tərəfdən gəlirdi.

      − Bill, deyəsən, onlar bizim dalımızca düşüblər, − irəlidə gedən adam dilləndi.

      − Yəqin, yemək tapmırlar, − dostu cavab verdi, − neçə gündür bir dənə də olsun, dovşan izi gözümə dəymir…

      İkisi də susdu və ardı-arası kəsilməyən ulartını təşvişlə dinlədi.

      Axşam adamlar meşəyə dönüb orada düşərgə saldılar. Tabutdan isə stol və oturacaq kimi istifadə etdilər.

      − Henri, deyəsən, itlərin oddan xoşu gəlir, − Bill dilləndi.

      − Ölməkdən qorxurlar, görmürsən? Bilirlər ki, burada onları yedizdirəcəklər, amma orada özləri kiminsə girinə keçə bilərlər. İti aldatmaq çətindir.

      − Henri, neçə itimiz var?

      − Altı…

      − Mən torbadan altı balıq götürüb hərəsinə birini atdım. Amma birinə yenə çatmadı…

      − Yəqin, səhv vermisən. Düz saymamısan…

      − Bizim cəmi altı itimiz var, − Bill laqeyd-laqeyd təkrar etdi. − Mən də altı balıq götürdüm, Təkqulağa balıq çatmadı. Onda kisədən bir balıq da götürdüm…

      − Axı cəmi altı itimiz var, − Henri təkid etdi.

      − Mən demirəm ki, hamısını itlər yeyib. Hər halda, yeddinci balığı kimsə qamarlayıb…

      Henri yeməyini saxlayıb itləri saydı.

      − Orda cəmi-cümlətanı altı it var, − dedi.

      − Yeddincisi qaçdı, mən gördüm, − deyə Bill təmkinlə dilləndi.

      Henri dostunu mərhəmətlə süzdü:

      − Kaş həmin yerə tez gedib çataydıq…

      − Bunu necə başa düşək?

      − Necə istəyirsən. Elə bil daşıdığımız bu yüklər səni əsəbiləşdirir. Tamam başqalaşmısan. Allah bilir gözünə nələr görünür…

      − Mən də elə bu haqda düşünürdüm, − Bill dedi. − Həmin it qaçanda, o saat qarın üstündəki ləpirlərinə baxdım. Sonra itləri saydım. Bax, görürsən, odur ləpirlər. Baxmaq istəyirsən? Gəl göstərim.

      − Demək, sənin fikrincə…

      Uzun, həsrətli ulartı onu danışmağa qoymadı. Henri susdu, diqqətlə qulaq asdı, sonra qaranlığa sarı barmağını uzadıb sözünə davam etdi:

      − Deyirsən qonağın səsi ordan gəlir?

      Bill başını tərpətdi:

      − Daha sənə heç sözüm yoxdur. Eşitmədin itlər necə səs çıxartdılar?

      Qaranlıqdan gələn ulartı onların söhbətini yarımçıq qoydu.

      İtlər ulartı səslərindən qorxub tonqala yaxınlaşdılar.

      Bill çubuğu tonqala uzadıb qəlyanını yandırdı.

      Həm Bill, həm də Henri indi tabutdakı adama həsəd aparırdılar. Çünki onların nə bir qohumu, nə də pulları vardı. Onlar öz isti ev-eşiklərini buraxıb qızıl axtarmaq üçün uzaq və şaxtalı Şimala gələnləri başa düşə bilmirdilər.

      Qaranlıqda heç bir şey görmək mümkün deyildi, sadəcə, gözlər işıldayır, tez-tez yerlərini dəyişir və gözdən itirdilər. İtlər isə daha çox narahat görünürdülər. Hətta onlardan biri həyəcandan düz tonqalın üstünə düşdü və ətrafı yanıq tük iyi bürüdü.

      − Bədbəxtlikdən, patronumuz da azdır, Henri!

      Henri mokasin çəkmələrini aça-aça soruşdu:

      − Neçə patronun qalıb?

      − Üç, − Bill cavab verdi. − Amma gərək üç yüz olaydı. Ah, mən onlara göstərərdim!

      Acıqla yumruğunu düyümləyib işıldayan gözlərə tərəf yellədi, sonra mokasinlərini ocağın böyründə sahmanladı.

      − Bu şaxtalar nə vaxt qurtaracaq? − Bill soruşdu. − İkinci həftədir ki, əlli dərəcədir. Eh, axı mənim nə ölümüm vardı burda, Henri?

      − Bu səyahət mənlik deyildi. Bircə çıxıb getsəydik… − Henri də mızıldandı.

      Bill və Henri bir yorğan altında yanaşı yatmışdılar. İtlər hərdən hürüşür, işıldayan gözləri uzaqlaşdırmağa çalışırdılar. Bill gecə itlərin səsinə qalxıb ocağa yenə çör-çöp atdı. Səhər dostlar oyananda Fətti adlı itin olmadığını gördülər. Onu, yəqin ki, canavarlar parçalamışdı.

      − İşlər korlandı, − Henri dedi. − Diri-diri yeyiblər onu.

      − Yəqin, o vəhşilər Fəttini parçalayanda yazıq çox zingildəyib.

      − Fətti elə həmişə səfehləyirdi, − Bill dedi.

      − Ən ağılsız it də bilə-bilə ölümə getməz…

      Henri o biri itləri süzdü, beynində hər birinin nəyə qadir olduğunu götür-qoy etdi.

      − Bunlar ağıllıdır, belə hoqqa çıxarmazlar.

      Bill də köksünü ötürdü:

      − Bunları dəyənəklə də ocaqdan uzaqlaşdıra bilməzsən. Ürəyimə dammışdı ki, Fəttinin başına iş gələcək.

      Şimal yollarında ölən itlər haqqında, adətən, belə vida sözləri deyirdilər. Bu sözlər başqa itlərin, hətta insanların ölümündən sonra deyilən vida sözlərindən heç nə ilə fərqlənmirdi.

      DİŞİ CANAVAR

      Səhər yeməyindən sonra Henri və Bill yığışıb yola düzəldilər. Qaranlıq düşəndə güclənən ulartı səyyahları izləyir, itlərinsə canına vəlvələ salırdı.

      Henri ocağın üstündəki qazana buz qırıntıları atırdı. Arxadan gələn səslə onun dönməsi bir oldu. Qaranlıqda hansısa heyvanın qaçdığını gördü. Bill itlərin arasındaydı. Bir əlində dəyənək, o birində quru balıq vardı. Bill əmin idi ki, gördüyü heyvan ya əhliləşdirilmiş canavar, ya da it idi.

      Bu gecə də dostlar canavarların qorxusu ilə yatdılar. Məkk-Qerriyə çatmaq və işıldayan gözlərin qorxusundan azad olmaq arzusu ilə yatan dostları səhər növbəti pis hadisə gözləyirdi. Bu dəfə də qoşqunun ən güclü iti olan