Мифы и легенды Севера = Хоту дойду үһүйээннэрэ уонна номохторо. Группа авторов

берлоги костер, сварили в котелке еду, поели и решили лечь спать. Посмотрели на пасмурное небо и поняли, что ночью будет дождь или снег.

      Делать нечего. Закрыли охотники свои вещи и добычу, перевязали крепко, а сами полезли в берлогу. В берлоге медведь мягкую постель оставил из тонких веток да сухой травы. Недолго думая, улеглись охотники спать. Но ночь была холодная, и они решили закрыть отверстие в берлогу. Взяли один бесем (полушубок) и прикрыли им плотно отверстие. В берлоге стало тепло. Охотники уснули, да и проспали на медвежьем месте всю зиму. Шесть месяцев спали охотники! Только один раз за всю зиму перевернулись они с боку на бок.

      Но вот пришла весна, и охотники проснулись. Выглянули из берлоги, а небо чистое, нет ни дождя, ни снега. Собрали они свои вещи, которые пролежали всю зиму около берлоги, и пошли домой. Пришли в становище, а людей там нет. Пошли охотники на берег реки, а там чумы стоят, собаки лают. Вышли из чумов люди и увидели охотников, которые осенью ушли в тайгу, а вернулись только весной. А их ведь пропавшими считали.

      Недаром же кеты говорят: «Не ночуйте в медвежьей берлоге, а то проспите всю зиму».

[Легенды и мифы народов Севера, 157 с.]

      Эһэ арҕаҕар утуйумаҥ

      Биир күһүн икки булчут тайҕаҕа бултуу барарга быһаарыммыттар. Хас да күҥҥэ сииргэ диэн хаһаанан килиэп ылбыттар. Тыаҕа кэлэн баран, күнү быһа көтөрү-сүүрэри уонна тииҥи бултаабыттар.

      Халлаан хараҥарбыт. Ханна эрэ хонуохха наада буолбут. Уот отторго кураанах мастаах үчүгэй сири көрдүү сатаан баран булбатахтар. Кураанах мастар оннуларыгар иччитэх эһэ арҕаҕын көрбүттэр. Арҕах аттыгар уот оттубуттар, солуурга ас өрүнэн аһаабыттар уонна утуйарга санаммыттар. Халлаан былытырбытын көрөн, түүнүн ардыан эбэтэр хаардыан сөп дии санаабыттар.

      Хайыахтара баарай?! Булчуттар малларын, бултарын сабан баран, ыга баайбыттар, ол кэннэ арҕахха киирбиттэр. Арҕахха эһэ синньигэс лабаанан, хаппыт отунан оҥорбут сымнаҕас ороно баар эбит. Булчуттар толкуйдуу барбакка, онно утуйардыы сыппыттар. Түүн тымныйан, арҕаҕы сонунан ыга бүөлээбиттэр. Арҕах иһэ сылыйбыт. Онуоха булчуттар утуйан хаалбыттар. Кинилэр кыс устата – алта ыйы быһа утуйбуттар! Ол тухары биир ойоҕосторуттан биир ойоҕосторугар биирдэ эрэ эргийбиттэр.

      Саас кэлбит, булчуттар уһуктубуттар. Арҕахтан өҥөйөн көрбүттэрэ, ып-ыраас халлаан, хаар да, ардах да суох. Кыһыны быһа арҕах аттыгар сыппыт малларын хомунан баран, дьиэлэригэр барбыттар. Тохтообут сирдэригэр тиийбиттэрэ – биир да киһи суох. Булчуттар өрүс кытылыгар тиийбиттэр. Онно тордохтор тураллар эбит. Ыттар үрбүттэр. Тордохтортон дьон тахсан, күһүн бултуу барбыт булчуттара саас эргиллибиттэрин көрбүттэр. Кинилэри сүппүттэр дии саныы сылдьыбыттар.

      Ол да иһин кет омуга: «Эһэ арҕаҕар хоммот буолуҥ, кыһыны быһа утуйуоххут», – диэн мээнэҕэ эппэт.

      Корякский фольклор=Кэрээк фольклора

      Как Куйкынняку прекратил дождь

      Давно это было. Долго, не переставая, шел дождь.

      Тогда Куйкынняку сказал своим сыновьям:

      – Ну-ка, сыновья, наловите оленей!

      Наловили