Урут бобуллубут айымньылар. Валентина Семенова

место. Сиди там…

      Инньэ диэбитигэр, ньууччата сүрдээхтик үөрдэ. Түргэн баҕайытык таҥаһын сыгынньахтанан кэбистэ, сүгэтин орон анныгар укта. Ол кэннэ көһүйэн хаалбыт тарбаҕын бычыгырата-бычыгырата, уокка кэлэн, саба түстэ. Бытыгын мууһун ыраастаммытын кэннэ көрбүттэрэ: эдэр баҕайы, кыһыл бытыктаах, хонтоҕор муруннаах, күөх харахтаах ньуучча уола эбит.

      – Ча, брат, холодно на дворе, – диэтэ ньуучча, тарбаҕын уокка салла-салла.

      – Да, колодно. А ты отуда идес? Куда барда? – диэн ыйытта дьиэлээх киһи, ньууччатын сырайын-хараҕын одуулаһа-одуулаһа.

      – Я иду из села Амги. Там работал, теперь иду в город. Не знаю, доберусь ли жив.

      – Сто работай там? – диэн иккиһин ыйытта дьиэлээх киһи.

      – Строили амбар для почтовой конторы. А далеко отсюда до города?

      – Тридцать биэрстэ.

      – Ой, еще далеко, чорт возьми!

      Ити кэнниттэн балай эмэ саҥата суох олордулар.

      – Как тебя звать? – диэн ыйытта дьиэлээх тойон.

      – Как звать?! Не помню… Ну, Иван, положим. Начто тебе мое имя?..

      – Как сто нада?! Мин хоноһом имя нада ыснат. Ты дурак, сто ли?

      – Ха-ха-ха! Доҕор, не сердись, я пошутил… Так, ха-ха-ха! – диэн ньуучча айаҕын ата-ата күллэ.

      – Чо смейся нада! Моя не любит смейся… Смотри, мин толкай нада будет… – инньэ диэн баран, дьиэлээх киһи талах олох маһы сулбу тардан ылла.

      Ону көрөн баран, ньуучча куттанна:

      – Ты чего, доҕор, сердишься? Ну, я пошутил. Что из этого обидного? Не понимаю. Ты меня пустил в свою юрту, вот твои соседи не пустили, почему они не пустили? Да потому что я бродяга, посельга, а ваш брат нашего брата трусит, боится… Но я не из таких. Я должен сказать тебе спасибо. Почему? Да потому, что ты пустил меня в свою юрту, а то бы я замерз в лесу. Тогда вам пришлось бы плохо. Я не стану трогать тех людей, которые меня принимают, дают мне теплый угол.

      Ньуучча тылыттан дьиэлээх тойон кыыһырбыта ааста.

      – Хотуой, чайгын тат, – диэтэ кыыһыгар.

      Кыыс, ньууччаттан куттанан, сэрэнэн-сэрэнэн остуолун, уот кытыытыгар аҕалан тардан баран, сылыбаарын уурда, чааскы татта, арыылаах хобордооххо алаадьытын уган аҕалла. Дьиэлээх киһи ыалдьытын иннигэр чайдаах чааскыны ууран баран эттэ:

      – Ну, кусай, ньуучча. Мы люди бедные, мясо кусай нету, олади ест, кусай олади.

      Ньуучча туох да эппиэтэ суох арыылаах алаадьы үрдүгэр түстэ. Дьиэлээхтэр туох да саҥата суох кини хайтах алаадьыны ыстыырын, чэйи иһэрин одуулаан олордулар. Сотору соҕус хобордоох алаадьы мэлийэн хаалла. Онуоха ньуучча, ойон туран, хаппарыттан тоҥ килиэп аҥарын ылан, холумтаҥҥа аҕалан, ууран ириэрдэ. Ол кэннэ кураанах хобордоох диэки көрөн баран эттэ:

      – Теперь будем кушать мой хлеб, русский хлеб. Дайте немного масла, хозяин.

      Онуоха дьиэлээхтэр хобордооххо арыы уулларан аҕаллылар. Ньуучча туран килиэбин бысталаан, арыылаах хобордооххо уган баран, холумтаҥҥа ууран ыһаарылаата. Ол кэнниттэн остуолга аҕалан уурда:

      – Ну, теперь кушайте на здоровье неизвестного