Болмаған балалық шақ. Акберен Елгезек

біреулер басу айтып жүр. Түсінбеймін. Басқа бөлмеде жатқаным да түсініксіз.

      Біз Данышпан екеуіміз үйдің қасындағы өзен арнасында нағашы апамыздың қазын бағатынбыз. Күнделікті әдет бойынша, атып тұрып, Данышпан жатқан ортақ бөлмемізге беттедім. Біздің төсек жиналып, бөлмеге басқа көрпеше төселіпті. Соның үстінде бетіне ақ мата жабылған біреу жатыр. Ашып қалсам, ағам! Оятам деп жұлқылайын кеп. «Тұр, тұр, Дәкай! Қазды шығару керек, апам ұрсады ғой!» – деп қоям. Ағам қозғалмайды. Көздерін тарс жұмып алған. Бала санам оның ойлы жанары жарық дүниені енді ешқашан көре алмайтынын түсінбеген еді. Далаға атып шығып, жылап отырған шешеме келіп: «Дәкай тұрмайды, мен қазға жалғыз бармаймын!» – деп қиғылық сала бастадым. Бір жағынан жиналған жұрттың жылауы маған бір сұмдықты сездіргендей шошытып, дауысым бәсең шығып, аяқтарым дірілдей бастағанын да сезіп тұрмын.

      Шешем:

      – Дәкай қатты ұйықтап қалды. Ол енді оянбайды… – деді. Мен әлі де елең-алаң қалпымдамын. Бір кезде санамның түкпіріне «ағам қайтыс болды» деген суық хабар жетті. Осылайша мен алғаш рет ажал деген сұмның бар екендігін білдім. Қазалы жұрттың бір шетінде, «енді маған кім сурет салып береді, кім мені қорғайды енді?» – деп еңіреп жылап тұрғаным көз алдымда. Сол кездегі ащы өкініш сезімі әлі күнге дейін кеудемді тозақ отындай күйдіріп, ұмытылмай жаңғырып тұр.

      Ержеткен соң, ағамның рухына бағыштап, өлең жаздым.

      ЕЛЕС

      Ағам Данышпанның рухына

      Бір көрініс келгенде көз алдыма кештетіп,

      Опынумен отырам, көңіл өшіп, ес кетіп.

      Құтыла алман одан мен…

      Дымқылданса жанарым,

      Өлең жазу тек қана – құтылатын амалым.

      Көңіліме көп сурет жабысқанда баттасып,

      Мен көремін күнде осы көріністі, қысқасы:

      Сақалынан іңірдің шашыраса қызыл нұр,

      Аппақ үйді көремін,

      Шөлмектерін тізілтіп,

      Тұрғындары той жасап жатады ылғи мәз болып,

      Жымиысып алады, мұңдануға аз қалып.

      Шатырына сол үйдің жетім құстар қонақтап,

      Үнсіз ғана отырар, жан-жағына алақтап.

      Әткеншектің зарлы үні жұбатады тек мені,

      Күлкісіндей сәбидің нұр кернейді өкпені…

      Сол бір елес, білемін – өң мен түстің арасы,

      Аула ішінде бір сәби былдырлайды, адасып.

      Былдыр-былдыр сөйлеуі жүрегіме тым жақын,

      Жазғым келер сондағы қызылсары құмға атын.

      Былдырлайды маған ол, екі дүниеде қымбаттым,

      Өлімнен де тым қиын оған бірақ тіл қату.

      Сол бейнені (түр-түсі – өз әкемнен аумаған)

      Іздейтұғын боп алдым тұман басқан ауладан.

      Ағам еді ол менің, елес іші қамалған,

      Мүлде бөтен кеңістік жолатпайды мені оған.

      Қайран менің аулада, құмда ойнаған жолдасым,

      Қолын бұлғап тұрады, ағылғанда көз жасым.

      …Аппақ үйдің алдында иіскеп алып басынан,

      Ертіп кетер оны әкем, жұлдыз ағып