Moord-en-roof. Albert Blake

nog nie ’n water- of duikvleuel gehad nie en daar was ook nie juis toerusting beskikbaar nie. Omdat die jong man goed kon swem, is hy aangesê om met die uitduik van lyke te help.

      Min was bereid om hierdie grusame werk te doen. Afhangende van die stadium van ontbinding kan dit gebeur dat nét die vel en ontbinde vlees saamkom as jy aan die lyk vat – soos wat by geleentheid met Charles gebeur het. In sowel die Afrikaanse as Engelstalige koerante van daardie jaar is verskeie berigte en foto’s waarin beskryf word hoe “studentekonstabel Salsie Salzmann” dié onaangename taak verrig.

      Op ’n keer moes hy help om na die lyk van ’n jong Italianer in die Kliprivier te soek. Die Italianer het verdrink toe die roeibootjie waarin hy en twee ander was, omgeslaan het. The Star het soos volg berig: “Police later dragged the river for his body and Student Constable F.W. Salzman (sic) dived into the river in bathing trunks. Because of hidden weeds and reeds, he tied a rope round his waist. At the fourth dive he found Mr Giacinto’s body lying about 10 feet under the water. He returned to the bank for a grapping hook and saw a four-foot snake gliding into the weeds a foot away from his face. He flung himself back into the water and swam out of range.”

      Charles is terug in die rivier en Giacinto se lyk is gehaak en uitgehaal.

      Op Kersdag 1962 probeer Charles en ander polisiemanne die lyk van die 15-jarige Barry Haywood in die Kliprivier vind. Charles raak verstrengel in doringdraad wat diep in die water verberg is en verdrink amper self. Eers ’n paar dae later ná ’n groot gesukkel vind hulle die seun se lyk.

      By ’n ander geleentheid het Charles en nog ’n jong polisieman die lyk van ’n swart man uit die Vaalrivier gehaal ten aanskoue van die oorledene se hartseer familielede en ’n skare nuuskieriges. Hulle het gesukkel om die lyk, wat reeds verstyf het, teen die steil rivierwal uit te dra. Toe hulle amper bo was, het een sy balans verloor en hulle het met die lyk terug in die water getuimel. Ten spyte van die familie se ontstelde gille was daar ongevoeliges onder die skare wat die gebeure aanskou het en hulle het luidkeels begin lag. Dit het die jong Charles, wat eintlik nog op die skoolbanke moes wees, hewig ontstel.

      As studentekonstabel het Charles ook in die aanklagkantoor gewerk en buitedienste soos voetpatrollies gedoen. Dit was eers wanneer hy van diens was en Miekie de Swardt toegelaat het dat Charles saam met hom op ondersoeke gaan waar hy blootstelling aan ernstige en gevaarlike polisiewerk gekry het. Charles het sulke geleenthede aangegryp en sy ywer het hom ’n vanselfsprekende keuse vir die polisiekollege se inname van Januarie 1963 gemaak.

      Die opleiding in die polisiekollege was intensief en veeleisend. Waarskynlik het sy moeilike grootwordjare asook die jaar wat hy as studentekonstabel diens gedoen het daartoe bygedra dat Charles makliker as baie ander rekrute by die strawwe opleiding van die kollege kon aanpas. Die rekrute is in pelotonne van 36 man ingedeel. Charles is vroeg reeds as pelotonleier van sy groep aangewys.

      Soos die ander rekrute het hy vir die ou militêre opleidingstruuks van hul instrukteurs geval om samehorigheid onder hulle te kweek. Die gees van kameraderie het Charles gepas. Die instrukteurs het byvoorbeeld heel moontlik geweet dat van die rekrute nie kon swem nie. Een is moedswillig aan die diep kant van die swembad ingestamp en al die rekrute is beveel om die lengte van die swembad te swem. Charles het ingespring en die rekruut van verdrinking gered en hom boonop tot aan die ander kant gehelp. Hy het ook ’n rekruut gehelp wat aan hoogtevrees gelei het.

      Charles se hunkering na samehorigheid spruit waarskynlik uit ’n gebrek aan sekuriteit in sy tienerjare. In sy loopbaan het hy ook moeite gedoen om sy kollegas te beskerm.

      “Charles sal altyd vir jou cover,” is ’n opmerking wat sy kollegas gereeld oor hom gemaak het. Soms sou daardie lojaliteit tot sy nadeel strek, soos toe twee ouer rekrute van Charles se peloton in die middel van sy kollegejaar in ’n lelike vuisgeveg met mekaar betrokke was. Charles het die voorval probeer stilhou, maar ’n pelotonlid het uitgepraat. Aangesien hy versuim het om die gebeure te rapporteer is Charles van sy pelotonleierskap onthef.

      Die doel van die opleiding in die polisiekollege was nie noodwendig intellektuele verruiming en om ’n kritiese ingesteldheid te kweek nie. Tipies van daardie omgewing en konserwatiewe tyd wou die kollege beheerbare produkte lewer.

3 Jonk en voortvarend op Vereeniging

      Al was hy uiteindelik op pad om ’n ware polisieman te word, het Charles toenemend begin wonder oor sy ware identiteit. Terwyl hy met sy opleiding besig was, het die polisiehoofkantoor ook weer na sy geboortesertifikaat begin soek.

      In sy opleidingsjaar het hy eenkeer ’n saamrygeleentheid by ’n ouerpaar en hul 19-jarige dogter gekry. Die gesin het hulle daarna oor hom ontferm. Wanneer besoekers Sondagmiddae by die kollege toegelaat is, het die drie met ’n mandjie eetgoed by hom kom kuier. Hulle was die enigste besoekers wat hy daardie jaar ontvang het. Die ouers het waarskynlik in die goed gemanierde jong man ’n moontlike maat vir hul dogter gesien.

      Wat egter vir Charles belangriker was, was dat die meisie by die departement van binnelandse sake gewerk het en hom moontlik kon help met inligting oor sy herkoms. Hy het sy hart teenoor haar oopgemaak en sy het aangebied om hom te probeer help. ’n Ruk later het sy hom meegedeel dat ’n William Charles Miller op dieselfde datum as hy gebore is. Die ouers se adres is aangeteken as Joostestraat 121, Pretoria-Wes. Kort daarna het hy een middag in sy kollege-uniform by die adres gaan aanklop.

      Hy is begroet deur ’n vrou in haar vroeë vyftigs. Sy het taamlik agterdogtig na sy vrae oor die Millers geluister. Charles het besluit dis die beste om haar alles te vertel. Hy kon egter sien hoe sy al hoe ongemakliker raak. Sy het hom behoorlik aangestaar. Iewers in hul gesprek het sy genoem dat die Millers in Montclare in Johannesburg woon. Hy het vermoed dat sy iets wegsteek, maar kon geen verdere inligting uit haar kry nie. Later sou hy vasstel dat die vrou sy biologiese ma se skoonsuster, Flo Pepler, is.

      Charles het die Millers se adres in Montclare in die Johannesburgse telefoongids opgespoor. ’n Hele paar weke het egter verloop voordat hy die geleentheid gekry het om na die adres te ryloop. Ná al die jare kan hy nog die beklemmende gevoel onthou toe hy aan die voordeur van die skakelhuisie in Wilmastraat in Montclare klop.

      ’n Vrou het die deur oopgemaak en ineengestort toe sy Charles sien. Dit was sy biologiese ma, Lizzie Miller. Wat Charles nie geweet het nie, is dat Flo Pepler haar skoonsuster intussen laat weet het dat haar seun op soek is na haar. Toe Lizzie tot verhaal kom, het sy hom krampagtig vasgegryp en sy wou hom nie los nie. Lizzie het haarself baie verwyt oor die besluit om haar seun weg te gee en vir die res van haar lewe, tot haar dood in 1981, sou sy alles in haar vermoë doen om die verlede te probeer regmaak.

      Charles het sy ma nooit gevra waarom sy hom weggegee het nie. Was hy dalk te bang vir haar antwoord of wou hy haar die verleentheid spaar? Self weet hy nie waarom hy haar nie hierdie allerbelangrikste vraag kon vra nie. Vir hom sou daar altyd onderdrukte verwyte en onbeantwoorde vrae wees. Sy ma se pogings om haar verhouding met haar nuutgevonde seun te versterk het blykbaar nie gehelp om ’n hegte band tussen Charles en die Miller-mans te vestig nie.

      Sy wêreld het in daardie stadium dramaties verskil van dié van Tommy Miller en sy seuns, wat Engelssprekend en liberaal was. Charles kon toe beswaarlik Engels praat en het uit ’n konserwatiewe Afrikaanse agtergrond gekom. Die Millers was tot Charles se afgryse selfs vyandig teenoor die Nasionale Party-regering.

      Dit het Charles bykans twee jaar geneem om ’n volwaardige konstabel te word. Die opleidingskollege se uitpasseringsparade was op 22 November 1963 op Loftus Versfeld in Pretoria – dieselfde dag waarop pres. John Kennedy van Amerika vermoor is.

      In daardie dae was die uitpassering nog ’n groot skouspel, met duisende toeskouers en ’n toespraak deur die eerste minister, dr. Hendrik Verwoerd. Charles se hart het geswel van trots toe Verwoerd in sy toespraak noem dat die Suid-Afrikaanse Polisie vergelykbaar is met die beste ter wêreld, maar hy was terselfdertyd ook hartseer omdat niemand na aan hom daar was nie.

      Baie rekrute is aan die einde van die jaar uitgeplaas na polisiekantore wat nie hul eerste keuse was nie. Die rugbyspelers, soos Charles, is egter deur kapt. Bierman van Zyl (later brigadier en afrigter van die Noord-Transvaalse rugbyspan) bevoordeel